اصلاح‌طلبان در بن‌بست؟
شرق/مرجان توحیدی
گفت‌وگو با حسین مرعشی و علی تاجرنیا درباره كناره‌گیری نجفی
سه شنبه ۲۱ فروردین ۱۳۹۷
تقریبا همه چیز درباره استعفای محمدعلی نجفی، شهردار تهران، علنی شد. وقتی دادستان کل کشور گفت که او باید استعفا بدهد و شورای شهر را به خاطر رأیی که در حمایت از نجفی داده بود، مورد عتاب قرار داد. حالا قرار است شورای شهر مجددا استعفای نجفی را در برنامه کاری امروز خود قرار بدهد و تقریبا روشن است که تکلیف رأی ٢١ نفر اصلاح‌طلب شورا در‌این‌باره چه خواهد بود.
در این ماجرا اگر یک روی سکه بحث شورا و شهرداری است، روی دیگر این است که با وجود رأی حداکثری مردم در انتخابات، اراده‌ای وجود دارد که برخی از تصمیمات اصلاح‌طلبانه را برنمی‌تابد و در نهایت هم حرف او به کرسی می‌نشیند.
این روی مهم‌تر سکه است. اینکه اصلاح‌طلبان در برابر وضعیت به‌وجود‌آمده، چه تصمیم و تدبیری باید اتخاذ کنند؛ آیا شیوه‌های مرسوم یعنی دعوت از مردم برای مشارکت سیاسی و کسب کرسی‌های قدرت را همچنان باید در دستور کار قرار دهند، بدون آنکه بعد از تکیه‌زدن به آن کرسی‌ها بتوانند یا به عبارت دیگر مجاز باشند تغییرات اصلاح‌طلبانه به وجود بیاورند؟ یا آنکه برای این وضعیت باید چاره دیگری جست‌وجو کنند.
به نظر می‌رسد صحبت‌های دیروز دادستان کل کشور درباره وجوب استعفای نجفی زوایای جدیدی از زمین بازی را به اصلاح‌طلبان نشان داده است. حالا سؤال این است که جریان اصلاح‌طلب در این زمین جدید چگونه باید بازی کند؟ آیا نیاز به تغییر و بازبینی وجود دارد یا آنکه با همان استراتژی به پیش برود؟ در‌این‌صورت چه بر سر اهداف و آرمان‌های اصلاح‌طلبانه می‌آید؟ این سؤالاتی بود که در گفت‌وگو با سیدحسین مرعشی، از اعضای فعال حزب کارگزاران و علی تاجرنیا، از اعضای حزب اتحاد ملت، مطرح کردیم و البته به جواب‌های متفاوتی هم رسیدیم.
اگر علی تاجرنیا معتقد است که در هر شرایطی یا به هر قیمتی نباید رأی و ظرفیت اجتماعی خود را به پای مجموعه‌ای بریزد که در نهایت جریان دیگری سود آن را ببرد، برعکس مرعشی معتقد است که اصلاح‌طلبان به هیچ قیمتی نباید به اصطلاح «از رو بروند» و صحنه را ترک کنند.
تاجرنیا در گفت‌وگوی خود با «شرق» به صحبت‌های دادستان کل کشور اشاره کرده و گفت: این نشان از دخالت در شورا و شهرداری است.
دستگاه قضائی هر نظری که داشته باشد، می‌تواند از طریق مراجع قانونی دنبال کند. این موضوع نشان می‌دهد که نجفی به دلیل فعالیت‌هایی که داشته و ظرفیت‌هایی که از خود بروز داده، تحت فشار قرار گرفته است.
او اضافه کرد: اصلاح‌طلبان در برابر این موضوع باید استراتژی واحدی اتخاذ کنند. در کلیت موضوع نباید عقب‌نشینی کنند و عزتمندانه با موضوع برخورد کنند؛ چرا‌که اصلاح‌طلبان به دنبال پیچیده‌کردن شرایط نیستند. اینکه نجفی به‌عنوان بیماری استعفا می‌دهد و شورای یک رأی سیاسی می‌دهد، در جامعه ایجاد سؤال می‌شود و ما موظف هستیم که در‌این‌باره به مردم شفاف توضیح بدهیم. همچنین باید استراتژی خود را درباره نحوه تعامل با سایر نهادها تعیین کنیم.
اگر بنای تعامل داشتیم، نجفی نباید شهردار می‌شد
تاجرنیا در پاسخ به اینکه اگر نیروی‌های برتری در برابر اصلاح‌طلبان وجود داشته باشند که قصدشان مانع‌تراشی باشد، استراتژی جدید اصلاح‌طلبان چه باید باشد؟ هم گفت: نمی‌خواهم صریح بگویم؛ اما اگر قرار است با طرف مقابل تعامل کنیم و فهرست بدهیم و پیروز بشویم، طبیعتا نجفی نباید شهردار می‌شد. من معتقدم اصلاح‌طلبان می‌توانند سرمایه اجتماعی را که طی سالیان گذشته دست آورده‌‌اند، حفظ کنند، کنار بکشند و خواسته‌های خود را دنبال کنند و به هر قیمتی حاضر نباشند رأی و ظرفیت خود را پای جریانی بریزند که دیگران از آن بهره‌برداری کنند.
