راز بقای تجارت
فاطمه رحیمی
آینده کسب‌وکارها در بحبوحه بحران کرونا به روایت اکونومیست
با گسترده‌تر شدن شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان، سبک و سیاق فعالیت‌های تجاری و شرکت‌ها تغییر کرده است. شرکت‌هایی که از این بحران عبور کنند، با فضای تجاری جدیدی روبه‌رو خواهند بود. اکونومیست در آخرین شماره خود به تغییر و تحول در کسب‌وکارها و رکود بزرگ اقتصادی در پی آسیب به بازارهای مالی در اثر کرونا پرداخته است.
اکثر روسا و کارگران پیش از این هم دچار بحران‌های اقتصادی شده‌اند. آنها می‌دانند که هر بار مشکل از جنس متفاوتی است و هر بار هم کارآفرینان و شرکت‌ها با شرایط سازگار می‌شوند و به حالت عادی بازمی‌گردند. حتی با این حال، شوکی که به جان جهان تجاری افتاده هولناک است. با توجه به اینکه کشورهایی که ۵۰ درصد تولید ناخالص داخلی جهان را تامین می‌کنند، در شرایط تعطیلی هستند، سقوط فعالیت‌های بازرگانی جدی‌تر از رکودهای سابق است. مسیر خروج از این تعطیلی‌ها، با وجود مصرف‌کنندگان متزلزل، ریتم شروع و توقفی که مانع بازدهی می‌شود و پروتکل‌های بهداشتی جدید، پرمخاطره است و در درازمدت، شرکت‌هایی که نجات می‌یابند باید بر محیط جدیدی چیره شوند، آن هم در شرایطی که این بحران و واکنش‌ها نسبت به آن، سه روند را تسریع می‌کند: هماهنگ شدن فناوری‌های جدید، بازگشت اجتناب‌ناپذیر از زنجیره‌های آزاد عرضه جهانی و افزایش نگران‌کننده الیگپول‌های (انحصار چندجانبه) به هم پیوسته.
بسیاری از شرکت‌ها سعی می‌کنند ظاهرشان را حفظ کنند. روسا که آدرنالین‌شان بالا رفته به کارکنان خود پیام‌های انگیزشی ارسال می‌کنند. غول‌های شرکتی که در شرایط عادی بی‌رحمانه فعالیت می‌کنند، در صف خدمات عمومی قرار گرفته‌اند. ال و‌ام‌هاش (شرکت فرانسوی و چندملیتی ارائه‌دهنده کالاهای لوکس) تامین‌کننده پاریسی عطر دیور در حال تقطیر ضدعفونی‌کننده دست است، جنرال موتورز می‌خواهد ونتیلاتور باشد و بنیانگذار علی‌بابا در حال توزیع جهانی ماسک است. رقبای سرسخت بازار خرده‌فروشی حال برای تضمین ذخیره انبارهای سوپرمارکت‌ها با هم همکاری می‌کنند. تعدادی از شرکت‌ها محاسبات ضررهای مالی خود که ناشی از توقف تجارت است را منتشر کرده‌اند. در نتیجه تحلیلگران وال‌استرییت انتظار سقوط جزئی سود در سال ۲۰۲۰ را پیش‌بینی می‌کنند.
اما فریب این خبرها را نخورید. در رکود اقتصادی قبلی دوسوم شرکت‌های بزرگ آمریکایی سقوط فروش را تجربه کردند. در بدترین سه ماهه افت میانگین سالانه ۱۵ درصد بود. در این رکود اقتصادی سقوط بیش از ۵۰ درصد محتمل خواهد بود، چراکه خیابان‌های بلند به شهر ارواح تبدیل شده‌اند و کارخانه‌ها بسته هستند. شاخص‌های بسیاری نمایانگر استرس شدید هستند. تقاضای جهانی نفت یک‌سوم کاهش یافته است؛ حجم خودروها و قطعاتی که در خطوط راه‌آهن آمریکا حمل می‌شوند، ۷۰ درصد کاهش یافته است. بسیاری از شرکت‌ها موجودی و نقدینگی لازم برای سه تا شش ماه را در اختیار دارند. در نتیجه اخراج و تعدیل نیرو را آغاز کرده‌اند. در دو هفته منتهی به ۲۸ مارس، ۱۰ میلیون آمریکایی برگه درخواست مزایای بیکاری را پر کردند. در اروپا هم شاید یک میلیون شرکت خواستار یارانه‌های دولتی برای حقوق کارمندان غیرفعال خود شده‌اند. سود سهام و سرمایه‌گذاری سقوط کرده است.
