سرنوشت غم انگیز قهرمانان ورزشی

نوید افکاری،  قهرمان کشتی‌گیر و نایب‌قهرمان نوجوانان جهان،  برخلاف درخواست‌های فراگیر داخلی و بین‌المللی سحرگاه امروز اعدام شد. پیش از این، قهرمانانی چون مهدی فنونی‌زاده بازیکن تیم ملی فوتبال و علی اکبریان، ستاره تکنیکی تیم‌های استقلال و پرسپولیس، سر از اعتیاد در آوردند و اکبریان برای حمل مواد مخدر زندانی شد و هنوز در زندان هست. سرنوشت عده‌ای نیز از جمله مجتبی محرمی، مرتضی کرمانی مقدم و مجاهد خذیراوی، به جرم “منکراتی” بودن، تغییر اساسی یافت.

به سرنوشت چنین افرادی، باید حداقل ۵۰ قهرمان ورزشی از جمله سعید مولایی، کیمیا علیزاده، علیرضا فغانی، میترا حجار، و علیرضا فیروزجا را اضافه کرد که در چند سال گذشته به کشورهای جمهوری آذربایجان، ترکیه، المان، هلند، فرانسه، المان، آمریکا و صربستان  پناهنده شده‌اند.

این تصویر آماری، به احتمال بسیار زیاد، منحصر به‌فرد هست. شاید در هیچ کشوری دیگر با نظام ‌های اقتصادی و سیاسی متفاوت چنین ابعادی از سرنوشت غم‌انگیز قهرمانان ورزشی دیده نشود.

وجه اشتراک نوید افکاری و سایرین،  نارضایتی از شرایط جاری است. این نارضایتی را نوید به شکل اجتماعی و سیاسی، با حضور در تظاهرات آبان ۹۷ کازرون نشان داد. برخی از طریق پناه بردن به مواد مخدر و برخی دیگر با جلای وطن نشان می‌دهند. هر چند شدت و ماهیت واکنش‌ها یکسان نیست ولی آبشخور یکسانی دارند.

آبشخور اصلی، ناتوانی نظام حکمرانی در پاسخگویی به مطالبات جوانان هست.  مطالبه‌ی دسترسی به کار با عزّت و با حقوق مناسب، مطالبه‌ی پوشش راحت‌تر و روابط اجتماعی آزادتر، مطالبه‌ی نبود قیدی در میادین ورزشی برای مصاف با حریفان، مطالبه‌ی ارج‌ و قدرشناسی،  و ...

در عین‌حال، سرنوشت غم ‌انگیز قهرمانان ورزشی، دالِّ بر این است که چنین روندی قابل استمرار نیست. چنین سرنوشت‌هایی، نمی‌تواند بدون هزینه‌ بر حسب مشروعیت اجتماعی و سیاسی، برای نظام حکمرانی باشد. استمرار این روند هم می‌تواند موجب شکاف بیشتر ملت و  دولت‌( در معنای کل نظام حاکمیتی) بشود و هم این افزایش شکاف را همراه با باروت خشم اجتماعی کند. حتی در مورد قهرمانان ورزشی که درگیر با اعتیاد شده‌اند، اذهان عمومی، نه آنان،  که متولیان امور جامعه را مسئول می‌دانند. ورزشکاران موسوم به “منکراتی” جای خود دارد.

بنابراین، باید از میان این دو گزینه، یکی انتخاب شود: ۱. تغییر رویه‌ها و کارآمدسازی نظام حکمرانی؛ ۲. عدم تغییر رویه‌ها و پذیرش ادامه‌ی اعتراض ورزشکاران از طریق جلای وطن و پناهنده شدن به کشورهای دیگر و یا درگیر شدن مستقیم آنان در اعتراضات اجتماعی و سیاسی.

نکته‌ی نهایی، چنانچه پیش از این به هنگام اعدام سلاطین ارز و طلا در یادداشت “نه به اعدام، آری به بازتوزیع بدون تبعیض ثروت صاحبان سرمایه” (۲۵ آبان ۱۳۹۷) ذکر کرده بودم چنین اعدام‌هایی پیامدهای جهانی از جمله تشدید فشارهای تحریمی در پی دارد که خروجی نهایی آن بدتر شدن شرایط اقتصادی و استمرار دورهای باطل در چارچوب رویه‌های جاری است.