آزادی بيان، محمد و هولوكاوست

چهارشنبه ٢٤ اسفند ١٣٨٤

زمان محكوميت و زندانی شدن ديويد اروينگ برای انكار هولوكاوست از اين بدتر نمی‌توانست باشد. پس از مرگ حداقل ٣٠ نفر در سوريه، لبنان، افغانستان، ليبی، نيجريه و ساير كشورهای اسلامی طی تظاهرات بر ضد كاريكاتورهايی كه پيامبر اسلام را مورد استهزا قرار داده بودند، محكوميت ديويد اروينگ اين ادعا را كه در كشورهای دموكراتيك آزادی بيان يك حق اساسی است به باد تمسخر می‌گيرد.
ما نمی‌توانيم پيوسته از اين نظريه به دفاع برخيزيم كه كاريكاتوريست‌ها در ريشخند كردن چهره‌های دينی محق هستند اما نكار وجود هولوكاوست يك عمل مجرمانه است. من بر اين عقيده‌ام كه وظيفه‌ی ما همواره دفاع از آزادی بيان است، اما معنای آن اين خواهد بود كه ديويد اروينگ هم بايد آزاد شود.
قبل از آن كه من به عدم درك صحيح از حساسيت قربانی‌های هولوكاوست يا سرشت يهودستيزی در اتريش متهم شوم بايد بگويم كه والدين من از يهودی‌های اتريش بودند كه به موقع توانستند از اتريش جان به در برند، اما پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هايم موفق به ترك اتريش نشدند.
هر چهار نفر آنها به گتوهايی در لهستان و چكسلواكی تبعيد شدند. دو نفر از آنها به Lodz در لهستان فرستاده شدند و سپس احتمالاً با دی اكسيد كربن در اردوگاه Chelmno به قتل رسيدند. از دو نفر ديگر يكی بيمار شد و در گتوی پرازدحام Theresienstadt كه زندانی‌ها در آن دچار سوء تغذيه شديد بودند درگذشت و ديگری، مادر بزرگ مادری من تنها كسی بود كه بالاخره از ميان آنها جان به در برد.
بنابراين من با انكار نامعقول هولوكاوست توسط ديويد اروينگ كمترين همدلی ندارم ـ هرچند كه البته وی اكنون مدعی است كه در اين عقيده‌ی خود دچار اشتباه شده بوده است. من هرگونه تلاش برای جلوگيری از بازگشت نازيسم به اتريش يا هرجای ديگر را جداً مورد حمايت قرار می‌دهم، اما درك نمی‌كنم كه ممنوعيت انكار هولوكاوست از چه جهت بايد در خدمت آرمان حقيقت باشد. اگر هنوز هم انسان‌هايی تا اين اندازه نادان وجود داشته باشد كه هولوكاوست را انكار كنند، آيا آنها با به زندان محكوم شدن كسانی چون ديويد اروينگ كه چنين ديدگاهی را علناً بر زبان می‌آورند هرگز عقيده‌ی خود را تغيير هم خواهند داد؟ برعكس، احتمال بيشتری دارد كه آنها اين گونه بينديشند كه چون ديدگاهی كه آن افراد بيان كرده‌اند با برهان و شواهد صرف غير قابل ابطال است پس به همين خاطر بايد به زندان محكوم شوند.
جان استوارت ميل در دفاع خود از آزادی بيان در « در باره‌ی آزادی » می‌نويسد كه اگر يك ديدگاه « به حد كفايت، به دفعات و بی هيچ واهمه‌ای مورد بحث قرار نگيرد » آن ديدگاه به « يك عقيده‌ی جزمی و نه يك حقيقت زنده » تبديل می‌شود. وجود هولوكاوست بايد يك حقيقت زنده باقی بماند، و كسانی كه از وسعت فجايع نازی‌ها ترديد دارند بايد در برابر شواهد موجود از آن واقعه قرار داده شوند.