رفتارمان طوری نباشد که مرزهای اصلاح‌طلبی مخدوش شود
او در ادامه نقدهای خود افزود: ما در انتخابات شوراها و ریاست‌جمهوری شرکت کردیم، از کابینه نیم‌بند روحانی دفاع کردیم.
شورایی را تشکیل دادیم که حساسیت کمتری درباره اعضای آن وجود دارد، با‌وجوداین باید در نظر می‌گرفتیم که نجفی در چنین شرایطی انتخابی خواهد بود که حساسیت‌برانگیز خواهد بود.
نجفی نباید كنار برود
تاجرنیا از اینجا به استراتژی کلی جریان اصلاح‌طلبی گریز زد و گفت: حضور ما در عرصه قدرت به هر قیمت نباید این تلقی را ایجاد کند که هر قدر فشار بیاورند، ما باید کنار بیاییم و این به نظر من تصور درستی نیست. از نظر من وقتی شرایط برای رفتار اصلاح‌طلبانه مهیا نیست، حرکت هوشمندانه این است که ضمن پرهیز از تنش، طوری رفتار نکنیم که مرزهای اصلاح‌طلبی مخدوش نشود. درباره نجفی من معتقدم که نباید كنار برود. او وقتی شهردار شد، باید پیش‌بینی می‌کرد که به او فشار وارد خواهد شد و این مسیر درست‌تری تا استعفا‌دادن بود. این ماجرا به اطمینان مردم صدمه می‌زند.
آقای دادستان عجله کرد
حسین مرعشی، سخنگوی حزب کارگزاران، در گفت‌وگوی خود با «شرق» تأکید کرد که استراتژی اصلاح‌طلبان روشن است. ما از رو نمی‌رویم و نباید صحنه را ترک کنیم و کشور را به دست تندروها بسپاریم. او در ادامه گفت‌وگوی خود افزود: آقای منتظری از قضات برجسته و کارکشته کشور است. من فکر می‌کنم که ایشان یک مقداری در اظهارنظر عجله کردند. بحث بیماری آقای نجفی جدی است و رأی شورای شهر هم سیاسی نبود. رأی آنها در راستای قدرشناسی از اقدامات نجفی بود. خوب بود مقامات قضائی با حوصله و صبر بیشتری منتظر تصمیم نهایی شورا می‌شدند.
مرعشی اضافه کرد: همه این تغییر و تحولات و فرازونشیب‌ها نشان می‌دهد که استراتژی اصلاح‌طلبان برای حضور در صحنه سیاسی و همراهی با مردم برای حل مشکلات کشور، درست بوده است.
من معتقدم باید این استراتژی را حفظ کرد و ادامه داد و هیچ راهی جز پیگیری سیاست‌های اصلاح‌طلبانه برای حل مشکلات کشور و اصلاح نظام سیاسی و اداری وجود ندارد.
مرعشی درباره اینکه وقتی موانع مانع از آن می‌شود که اصلاح‌طلبان به فعالیت‌های خود ادامه دهند، گفت: ما همچنان بر همان صحبت اصرار می‌کنیم.
ما با تمام قدرت در خدمت کشور خواهیم بود و در برابر مشکلات خم به ابرو نخواهیم آورد؛ چه در برابر مشکلات درون‌جبهه‌ای و چه مشکلاتی که از بیرون بر اصلاح‌طلبان تحمیل می‌شود. جبهه اصلاحات، جریان پرظرفیتی است که آقای نجفی یکی از ظرفیت‌های آن بود و ما چهره‌های توانمندی برای ادامه کار در شهرداری داریم که اصلاح‌طلبان درباره آن توافق خواهند کرد.
مرعشی در پاسخ به اینکه حتی اگر دادستانی مانع بشود هم گفت: ما توانمندتر از آن هستیم كه نباید این‌دست مسائل مانع از ادامه فعالیت بشود. آقای نجفی واقعا بیمار بود و سلامتی ایشان برای ما مهم است. ما به هر قیمتی در خدمت ایران و ایرانیان خواهیم ماند. اگرچه مرعشی در سخنان خود سعی کرد نوعی از خوش‌بینی را القا کند، اما مبرهن این است که رخدادهای مرتبط با كناره‌گیری شهردار تهران، چهره تازه‌ای را از صحنه سیاست در برابر اصلاح‌طلبان گشوده است؛ چهره‌ای که اگر تا پیش از این توصیف آن گوش‌به‌گوش و دهان‌به‌دهان، مخفیانه می‌چرخید، حالا پرده برانداخته است. باید دید در برابر این فضای جدید، جریان اصلاح‌طلبی آیا لزومی در تغییر می‌بیند یا آنکه همچنان به استراتژی‌های گذشته دل خوش خواهد کرد؟
