جیمی کارتر/ گفت‌وگوی اکبر کرمی و منصور فرهنگ

برآمدن جیمی كارتر و فروافتادن محمدرضاشاه

در گفت‌وگو با منصور فرهنگ سیاست‌مدار جمهوری‌خواه پرسیده‌ام: چه پیوندی میان برآمدن جیمی‌ کارتر و فرآیند انقلاب اسلامی در ایران هست؟ آیا آن‌چنان که برخی از سلطنت‌طلب‌ها پیش‌گذاشته اند، جیمی‌ کارتر در برآمدن انقلاب اسلامی یا برکشیدن مردان کوچک و ‌بزرگ انقلاب دست داشت؟ و در فروافتادن محمدرضاشاه و رژیم سلطنتی در ایران نقش بازی کرد؟ سندها و بازی‌گران آن دوران چه در دولت ایران و چه در دولت آمریکا چه می‌گویند؟ چرا آن چنان که جان لیمبرت در نوشته جدید خود آورده است رهبران ایران می‌پسندند با رییس‌جمهورها ی جمهوری‌خواه در آمریکا گفت‌وگو و بده‌بستان داشته باشند؟ در جریان برپایی ی انقلاب اسلامی و استوار سپن آن دولت امریکا و جیمی‌ کارتر چه نقشی داشتند؟ در کنفرانس گوآدالوپ چه گذشت؟ داستان رسوایی ایران-کنترا چه بود؟ و چه‌گونه هواداران خمینی در رژیم جمهوری اسلامی پیش از گزینش رونالد ریگان با نماینده ی ریگان دیدار و گفت‌وگو و بده‌بستان داشتند؟ نقش ایرانی‌ها در برگزیدن رونالد ریگان به عنوان رییس‌جمهور ۴۹ آمریکا و شکست جیمی‌ کارتر چه بود؟ و چرا چپ‌گراها ی مذهبی در ایران به این جمع‌بندی رسیدند که به جا ی کارتر با ریگان دادوستد داشته باشند؟ توجه و تکاپو ی دولت کارتر در پیش‌برد و‌گسترش بنیادها و تعهدها ی حقوق بشری در جهان چه‌گونه بود و تا چه پایه جدی و اصیل انگاشته می‌شد؟ و آیا فشارها بر دولت ایران در دوران محمدرضاشاه ویژه بود؟ یا به دکترین عمومی جیمی کارتر پیوند می‌خورد و هیچ نسبت ویژه‌ای با ایران و شخص محمدرضاشاه نداشت؟ 

با درگذشت جیمی کارتر در یک‌صدساله‌گی کارنامه ی او دوباره به بالای سیاهه ی گفت‌وگوها ی سیاسی ی روز به‌ویژه در ایران آمد. پنجاه سال پس از برآمدن انقلاب اسلامی سندها، گزارش‌ها و خاطرات بسیاری منتشر شده است؛ در هیچ جا سند و فرنود و گزارشی نیست؛ و به دست نیامده است که نشان دهد دولت امریکا کوچک‌ترین نقشی در فروپاشی رژیم سلطنتی و برآمدن جمهوری اسلامی بازی کرده باشد. با این همه بددانی‌ها، نادانی‌ها، بدانگاری‌ها و انگاره‌ها ی نیرنگ ‌بسیاری در میان ایرانیان پراکنده است که فروپاشی سلطنت را در ایران به دخالت کارتر و دولت آمریکا نسبت می‌دهد! از جمله ی کسانی که به چنین بدپنداری‌هایی دامن زده‌اند شخص محمدرضاشاه پهلوی بود. بنیادها ی این ‌بدانگاری‌ها به کجا می‌رسد؟ و چرا هیچ‌کس در ایران آماده نیست در برابر آیینه ب‌ایستد و از تاریخ بیاموزد؟ چه‌گونه و‌ چرا کسانی که دستی در سیاست دارند و می‌توانند به حساب‌وکتاب سیاست برسند، به این بدپنداری‌ها ی کودکانه دامن می‌زنند؟