در پيامد جنگ جهانی دوم، هنگامی كه جمهوری اتريش در تلاش يرای تثبيت خود به عنوان يك دموكراسی بود، معقول اين بود كه دموكرات‌های اتريش به عنوان يك اقدام اضطراری و موقتی ايده‌ی نازيسم و تبليغات آنها را فرونشانند. اما اين خطر اكنون مربوط به گذشته‌های دور است. اتريش يك دموكراسی است و عضوی از اتحاديه‌ی اروپا. علی رغم بازگشت ديدگاه‌های نژادپرستانه و ضد مهاجرين ـ رويدادی كه به طور تاسف انگيزی به كشورهايی با گذشته‌ی فاشيستی محدود نمی‌باشد ـ ديگر خطر جدی هرگونه بازگشت نازيسم در اتريش وجود ندارد.
برعكس، آزادی بيان برای رژيم‌های دموكراتيك يك امر ضروری است و بايد به آن آزادی به زبان آوردن آنچه را كه ديگران تصور می‌كنند اشتباه است و حتی آنچه بسياری آن را جريحه دار كننده می‌يابند بيفزاييم. ما بايد در انكار وجود خدا آزاد باشيم و بتوانيم تعاليم مسيح، موسی، محمد و بودا را مورد نقد قرار دهيم، يعنی آنجه توسط ميليون‌ها انسان به عنوان متن‌های مقدس به شمار می‌آيند. بدون چنين آزادی، پيشرفت انسان هميشه با يك مانع جدی و بزرگ روبرو خواهد بود.
بند ١٠ از كنوانسيون حقوق بشر و آزادی‌های مبنايی اروپا اظهار می‌دارد كه: « هركس دارای حق آزادی بيان است. اين حق شامل آزادی دفاع از عقايد و دريافت و انتقال اطلاعات و افكار بدون دخالت مراجع عمومی و بدون توجه به مرزهای ملی است ».
اتريش برای سازگار بودن با اين بيانيه‌ی كاملاً روشن ـ و بدون محدويت‌های مبهم از بند ١١ كه می‌تواند آن را به بيانيه‌ای بی معنا تبديل كند ـ بايد قانون خود را در برابر انكار هولوكاوست لغو كند. ساير كشورهای اروپايی با قوانين مشابه ـ برای مثال آلمان، فرانسه، ايتاليا و لهستان ـ نيز بايد همين تدبير را در دستور كار خود قرار دهند، آنهم در حالی كه تلاش‌های خود جهت آگاه نمودن شهروندانشان از واقعيت هولوكاوست و اين كه چرا ايدئولوژی‌های نژادپرستانه به هولوكاوست منتهی شدند را ادامه داده و تقويت كنند.
قوانين بر عليه تحريك تنفر نژادی، دينی و قومی در شرايطی كه هدف از چنين تحريكاتی ايجاد خشونت يا ساير اعمال تبهكارانه است ـ يا پيش بينی ارتكاب آنها ـ مواردی ديگری هستند كه با حفظ و برقراری آزادی بيان هرگونه ديدگاهی در كل سازگارند.
فقط هنگامی كه ديويد اروينگ آزاد باشد برای اروپايی‌ها مقدور خواهد بود كه به مردمی كه در تظاهرات اسلام گرايان شركت می‌كنند روی آورده و چنين بگويند: « ما اصول آزادی بيان را به اجرا می‌گذاريم حتی اگر باعث جريحه دار كردن مسلمان‌ها، مسيحی‌ها، يهودی‌ها و يا هر كس ديگری بشود ».

---------------------
پتر سينگر پروفسور اخلاق زيستی در دانشگاه پرينستون است و نويسنده‌ی كتاب‌های بسياری است از جمله « پدر بزرگ من و تراژدی يهوديان وين ».
1: Free Speech, Muhammad and the Holocaust by Peter Singer.
Project Syndicate 2006.