زمانی که شرکت‌ها از تعطیلی خارج شوند و آزمایش‌هایی آغاز شود، فاز میانه شروع خواهد شد. شرکت‌ها همچنان در حال فعالیت خواهند بود اما نه چندان سریع. بازوهای مالی منبع پیشرفت نخواهند بود و مهارت و ابتکار به شرکت‌های باهوش‌تر اجازه می‌دهد با سرعت بیشتری فعالیت کنند. این به معنی پیکربندی مجدد خطوط تولید شرکت‌ها با فاصله‌های فیزیکی، کنترل از راه دور و نظافت عمیق است. شرکت‌هایی که طرف حساب‌شان مصرف‌کنندگان هستند، باید بار دیگر اطمینان آنها را جلب کنند. کنفرانس‌هایی را تصور کنید که در کنار برنامه‌های خود، ماسک‌های ان ۹۵ هم تقسیم می‌کنند. نقدینگی بیش از یک‌چهارم شرکت‌هایی که در میان دو هزار شرکت اول جهان هستند، بیش از بدهی‌هایشان خواهد بود و برخی از آنها برای توسعه سهم بازار خود یا تضمین عرضه و توزیع‌شان، شرکت‌های رقیب را خریداری خواهند کرد.کار هیات مدیره‌ها فقط سرپا ماندن نیست بلکه ارزیابی چشم‌انداز درازمدت است. این بحران سه روند را تقویت خواهد کرد؛ نخست، هماهنگی سریع‌تر با فناوری‌های جدید. کره زمین یک دوره فشرده آموزشی در حوزه بازرگانی الکترونیک، پرداخت دیجیتال و کار از راه دور را می‌گذراند. دوم، زنجیره‌های عرضه جهانی از نو طراحی خواهند شد و این مساله روند تغییر از زمان آغاز جنگ تجاری را تسریع خواهد کرد. اپل موجودی‌ای به ارزش ۱۰ روز دارد و تامین‌کننده اصلی آن در آسیا، فاکس‌کان تنها ۴۱ روز. شرکت‌ها به دنبال حائل‌های ایمنی بزرگ‌تر و کارخانه‌های خودکار نزدیک به خود خواهند بود. سرمایه‌گذاری تجاری فرامرزی احتمالا طی سال جاری میلادی ۳۰ تا ۴۰ درصد سقوط خواهد کرد. سوددهی شرکت‌های جهانی کمتر خواهد شد. تغییر درازمدت اخیر چندان مورد اطمینان و استقبال نیست: افزایش بیشتر در تمرکز شرکتی، در حالی که نقدینگی دولتی در بخش خصوصی جریان یافته و شرکت‌های بزرگ بیش از پیش غالب می‌شوند. همین حالا هم دوسوم صنایع آمریکا نسبت به دهه ۱۹۹۰ متمرکز شده‌اند.
شمار مبتلایان به ویروس کرونا در جهان از یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر گذشته است و بیش از ۹۳ هزار و ۴۰۰ نفر نیز تاکنون در سراسر دنیا جان خود را از دست داده‌اند.
کرونا در ایالات متحده بی‌رحمانه گسترش می‌یابد. شمار مبتلایان تنها در نیویورک از هر کشوری بالاتر رفته است. بحران کرونا نشان داد نیرومندترین کشور جهان در عرصه مقابله با بحران و فاجعه از بسیاری کشورها عقب‌تر است. بنا بر آخرین آمار در آمریکا حدود نیم میلیون نفر به ویروس کووید۱۹ مبتلا شده و نزدیک ۱۷ هزار نفر جان خود را از دست داده‌اند. تنها در ایالت نیویورک حدود ۱۶۰ هزار نفر به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند که از هر کشوری در جهان بیشتر است.
بنا بر آمار رسمی شمار مبتلایان به بیماری کووید۱۹ در اسپانیا که یکی از کانون‌های اصلی شیوه این بیماری همه‌گیر در اروپاست بیش از ۱۵۳ هزار نفر است. از این تعداد بیش از ۱۵ هزار جان خود را از دست داده‌اند. اعضای انجمن متخصصان بیماری‌های همه‌گیر در اسپانیا بر این باور هستند که ۹۰ درصد از مبتلایان به ویروس جدید کرونا در این کشور شناسایی نشده‌اند.
