استراتژی آمريکا در برابر ايران: مشخص يا مبهم؟

جورج بوش رئيس جمهور آمريکا در تازه ترين اظهارنظر خود درباره ايران، ضمن اشاره به درخواست وزيرخارجه دولتش از مجلس کنگره ايالات متحده برای اختصاص ۷۵ ميليون دلار بودجه به منظور کمک به "پيشبرد دموکراسی" در ايران تأکيد کرده که: "آزادی خاورميانه مستلزم آزادی مردم ايران است".
اظهارات جورج بوش در واقع تکرار سخنانی است که چندی پيش، کاندوليزا رايس وزيرخارجه آمريکا در برابر کميسيون امورامنيتی و سياست خارجی سنای آمريکا مطرح کرد و خواستار افزايش کمک مالی دولت آمريکا به فعاليتهای مربوط به "پيشبرد دموکراسی" در ايران شد.
برنامه وزارت خارجه آمريکا درباره ايران که جورج بوش از آن حمايت کرده است از نظر اغلب تحليلگران "سياست تازه دولت بوش" در برابر نظام حاکم بر ايران به شمار می ‌رود.
در سالهای گذشته دولت جورج بوش به دليل آنچه فقدان سياست مشخص در برابر ايران خوانده می ‌شد مورد انتقاد بسياری از محافل داخلی و خارجی آمريکا قرار داشت و به نظر می‌ رسد برنامه جديد وزارت خارجه آمريکا درباره ايران کوششی در جهت اعلام اين موضوع باشد که آمريکا در رويارويی با ايران استراتژی و سياست مشخصی دنبال می ‌کند.
با اين همه، سياست تازه دولت آمريکا در برابر ايران از نگاه بسياری از کارشناسان همچنان مبهم است و تفسيرهای کاملاً متضادی از آن صورت گرفته است.
برخی از تحليلگران، تأکيد دولت آمريکا بر استقرار دموکراسی در ايران از طريق حمايت از نيروهای مخالف جمهوری اسلامی را بيان نرم و ملايم سياست "تغيير رژيم" در ايران می ‌دانند و بر اين تصورند که آمريکا از طريق اقداماتی نظير تحريم اقتصادی، حمله نظامی و حمايت از اقليتهای قومی تلاش خواهد کرد نظام سياسی حاکم بر ايران را ابتدا متزلزل کرده، سپس تغيير دهد.
اين در حالی است که بعضی ديگر از تحليلگران در نظری کاملاً متفاوت بر اين باورند که برنامه وزارت خارجه آمريکا در برابر ايران انتخاب سياست تدريجی با تکيه بر تحولات آرام و درازمدت در داخل ايران است و از همين رو با تحرکات ناگهانی همراه نخواهد بود.
واقعيت اين است که از اظهارات رسمی و برنامه ‌های اعلام شده آمريکا نمی ‌توان پی برد که تصميم‌ گيران کاخ سفيد دقيقاً کدام يک از دو برداشت فوق را نسبت به ايران دنبال می‌ کنند، از همين رو بايد در انتظار اقدامهايی بود که آمريکا احتمالاً پس از اجلاس آتی شورای حکام آژانس بين‌ المللی انرژی اتمی درباره ايران به اجرا خواهد گذاشت.
به نظر می‌ رسد اگر تا اين اجلاس که قرار است در روزهای ششم و هفتم مارس (پانزدهم و شانزدهم اسفند) برگزار شود ايران در مورد برنامه هسته ‌ای خود با طرفهای مقابل به توافق روشنی دست يابد، دولت آمريکا امکان دست زدن به اقدامهايی مانند تحريم اقتصادی يا حمله نظامی عليه ايران نخواهد داشت.
در آن صورت دولت آمريکا برای تغيير ساير رفتارهای دولت ايران که به گفته مقامهای آمريکايی باعث بی‌ ثباتی خاورميانه می ‌شود، مجبور به اتخاذ شيوه‌ ای تدريجی و درازمدت خواهد بود.
اما اگر ايران در مدت باقی مانده تا اجلاس شورای حکام موفق به دستيابی به توافق با طرفهای‌ خارجی درباره برنامه اتمی خود نشود، در آن صورت نمی‌ توان مطمئن بود که آمريکا از اقدامهای ناگهانی برای ايجاد تغيير در ايران پرهيز خواهد کرد.
به هر حال برنامه جديد وزارت خارجه آمريکا به رغم آنکه سياست مشخص واشنگتن در برابر تهران نام گرفته، همچنان با ابهامهايی روبروست که می‌ توان از آن به "فقدان استراتژی" تعبير کرد.
با اين حال نبايد از ياد برد که دولت آمريکا در رويارويی با بحرانهای بين ‌المللی لزوماً همه اجزای سياست خود را علنی نمی ‌کند.