تجارت قبر به اسم ساماندهی

مسجدجامعی در واكنش به تخریب گورستان امامزاده عبدالله در گفت و گو با «شرق» مطرح كرد

  گورستان‌های معتبر و معروفی که در کنار امامزاده‌ها و در داخل شهرهای بزرگ باقی مانده‌اند و تا همین چندسال قبل یا حتی همین حالا هنوز دفن میت دارند زیادند، اما برخی از آنها مانند امامزاده عبدالله در جنوب تهران سابقه و خاطراتی جدانشدنی با تهران دارند و نمی‌توان به راحتی در این گورستان‌ها دخل وتصرف انجام داد، اما اداره اوقاف شهرری تصمیم گرفته به نام ساماندهی، یک باره بخشی از این گورستان را زیرورو کند؛ اقدامی که با واکنش‌ها و اعتراضات زیادی همراه شده است.
    چالش و اختلاف اوقاف، شهرداری و سازمان میراث فرهنگی و مالکان قبور هم زمان با ادامه فعالیت تخریبی اوقاف در این روزها ادامه داشت و در این فاصله برخی از اعضای شورای شهر و شهرداری منطقه ٢٠ وارد موضوع شدند و روز گذشته حسن خلیل آبادی، عضو شورای شهر تهران، ری و شمیرانات، با شهردار منطقه ٢٠، معاون فرماندار، رئیس سازمان میراث فرهنگی و رئیس سازمان اوقاف، متولی امامزاده عبدالله و برخی از اعضای انجمن خوش نویسان و برخی از خانواده‌های صاحبان قبور، جلسه مشترکی داشت و به نظر می‌رسد برای این مسئله ناهماهنگ چاره‌ای هرچند دیر اندیشیده‌اند. خلیل آبادی در پاسخ به «شرق»، گفت: پس از بازدید و گفت وگویی چندجانبه قرار شد سازمان اوقاف طرح خود را برای محوطه سازی و یکسان سازی فضای این امامزاده به سازمان میراث فرهنگی ارائه و میراث هم تا هفته آینده این طرح را بررسی کند و اگر مغایرتی نبود، آن را ابلاغ کند.
    خلیل آبادی می‌گوید سنگ‌های قبوری که واجد ارزش میراثی بوده‌اند حفظ شده‌اند و محل قبور شخصی دیگر نقشه گذاری شده و پس از محوطه سازی و یکسان سازی ارتفاع، همه این قبور با مشخصات قبلی می‌توانند دوباره سنگ جدید را با نظر صاحبان قبور بگذارند.
    او می‌گوید اوقاف اشکال و اشتباهی را در روند اجرای برنامه خود داشته و تصور می‌کرده که برای انجام این کار نیاز به مجوز و تایید میراث فرهنگی ندارد. آنها قصدی نداشته‌اند و مبتنی بر درخواست شهروندان اطراف این گورستان به دنبال تغییر بوده‌اند. او افزود: مردم از تبدیل این فضا به
    آرامستان – بوستان رضایت دارند و با ادامه دفن جدید در این گورستان مخالفند. اما این توضیحات خلیل آبادی درباره برنامه اوقاف و اقدامات آنها، با اتفاقی که در حدود یک ماه گذشته در گورستان امامزاده عبدالله رخ داده و گزارش‌های مردمی و تصاویری که از تخریب گسترده در این امامزاده و قبور شهروندان صورت گرفته تفاوت دارد. کارشناس اوقاف اعلام کرده به قبری تعرض نشده و آرامگاهی تخریب نشده، اما آنچه شواهد در این محل نشان می‌دهند گویای تخریب بسیاری از قبور بوده است، چه اینکه در یکی از بندهای مورد تاکید اوقاف در صحن اصلی امامزاده برای اطلاع شهروندان، آمده است: «با توجه به جمع آوری کلیه سنگ‌ها چنانچه مالکان قبور مایل باشند با هماهنگی دفتر و احراز مالکیت می‌توانند نسبت به برداشتن و انتقال سنگ قبر اقدام نمایند. در صورت عدم اقدام در مورد بندهای ۳ و ۴ (پیگیری برای سنگ قبر و گلدان‌های کنار آن) آستان مقدس هیچ گونه مسئولیتی را در قبال گلدان‌ها و سنگ‌های به جامانده ندارد». به عبارتی پیمانکار اجرائی مسئولیت را با این چند جمله روی بنر از روی دوش خود برداشته است.
