استراتژی آمریکا: توافق ۱۲۳ به جای برجام

دولت ترامپ از سناتور جمهوریخواه، لیندسی گراهام، خواسته تا به یافتن جایگزینی برای توافق هسته‌ای با ایران کمک کند.

بنابر توضیحات این سناتور، «آمریکا باید از ایران بخواهد با توافقنامه موسوم به «توافقنامه۱۲۳» موافقت کند. این توافقنامه کشورهای دارای قرارداد هسته‌ای با آمریکا را ملزم می‌کند که استانداردهای عدم اشاعه هسته‌ای را رعایت کنند».

گراهام گفت که به رییس‌جمهوری گفتم توافقنامه۱۲۳ را روی میز مذاکره با ایرانی‌ها بگذار. کاری کن که آنها بگویند، نه. به نظرم ایرانی‌ها خواهند گفت، نه. فکر می‌کنم این کار، اروپایی‌ها را وادار به اقدام می‌کند.

گراهام گفت: «آمریکا باید ایران را ملزم کند تا به آنچه که وی «استاندارد طلایی» می‌خواند، متعهد شود. استاندارد طلایی یعنی غنی نکردن اورانیوم و فرآوری نکردن سوخت هسته‌ای.

این سناتور اظهار داشت: «اگر کشوری خواهان داشتن صنعت هسته‌ای خاص خود است، بسیار خوب. من مخالفتی ندارم. اما کشورها وقتی می‌توانند این کار را بکنند که غنی‌سازی و فرآوری نکرده و خودشان سوخت تولید نکنند».

«مساله دولت ترامپ این است که چطور می‌تواند یک توافق ناقص را بهتر کند؟ ما باید توافق جدیدی ارائه دهیم که در آینده تحریف نشود. اگر وزارت خارجه طرح بهتری دارد، چه خوب».

گراهام اوایل ماه جاری میلادی (ژوئیه) مقاله مشترکی با ژنرال جک کین در روزنامه وال‌‌استریت‌ژورنال منتشر کرد. جک کین از اعضای شرکت IP3 است. این شرکت با مشاوران ترامپ روی انتقال فناوری هسته‌ای آمریکا به عربستان کار می‌کند.

گراهام گفت: «به این دلیل، با کین یادداشت مشترک منتشر کرد که هر دوی آنها درباره ایده مربوط به توافقنامه۱۲۳ صحبت کرده بودند.

همکاری گراهام در حالی است که سناتور رند پال نیز در پشت صحنه در حال تلاش برای تاثیرگذاری روی سیاست دولت آمریکا در قبال ایران است. هنوز مشخص نیست که آیا ترامپ سعی خواهد کرد این دو سناتور را در مورد ایران وادار به همکاری کند یا نه.

محورهای توافق۱۲۳

۱. قانون انرژی هسته ای ایالات متحده در سال ۱۹۵۴ با عنوان «همکاری با سایر کشورها»، توافقنامه همکاری را به عنوان پیش شرط توافق‌های هسته‌ای بین ایالات‌ متحده و هر کشور دیگر تنظیم می‌کند. ایالات‌ متحده تقریبا قرارداد با ۴۸کشور جهان امضا کرده است.

۲. تحت نظارت آمریکا صادرات قابل‌توجه هسته‌ای شامل راکتورهای قدرت، راکتورهای تحقیقاتی، منبع و مواد هسته‌ای مخصوص (برای استفاده به عنوان سوخت راکتور) و چهار مؤلفه اصلی راکتورها (مخازن تحت‌فشار، ماشین‌های شارژ سوخت و تخلیه، واحدهای کنترل کامل میله چرخ و پمپ‌های خنک‌کننده اولیه)  قرار می‌گیرد.

۳. وارنوم می‌گوید: «توافق۱۲۳ یعنی تهیه یک سیاست استراتژیک منسجم برای ایالات‌متحده در مورد همکاری هسته‌ای که پیامدهای منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را به حداقل می‌رساند و همچنین منافع گسترده اقتصادی و استراتژیک آمریکا را نیز احترام می‌گذارد».

۴. توافقنامه۱۲۳ می‌تواند برای ترویج اهداف منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و نیز برای مقابله بالقوه با تأثیر سایر تأمین‌كنندگان هسته‌ای، مانند روسیه و چین، مورد استفاده قرار گیرد كه بعنوان «استانداردهای گسترش سلاح‌های ناچیز» تعریف می‌کنند.

نکات استراتژیکی طرح:

۱. قرار گرفتن آمریکا در راس و فراتر از آژانس.

۲. محور شدن قدرت آمریکا با نفوذ و حذف چندقطبی.

۳. در بعد بالاتر از توافق۱۲۳، «NCMOU» است که کشورها می‌توانند از آن برای ایجاد مشارکت‌های استراتژیک با ایالات‌متحده استفاده کنند. ولی فرقش با ۱۲۳ این است که NCMOU اجازه صادرات مواد هسته‌ای یا تجهیزات پروژه‌های راکتور هسته‌ای را نخواهد داد و برای کشورهایی که هنوز برنامه هسته‌ای ندارند؛ اما به‌طور جدی گزینه موردنظر را دارند، به درد می‌خورد.

۴. توافقنامه۱۲۳ می‌تواند برای ترویج اهداف منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و نیز برای مقابله بالقوه با تأثیر سایر تأمین‌كنندگان هسته‌ای، مانند روسیه و چین، مورد استفاده قرار گیرد كه بعنوان «استانداردهای گسترش سلاح‌های ناچیز» تعریف می‌کنند.

ترجمه: کانال دانش تفسیر سیاسی