تئاتر ایران؛ شروع از صفر

سالن‌های اجرا در دسته‌بندی‌های ستاد ملی مبارزه با کرونا در فهرست مکان‌های پرخطر و در آخرین مرحله بازگشایی قرار دارند. اردیبهشت از نیمه گذشته و نزدیک به ۹۰روز از تعطیلی سالن‌های نمایش کشور می‌گذرد؛ تعطیلی که حتی با اجازه بازگشایی و فعالیت مجدد نباید انتظار داشت که خیلی زود رونق را به سالن‌ها برگرداند. کرونا رکود را به تئاتر‌ها تحمیل کرده است.

فهیمه پناه‌آذر - روزنامه نگار
همشهری

دوری هنرمندان از صحنه‌های نمایش، آماده نبودن گروه‌ها برای اجرا، احیای دکورها و آغاز کار در بخش‌هایی چون طراحی لباس و ساخت موسیقی و ابهام در وضعیت اقتصادی برخی از تماشاخانه‌ها برای شروع مجدد نشان می‌دهد که آغاز دوباره تئاتر سریع نخواهد بود و زمان بیشتری می‌خواهد؛ زمانی که مدیر مرکز هنرهای نمایشی حداقل ۲‌ماه محاسبه می‌کند.
با این حال، مرکز هنرهای نمایشی باید راهکار مناسب و منطقی برای راه‌اندازی مجدد سالن‌ها بیندیشد؛ سالن‌های دولتی و خصوصی که هرکدام نیازمند مقدمات اساسی برای آغاز اجراها و فعالیت‌هایشان هستند. بعد از بازگشایی سالن‌ها ۲دغدغه مهم در میان گروه‌های نمایشی و صاحب تماشاخانه‌ها به‌خصوص در بخش خصوصی وجود دارد؛ آمادگی گروه‌ها و جمع شدن آنها در کنار هم. گروه‌هایی که بعد از چند‌ماه باید به فکر تمرین نمایش باشند و سالن‌هایی که میزبان آنها خواهند بود. دغدغه دیگر حضور تماشاگران در سالن‌های نمایش است. تجربه نشان داده در برخی از کشورها، بعد از پایان قرنطینه با وجود رعایت موارد بهداشتی هنوز تماشاگران و مخاطبان حاضر نیستند به سالن‌های نمایشی بروند. به‌طور حتم این موضوع در تئاتر ایران نیز پیش‌بینی می‌شود؛ اینکه بعد از باز شدن سالن‌ها مخاطبان حاضر خواهند شد به تماشای تئاتر بروند یا اینکه ترجیح می‌دهند باز هم برای از بین رفتن خطر شیوع کرونا صبر کنند.
در این میان سالن‌های نمایشی که در بخش خصوصی فعالیت می‌کردند دیگر نمی‌توانند مانند گذشته در یک شب ۲ اجرا داشته باشند و اگر بخواهیم به شکل بدبینانه نگاه کنیم ممکن است بسیاری از این تماشاخانه‌های خصوصی به‌دلیل نبود منابع مالی و بالا بودن هزینه‌ها و عدم‌حمایت‌ها توانایی شروع مجدد فعالیت را نداشته باشند. باید دید در این زمینه مرکز هنرهای نمایشی چه خواهد کرد و آیا انجمن صنفی تماشاخانه‌های خصوصی که هنوز در گیرودار نوع شکل‌گیری‌اش است، می‌تواند به کمک و حمایت تماشاخانه‌هایی که در این چند‌ماه از پس‌انداز خود هزینه کرده‌اند، بیاید.
یکی از نکاتی که مدیر مرکز هنرهای نمایشی در تصدی چند ماهه خود بارها درباره‌اش صحبت کرده، اعطای بسته‌های حمایتی دولت است. به گفته آشنا، ۲ گروه برای حمایت وجود دارد؛ گروهی که مجوز اجرا گرفته و در میان اجرا متوقف شده یا مجوز گرفته اما فرصت اجرا نیافته است. بنا به‌گفته آشنا، این افراد نزدیک به ۴هزار نفر هستند که باید حمایت شوند و دولت ضرر و زیان ناشی از تعطیلی آنها را بپردازد.
با توجه به طولانی‌تر شدن آغاز فعالیت دوباره تماشاخانه‌ها، تعیین قیمت بلیت از دیگر مواردی است که باید مرکز هنرهای نمایشی درباره آن تصمیم بگیرد. موضوع افزایش چند درصدی سالانه قیمت بلیت هر چند در این سال‌ها محل بحث بوده، باید دید امسال چه تدابیری درباره قیمت بلیت سالن‌های دولتی و خصوصی خواهند اندیشید و مرکز به‌عنوان متولی تئاتر ایران به جای افزایش قیمت بلیت توانایی حمایت از اجراها را خواهد داشت؟ اجراهایی که در آغاز فعالیت نمی‌توانند به تماشاگران و فروش بلیت در گیشه امید داشته باشند.
و نکته آخر اینکه علاوه بر تئاتر تهران، تئاتر استان‌ها نیز مشکلات موجود را تحمل می‌کنند در شرایطی که حتی بیشتر از مشکلات هنرمندان تئاتر تهران را با توجه به کمبود‌ها دارند؛ گروه‌های نمایشی در شهرهای بزرگ و کوچکی که به واسطه سالن‌های نمایشی همچنان در تلاش برای اجرا و جذب مخاطب هستند؛ گروه‌هایی که با کمترین حمایت‌ها به حیاتشان ادامه می‌دهند؛ گروه‌هایی که به صددرصد حمایت دولتی نیازمند بوده و وابسته به سالن‌های دولتی هستند.