خطر جنگ ایران و اسراییل در سوریه

پنجشنبه ۳۰ فروردین ۱۳۹۷
اسراییل بامداد روز دوشنبه ۲۰ فروردین پایگاه هوایی التیفور یا همان تی۴ در سوریه را هدف حمله هوایی و اصابت چند موشک قرار داد. هم‌اینک شواهد نشان می‌دهند که به دنبال حمله موشکی آمریکا به سوریه، انگیزه ورود تل‌آویو به کارزار سوریه افزایش یافته است. جدا از نیات اسراییل در ورود به کارزار سوریه، نباید حملات موشکی آن را صرف حضور با نیرو‌های تحت ائتلاف واشنگتن در بحران سوریه دانست. به واقع تداوم حملات موشکی تل‌آویو به سوریه ضمن همراه شدن با واشنگتن در معادلات سوریه بیانگر آن است که احتمال و خطر جنگ تهران و تل‌آویو در کارزار سوریه منتفی نیست. سیر حوادث و اتفاقات در سوریه هم به‌گونه‌ای است که این دو کشور از مسیر جنگ نیابتی به سمت جنگ‌های مستقیم حرکت می‌کنند.البته تا قبل از حمله موشکی آمریکا و متحدانش به سوریه گمانه‌ها بر آن بود که وقوع جنگ بین ایران و اسراییل در خاک سوریه کاملا غیرمحتمل است، چراکه ایران مشغول پروژه ایجاد خط ارتباطی از عراق تا دریای مدیترانه است و بر حسب منطق و اقتضائات جنگ نمی‌تواند خود را همزمان وارد سناریوی تعقیب جنگ با تل‌آویو کند. از سوی دیگر روسیه هم به عنوان بازیگر اصلی معادلات سوریه اجازه چنین درگیری‌ای را نه فقط به خاطر رابطه‌ای که با تهران و تل‌آویو دارد بلکه به خاطر چنین نبردی که پای آمریکا را دوباره به منطقه باز خواهد کرد، نخواهد داد.حال با حمله موشکی واشنگتن و متحدانش وضع کمی تغییر یافته است و احتمال جنگ میان اسراییل و ایران به شکل نگران‌کننده‌تری افزایش یافته است. بدون تردید قوت گرفتن این احتمال را باید حاصل تهاجم نظامی اخیر واشنگتن و متحدانش به سوریه دانست. البته توجیهی که تل‌آویو برای احتمال درگیری با تهران دارد، عامل اصلی در این رویارویی است چراکه تهران بیشترین تهدید بالقوه و حتی بالفعل برای حیات سرزمینی تل‌آویو است و از آنجا که تهران در اساس اعتقادی به موجودیت آن ندارد، انگیزه ستیز و مخاصمه با آن از سوی تهران شدت می‌گیرد. از طرف دیگر تل‌آویو متحد استراتژیک واشنگتن است که منافع هر دو آنها از یک حلقه مشترک چون تهران تهدید می‌شود. از آنجا که حمله به منافع واشنگتن در کارزار سوریه در حکم حمله به تل‌آویو است، تل‌آویو تلاش می‌کند از آن به عنوان فرصتی برای رفتار‌های تقابلی خود و مشخصا جنگ در مقابل تهران استفاده کند. به واقع تل‌آویو از تبدیل قاعده بحران به فرصت، از تمامی پتانسیل‌های خود برای کاهش نقش راهبردی تهران در سوریه استفاده می‌کند. در کنار این عوامل مساله مهم‌تری که انگیزه مقامات تل‌آویو در رویارویی با ایران را در سوریه افزایش داده است، اقدام ایران در ایجاد یک کریدور زمینی از طریق عراق و سوریه تا لبنان است. محققا ایجاد این کریدور از سوی ایران می‌تواند عملیات آماد، پشتیبانی و حمایت‌های لجستیکی را برای به چالش گرفتن سیاست تل‌آویو در خدمت تهران، دمشق و جریان‌های مقاومت قرار دهد. محققا پایداری این وضعیت آن‌گونه که مقامات تل‌آویو گفته‌اند، موجب تسلط ایران و نزدیک شدن جریان‌های مقاومت به خطوط آتش‌بس ۱۹۷۴ و مشخصا در اختیار گرفتن بلندی‌های جولان و تبدیل آن به پایگاهی برای حمله به اسراییل از سوی ایران خواهد شد. با همه دلایلی که برای احتمال درگیری تهران و تل‌آویو در کارزار سوریه گفته شده است، هر گونه احتمال درگیری تابعی از رفتار‌های واشنگتن و متحدانش در قبال سوریه است. حال اگر واشنگتن بخواهد با هر بهانه‌ای حمله دیگری به سوریه را در دستور کار قرار دهد، طبیعی است که احتمال درگیری تل‌آویو و تهران افزایش یابد. حال باید دید که واشنگتن و متحدانش چه رفتار و رویه‌ای در قبال سوریه و معادلات موجود آن دنبال می‌کنند؟
* مدرس علوم‌سیاسی و روابط بین‌الملل
.(JavaScript must be enabled to view this email address)