در این راستا شورای امنیت سازمان ملل هفته‌ها بود که در برابر بحران کرونا که جهان را فراگرفته سکوت کرده بود. اما پنجشنبه شب گذشته برای نخستین‌بار در این ارتباط از طریق ویدئوکنفرانس تشکیل جلسه داد. این نشست به ابتکار آلمان برگزار شد که در حال حاضر به عنوان عضو غیردائم شورای امنیت فعالیت دارد.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در نطقی که در این نشست ایراد کرد، به خطرات گوناگونی پرداخت که در پی گسترش پرشتاب ویروس جدید کرونا جهان را تهدید می‌کند. به باور گوترش شیوع کرونا نگرانی‌های گوناگون بسیاری را در ذهن جهانیان برانگیخته، اما از دید او هشت خطر عمده متوجه جهان است.
به گفته دبیرکل سازمان ملل خطر حملات تروریست‌های به اصطلاح بیولوژیکی در آینده بیشتر شده که هدف‌شان ایجاد و گسترش بیماری‌هایی همه‌گیر مانند کووید ۱۹ است. او در این مورد تصریح کرد: با توجه به ضعف‌ها و همچنین عدم آمادگی کافی جهان برای مقابله که در پی گسترش پرشتاب ویروس جدید کرونا نمایان شد، می‌توان تصور کرد که کم و کیف یک حمله تروریستی بیولوژیکی چگونه می‌تواند باشد. این خطر اکنون افزایش یافته است.
خطر حملات تروریستی بیولوژیکی یکی از هشت خطری است که دبیرکل سازمان ملل در نطق ویدئویی خود در شورای امنیت سازمان ملل در مورد آن هشدار داده است. از دید گوترش یکی دیگر از خطرات این است که گروههای تروریستی از شرایط بحرانی کنونی که دولت‌های جهان در تلاش و سرگرم رفع آن هستند، برای انجام اهداف تروریستی خود سود جویند. مورد مهم دیگری که دبیرکل سازمان ملل در نطق ویدئویی خود درباره آن هشدار داد، مساله نقض حقوق بشر است.
او در این رابطه تصریح کرد: شیوع ویروس جدید کرونا خطرات و چالش‌های حقوق بشری تشدید می‌کند مانند نفرت‌پراکنی و انگ‌زدن. به گفته گوترش راست‌گرایان افراطی و دیگر گروههای افراط‌گرا می‌کوشند از وضعیت بحرانی کنونی برای مقاصد خود سوءاستفاده کنند.
دبیرکل سازمان ملل شورای امنیت را فراخواند که در دوران بحران کرونا یکپارچگی از خود نشان دهند. او اضافه کرد: ارسال نشانه وحدت و قاطعیت از سوی شورای امنیت در این دوران متلاطم ارزش و اهمیت زیادی خواهد داشت.
گوترش مقابله با همه‌گیری کرونا را مبارزه یک نسل خواند. او ضمن تاکید بر لزوم برقراری آتش‌بس در سطح جهان گفت: این تعیین‌کننده است که شورای امنیت در این نبرد تلاش ورزد از شدت پیامدهای احتمالی شیوع کرونا برای صلح و امنیت جهان بکاهد.
اعضای شورای امنیت در این ویدئوکنفرانس پشتیبانی خود را از گوترش و تلاش‌های او و همچنین وحدت و همبستگی خود با انسان‌هایی که با ویروس کرونا دست‌وپنجه نرم می‌کنند، ابراز کردند.
با وجود این اعلام حمایت، مشاجره سختی بین آمریکا و چین در آستانه برگزاری ویدئوکنفرانس شورای امنیت بر سر همه‌گیری ویروس جدید کرونا درگرفته بود.
دونالد ترامپ چین را به عدم شفافیت در آغاز شیوع کرونا متهم کرد و افزود که به آمار منتشره از سوی این کشور تردید دارد. او بار دیگر از ویروس جدید کرونا به عنوان ویروس چینی یاد کرد. در مقابل در چین موضوع تئوری‌های توطئه داغ شد که طبق یکی از آنها، نظامیان آمریکا این ویروس را وارد چین کرده‌اند.
چین و آمریکا هر دو در کنار فرانسه، روسیه و بریتانیا عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل محسوب می‌شوند و از حق وتو برخوردارند و به این ترتیب می‌توانند جلوی تصویب قطعنامه‌های شورای امنیت را بگیرند.
منبع؛ جهان صنعت
