«حمله آمریکا، واکنش روسیه، سیاست ایران»
مهدی نوربخش
مهدی نوربخش، استاد روابط خارجی و تجارت جهانی دانشگاه علم و تکنولوژی هریسبرک آمریکا، در یادداشتی برای «راهبرد» نوشت:
حمله نظامی امریكا به پایگاه نظامی الشعیرات سوریه را اگر چه نمی‌توان بعنوان یك حمله بزرگ و شروع عملیات نظامی امریكا در این منطقه قلمداد کرد، أما می‌توان از ان بعنوان یك نشان و اخطار یاد كرد. ترامپ با این عمل می‌خواست چندین چیز را با علامت و اخطار ابلاغ نماید:
١. حمله نظامی امریكا اخطاری بود برای كشورهایی كه سیاست خارجی امریكا در این منطقه را به چالش می‌كشند. ترامپ می‌خواست بگوید كه ابایی از استفاده از گزینه‌ها‌ی نظامی ندارد و برای اعمال سیاست‌های خود در این منطقه از این گزینه استفاده خواهد كرد.
٢. ترامپ می‌خواست با این حمله نظامی اعلام كند كه سیاست خارجی امریكا از استراتژی و تاكتیک‌های جدیدی استفاده می‌كند و امریكا دوران طراحی سیاست خارجی جدیدی را شروع کرده است. ترامپ می‌خواست اعلام كند كه به چارچوب‌های سیاست خارجی زمان اوباما نه‌تنها تعهدی ندارد كه آنهارا به چالش می‌كشد.
٣. ترامپ می‌خواست كه به هم‌پیمانان منطقه‌ای خود نشان دهد كه برای حمایت از آنها از گزینه نظامی هم استفاده می‌كند. برای همین، حمله نظامی ترامپ برای كشورهای عرب‌نشین منطقه و اسراییل، بسیار خوشایند بوده است.
٤. روابط ترامپ با پوتین و دخالت روسیه در انتخابات امریكا در دست بررسی و تحقیق است. ترامپ می‌خواست اینگونه وانمود نماید كه این روابط جدی نبوده و برای او رابطه با روسیه در مقایسه با مولفه‌ها‌ی دیگر سیاست خارجی امریكا ثانویه است.
٥. حزب جمهوریخواه امریكا و پایگاه اجتماعی و سیاسی ترامپ در این حزب بسیار ضدروسیه و پوتین است. جمهوریخواهان دركنگره از ترامپ توقع تقابل بیشتری در مقابل پوتین و سیاست خارجی او داشته‌اند. بدون‌شک این عملیات نظامی پاسخی به این توقعات بوده است. پیش از حمله نظامی به سوریه، امریكاییان به روسیه اطلاع داده و ر‌وس‌ها هم دولت بشار را مطلع نموده بودند. ر‌وس‌ها از هرگونه چالشی در مقابل این عمل پرهیز نموده و حتی موشک‌های اس ٤٠٠ خودرا خنثی کرده بودند. امریكاییان هم هرگز نمی‌خواسته‌اند با ر‌وس‌ها درون سوریه وارد چالش شوند.
٦. ترامپ به ر‌وس‌ها نشان داد كه اگر چه مایل است در خاورمیانه با آنها همكاری کند اما نهایتا امریكا می‌خواهد استراتژی قدرت برتر در این منطقه را دنبال كند. دولت ترامپ با دولت‌های استبدادی منطقه هم‌پیمان شده و مایل است استراتژی در نظر گرفتن منافع آنها را برروسیه تحمیل کند. دولت ترامپ و پوتین در ابتدا از ماندن بشار بر قدرت حمایت می‌کردند. حمله شیمیایی در “ادلب” راه را برای فشار برروی ترامپ در راستای رفتن بشار باز كرده است. دولت ترامپ هنوز سیاست مدونی در این رابطه اعلام نکرده است، اما پیام‌های مختلف از طریق نیكی هیلی، مك مستر و حتی تیلرسون نشان می‌دهد كه رفتن بشار دارد بعنوان یك استراتژی سیاسی در دولت ترامپ مطرح می‌شود. این استراتژی در بین كشورهای عربی خاورمیانه و ترکیه مورد حمایت بوده است.
٧. هردو امریكا و روسیه نمی‌خواهند كه راه را برای مقابله با یكدیگر در خاورمیانه باز کنند. روسیه هرگز نمی‌تواند هزینه چنین مقابله‌ای تقبل کند. تحریم‌های بیشتر اروپا و امریكا بر روی روسیه در صورت چالش‌های سیاسی پوتین، رمق اقتصادی كاملی از سوریه خواهد گرفت.
٨. گفته می‌شود پوتین و سازمان جاسوسی روسیه مدارک زیادی از ترامپ و سفرهای او به روسیه تهیه كرده‌اند. ترامپ هرگز نمی‌خواهد این مدارک روزی بعنوان بلك میل استفاده شوند. در صورت روشدن این مدارک، دولت ترامپ با چالش‌های شخصی دیگری در صحنه سیاست امریكا مواجه می‌شود.
٩. اسراییل سرمایه‌گذاری بزرگی در روابط خود با روسیه کرده است. شناسایی “قدس غربی” بعنوان پایتخت اسراییل از طرف روسیه نتیجه این سرمایه‌گذاری‌هاست. تقابل روسیه و امریكا در خاورمیانه به منافع اسراییل زیان خواهد زد. ترامپ و نتانیاهو از این چالش‌ها كاملا مطلع هستند.
١٠ . امكان كنار آمدن امریكا و روسیه در خاورمیانه بسیار بالاست. در مورد سوریه، ترامپ و پوتین بدون‌شک كنار خواهند آمد. پوتین راهی به جز كنار آمدن با امریكا ندارد. مشكلات اقتصادی روسیه مانع ورود روسیه در جنگ سرد دیگری با امریكاست.
١١. ایران می‌بایست از هرگونه رو در رویی با امریكا در منطقه پرهیز كند. مردان سیاست خارجی كشور از دو چیز می‌بایست بهر قیمتی پرهیز كنند. اول، اعتماد به روسیه و پوتین است. پوتین متحد قابل اعتمادی برای ایران نیست و منافعش اقتضا می‌كند كه با امریكا كنار بیاید. دوم، ایران می‌بایست از به چالش كشیدن امریكا در سوریه كاملا پرهیز کند. در امریكا و منطقه بسیاری منتظر چنین فرصتی برای چالش نظامی و تحریمی ایران هستند. محافظه‌كاران درون كشور نیز چنین چالشی را با آغوش باز پذیرا خواهند بود.