    احمد مسجدجامعی، عضو دیگر شورای شهر تهران، نگاهی متفاوت نسبت به این اقدام اوقاف و رفتارهای مشابه در گورستان‌های درون شهری دارد و می‌گوید: تجارت قبر در امامزاده‌های درون شهری تبدیل به تجارت پربازدهی شده که زیر پوشش ساماندهی، بازسازی و نوسازی و نظایر آن اجرا می‌شود و با این عنوان به درآمد می‌رسند.
    این عضو شورا با تاکید بر اینکه عمران و نوسازی شهری، آن هم به نام حقوق شهروندی و مبتنی بر نیازهای محلی آداب و قواعدی دارد و این گونه نیست که یک دستگاه اجرائی بدون اطلاع سایر مجموعه‌های دخیل خودمختار عمل کند و بخشی از حافظه شهر و دارایی‌های شهروندان را خدشه دار کند. به نظر می‌رسد در چشم این قبیل از مدیران یک کریستال خوش آب ورنگ و گران قیمت از آجرها و کاشی‌های تاریخی ارزش بیشتری دارد و به همین دلیل است که با نگاهی کلنگی همه چیز را تخریب می‌کنند و اصرار دارند در دوره مدیریت آنها همه این اقدامات شروع شوند و این اقدامات به نام آنها سند بخورند.
    به گزارش «شرق»، گورستان امامزاده عبدالله در سال ٨٧ در فهرست آثار ملی ثبت شده و فارغ از اموات مردم عادی، افراد مهمی مانند شهدای ۱۶ آذر، نیما یوشیج، دکتر سحابی و... در آنجا دفن شده‌اند. سازمان اوقاف شهرستان ری طرح ساماندهی و هم سطح کردن قبرهای امامزاده عبدالله در بخشی از این گورستان را دلیل تخریبی گسترده و بدون هماهنگی قرار داد و در چند مرحله بخشی از قبور را تخریب کرده که این اقدام با اعتراض شهروندان مواجه شده است. این تخریب از ابتدای بهمن ماه شروع شد و بلافاصله اعتراض‌ها بالا گرفت، درحالی که اداره کل میراث فرهنگی اعلام کرد اطلاعی از این اقدام و جزئیات آن ندارد.
    مصیب رحیم زاده، رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان شهرری، اعلام کرد که نامه درخواست توقف کار از سوی پیمانکار امامزاده، ١۰ بهمن به اداره اوقاف شهرری رفته، اما تا چند روز بعد (١٤ بهمن) توجهی به این موضوع نشده است. او تاکید کرده بود که به اسم همسان سازی قبور این پروژه در دست انجام است، اما با میراث فرهنگی هماهنگی نشده؛ در شرایطی که اداره اوقاف ملزم است هماهنگ باشد، چون این قبرستان تاریخی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. در ادامه، چند روز بعد (١٨ بهمن) اوقاف در پاسخی اعلام کرد که «به هیچ قبر و مقبره‌ای در امامزاده عبدالله جسارت نکرده‌ایم و این تعمیرات و مرمت‌ها برای راحتی حال مردم و عبورومرور آنها صورت گرفته است». حجت الاسلام حسن خانی، کارشناس فرهنگی اداره اوقاف شهرری، اعلام کرد که «هیچ گونه تخریبی نسبت به این مقبره‌ها نداشته‌ایم و ما در محوطه اصلی و ورودی امامزاده عبدالله مشغول فعالیت و ساماندهی هستیم؛ حیاط بزرگی که در حدود یک هکتار است و مقبره‌ای در آن نیست که به ثبت میراث فرهنگی رسیده باشد و ما با قسمت هایی که به ثبت میراث فرهنگی رسیده، کاری نداریم. دلیل اینکه ما این مرمت و تعمیرات را داشتیم این است که سطوح قبرها بالا و پایین بود و ممکن بود مردم برای رفت وآمد و در مراسم‌های خاک سپاری که دارند دچار مشکل شوند و برف و باران که می‌آمد، مردم در این مسیر به راحتی نمی‌توانستند رفت وآمد کنند».