نفس آخر عصر پوتین
محمد طبیبیان
این مقاله می‌گوید جنگ اوکراین نشان ضعف پوتین نیست، بلکه به پنج دلیل دوران او نفس‌های آخر را می‌کشد.
دلیل اول این که عملکرد نظامی روسیه به شکل فلاکت‌باری بد بوده است. تسلیحات کهنه که از نگهداری آن غفلت شده، کادر نظامی آموزش ندیده و بی‌انگیزه که عامل آن مشاهده و رواج فساد گسترده در رده‌های بالای نظامی و معاملات و روابط بوده است که به ارتش نیز سرایت کرده. روابطی که در سیستم‌های توتالیتر بر قرار است وفاداری بالاتر از توانمندی است و در نتیجه فرماندهان نیز از چابکی و صلاحیت و احترام برخوردار نیستند.
دلیل دوم اقتصاد روسیه حتی قبل از تحریم‌های غرب دچار مشکل بوده و از سال ۲۰۱۲ تا کنون از رشدی سالانه معادل ۱٫۵ درصد برخوردار بود. بر اساس برابری قدرت خرید سرانه این کشور در رده ۵۵ دربین کشور ها قرار می‌گیرد.
دلیل سوم روند جمعیتی بسیار مسئله‌دار. از جمله این که امید به زنگی (متوسط عمر مورد انتظار در بدو تولد) حدود ۷۲ سال که این رقم در کشور های صنعتی بالاتر از ۸۰ سال است. نرخ باروری پائین و رشد جمعیت کم است و در حدی نیست که جمعیت را پایدار نگهدارد. در کشور های اروپایی این مشکل با پذیرش مهاجر کاهش می‌یابد اما در روسیه ظرفیت مهاجرپذیری نیز پائین است.
دلیل چهارم مهاجرت جوانان و نخبگان دانشگاهی و علمی. جوانان روسی از شرایط ناراضی و به دنبال مهاجرت هستند. بعد از حمله به اوکراین صدها هزار نفر این کشور را ترک کرده‌اند که بزرگترین میزان مهاجرت از انقلاب بولشویکی تا کنون محسوب می‌شود. مهاجران اکثراً دانشگاهی، فنی و زمینه‌های دانش‌بنیان هستند.
دلیل پنجم مجموعه کشور هایی که در منظومه و مدار روسیه هستند عموماً مسئله‌دار و بار هزینه‌ای بر دوش این کشور به حساب می‌آیند. دیکتاتوری‌های همسایه که بخشی از شوروی سابق بودند مانند بلاروس و قزاقستان، حکومت‌های مورد بیزاری مردم نیازمند کمک و دخالت‌های مکرر روسیه هستند (مدت زمان کوتاهی قبل از حمله به اوکراین روسیه نیرو ارسال کرد تا جنبش مردمی قزاقستان را سرکوب کند و بار ها برای حفظ رئیس جمهور بلاروس دخالت کرده است) و یا کشور های شبیه سوریه و کوبا که آنان نیز یک چاله های هزینه و منابع به شمار می روند.
به جز یک برنامه فضایی و زرادخانه هسته‌ای که میراث دوران شوروی است، امتیاز نسبی دیگری برای روسیه نمی‌توان برشمرد. مجموعه نکات بالا عامل تنزل و بی‌ثباتی فزاینده هستند. علیرغم شرایط سلامتی پوتین روندهای موجود اشاره به زوال عصر پوتینیسم دارد.
