انتخابات آمریکا وچالش۹۶ در ایران

انتخابات ایالات متحده آمریکا بر جریانات سیاسی درجهان اثرگذار است. آمریکا کشور مهم وتنها ابر قدرت جهان است. طبیعتا اتفاقات در این حد می‌تواند برجریانات سیاسی درجهان اثر گذار باشد. اما تاثیر انتخابات آمریکا بر انتخابات ایران بسیار ناچیز است. البته مسائل جانبی انتخابات آمریکا می‌تواند بر انتخابات ایران تاثیر بگذارد. مثلا اگر برجام به طور کلی در دوران ترامپ با مشکل مواجه شود قطعا این مشکل برانتخابات ایران تاثیر خواهد گذاشت. اما آیا این اتفاق به وجود خواهد آمدیا نه؟ و چه مولفه‌هایی موجب می‌شود این اتفاق به وجود آید؟ در صورت وقوع این اتفاق دولت ایران استراتژی مقابل آن را در دستور کار خود قرار خواهد داد؟ سوالات مختلفی در مورد اعمال فشار آمریکا بر برجام به وجود می‌آید. در صورتی که آمریکا بتواند روند جهانی را بر هم بزند و ایران هم نتواند در مقابل آن عکس العملی انجام دهد آنگاه ممکن است تغییرات در آمریکا بر انتخابات ریاست جمهوری در ایران اثرگذار باشد. البته در این صورت باید بررسی کرد تقابل ترامپ با برجام برتمامی جناح‌ها در ایران اثر می‌گذارد یا تنها برجناح طرفدار دولت اثرخواهد گذاشت؟ مجموعا احتمال تاثیرگذاری انتخابات آمریکا بر انتخابات ایران بسیار ضعیف است و جایی برای نگرانی در این مورد وجود ندارد. البته شهروندان ایران و بسیاری از کشورهای دنیا با روی کارآمدن ترامپ نگران صلح جهانی هستند. آقای ترامپ با توجه به مسئولیت ناپذیری که از خود به نمایش گذاشته نشان داده است که دارای شخصیت غیر قابل اعتمادی است و روند صلح جهانی را با مشکل روبه‌رو خواهد کرد. روی کار آمدن ترامپ موجب برخی دلنگرانی‌ها در مورد برجام شده است. این درحالی است که برجام یک توافق جهانی است و در طول چند ماه گذشته برنامه جامع اقدام مشترک مقدار زیادی نهادینه شده و مجموعه اعضای شورای امنیت نیز به این نتیجه رسیده اند که برنامه هسته‌ای ایران به مرحله تثبیت رسیده است و از سوی ایران این برنامه کنترل شده و فشار‌های بین‌المللی علیه ایران نیز کاهش یافته است و سایر فشارها هم درحال برداشته شدن است. در نتیجه برهم ریختن این روند هزینه دارد. مگر اینکه آمریکایی‌ها موفق شوند تحریکاتی انجام دهند که از داخل ایران روند اجرای توافق هسته‌ای بر هم بخورد که در این صورت باید نگران بود. البته با توجه به درایت سیاسی که در قضیه هسته‌ای بین تمامی جناح‌های سیاسی در ایران به وجود آمده مشکلی در ایران برای برجام به وجود نخواهد آمد و پیش بینی می‌شود که شورای عالی امنیت ملی سعی خواهد کرد که پیام‌های منفی دلواپسان راتحت کنترل درآورده به‌طوری که فضای تحرک آمیز به نفع ترامپ از داخل ایران به وجود نیاید. بهترین هدیه به جمهوریخواهانی که کنترل کاخ سفید، سنا و کنگره را در آمریکا در دست دارند این است که پیام تهدید آمیز از داخل ایران به غربی‌ها مخابره کنیم و راه را برای تحریم ایران از طرف غربی‌ها باز شود . این امید وجود دارد که در تمامی جناح‌ها این درایت سیاسی به وجود آید که هدیه برجام را به تهدیدی به نفع ترامپ تبدیل نکنند. البته اینکه جمهوریخواهان ممکن است به نحوی اثرگذاری برجام را محدود کنند چندان دور از ذهن نیست و ممکن است مصوباتی را از کنگره بگذرانند که محدود کننده شرکت‌هایی باشد که با ایران رابطه تجاری دارند. اما در مجموع برای این اقدامات علیه ایران دیر شده است. در صورت چنین اقداماتی تنها دست آمریکایی‌ها از بازار ایران کوتاه خواهد شد. برای به وجود آوردن اجماع جهانی توسط آمریکایی‌ها آنها به یک احمدی نژاد در ایران نیاز دارند. بدون وجود پدیده احمدی نژاد در ایران نمی‌توان اجماع جهانی علیه ایران به وجود آورد. تحریم‌های قبلی به این دلیل امکان وقوع پیدا کرد که آمریکا توانست ایران را خطری بزرگ برای جامعه جهانی نشان دهد وحتی چین و روسیه هم با آنها همدلی کردند. اما زمانی که این اتفاق به وجود نیاید ترامپ نمی‌تواند درمقابل ایران قلدری کند. هرچند ترامپ برای ایران دشواری‌هایی به وجود خواهد آورد و ایران باید برای همه سناریوها آمادگی تقابل داشته باشد بهترین تقابل رفتار مدبرانه در داخل کشور است. باید با صبر از بحران‌ترامپ عبور کرد و اگر ترامپ نتواند ظرف ۵ یا ۶ ماه اول اقدامی علیه ایران انجام دهد بعدها هم نخواهد توانست دست به اقدامی بزند. همچنین ارتباط ایران در این مدت با روس‌ها چینی‌ها و اروپایی‌ها اهمیت ویژای دارد. بحران ترامپ بحران گذرایی است. البته قبلا امید وار بودیم اقدامی برای عادی سازی روابط بین‌المللی ایران صورت بگیرد که با آمدن ترامپ با مشکلاتی عادی‌سازی روابط بین‌المللی ایران با موانعی روبه‌رو خواهد شد. به نظر می‌رسد دست رژیم صهیونیستی برای تحرک ایران در این مدت باز خواهد بود. اما اگر با تدبیر و برنامه‌ریزی سیاسی در مجامع بین‌المللی عمل شود، خواهیم توانست روابط خود با اروپا را تا حدود زیادی گسترش دهیم.
* تحلیلگر مسائل بین‌الملل