بنیادگرایی از نپذیرفتن نقد شروع می‌شود
عبدالله نوری/شرق
عبدالله نوری: اصلاح‌طلبان در انتخابات به دستاورد مناسبی خواهند رسید
دوشنبه ۷ دی ۱۳۹۴
عبدالله نوری، وزیر کشور دولت اصلاحات، در دیدار اعضای شورای مرکزی و عمومی انجمن اسلامی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، ضمن ابراز امیدواری از اینکه تکریم مقام دانشجو در همه ایام سال باشد و منحصر به یک روز خاص نشود، به تشریح اهداف انقلاب اسلامی پرداخت و گفت: «ایدئولوژی انقلاب بر بنیان تعالیم اسلامی پردازش شد و جمهوری اسلامی الگویی از نظام سیاسی بود که بر پایه آرمان‌ها و اهداف انقلاب و ارزش‌ها و تعالیم اسلام تأسیس شد. رهبران انقلاب مدعی بودند اهداف آن برگرفته از آموزه‌ها و اهداف پیامبران و ائمه بوده و در رأس آن‌ها تزکیه، قسط و عدل و مکارم اخلاق است». او در ادامه به طرح این پرسش پرداخت که: «اکنون بعد از گذشت ٣٧ سال از انقلاب و تأسیس جمهوری اسلامی، ما با این پرسش روبه‌رو هستیم که نظام سیاسی تا چه مقدار در این راستا موفقیت داشته است؟
آیا حکومت تاکنون عملکرد خود را در این زمینه بررسی کرده و ارزیابی درستی از کارنامه خود در ارتباط با دستیابی به این اهداف داشته است؟»
بنیادگرایی از نپذیرفتن نقد شروع می‌شود
عبدالله نوری در ادامه سخنان خود با تأکید بر اینکه این سخنان ربطی به اصلاح‌طلب و اصولگرا و چپ و راست ندارد، گفت: «نگرانی درباره وضعیت اخلاقی جامعه، مسئله‌ای همگانی و فراجناحی است و به گروه و جریان خاصی مربوط نیست، از این رو باید همه ما اعم از حکومت و مردم، بررسی کنیم که به لحاظ شاخص‌های اخلاقی، در سال ۵٧ کجا بوده‌ایم و الان کجا هستیم؟ پسرفت کرده‌ایم یا پیشرفت داشته‌ایم؟ وی گفت: بی‌توجهی به اخلاقیات و توجه به سود شخصی برای نوع ما عادی شده است. هنگامی که اسم «شیطان» می‌آید، یاد شیطان بزرگ و آمریکا می‌افتیم، اما یادمان نیست از همه شیطان‌ها بزرگ‌تر، نفس خود ماست، در نتیجه چون ابلیس را خارج از خودمان می‌بینیم، احساس می‌کنیم خیلی آدم خوبی هستیم و بر اساس همین تصور هم، نقد را نمی‌پذیریم و حتی لزومی نمی‌بینیم خودمان را ارزیابی کنیم. حال اینکه این شیطان است که انسان را وادار می‌کند همه عیب‌ها را در دیگران ببیند تا در جهت اصلاح خود برنیاید». او افزود: «چرا بسیاری از انسان‌ها از اینکه موردتعریف و تمجید واقع شوند، هرچند به گزافه و دروغ، لذت می‌برند و از اینکه نقد شوند ولو به حقیقت و درستی، ناراحت می‌شوند و متناسب با توان و قدرتی که دارند با انتقادکننده برخورد می‌کنند. حال اینکه انسان از هر منتقدی، حتی غیرمصلح، می‌تواند در جهت عیب‌یابی و اصلاح خود برآید». او در ادامه افزود: «ما باید حواسمان باشد که خود را در جایگاهی قرار ندهیم که نشود عیب ما را گفت. فرقی ندارد، دانشجو باشیم یا استاد، اصلاح‌طلب باشیم یا اصولگرا، هرگاه کسی در جایگاهی قرار گرفت که نتوان عیب او را به او گوشزد کرد، به‌مرور عیب‌های خودش را نمی‌بیند و چه‌بسا اندک‌اندک آن‌ها را حسن بداند. بنیادگرایی مذهبی و افراطی‌گری که چهره خشن خود را امروز با جریان داعش به نمایش گذاشته است، از همین جا آغاز می‌شود، که گروهی برداشت و دیدگاه خودشان را با اسلام یکی می‌دانند و به همین دلیل نقد نمی‌پذیرند. باید بپذیریم همه منتقدان هدف سوئی ندارند. بسیاری از منتقدان از روی شفقت و دلسوزی و اهمیتی که انتقادشونده نزد آنان دارد، به ارزیابی و نقد او می‌پردازند و چه‌بسا از اینکه انتقادشونده را دارای عیب می‌بینند و می‌خواهند نقد را گوشزد کنند در رنج هستند و برای آن‌ها هم راحت‌ترین حالت این است کاری نداشته باشند و زندگی خود را بدون تحمل ناملایمات بگذرانند». عبدالله نوری با اشاره به ضرورت خود انتقادی، گفت: «به عنوان نمونه بررسی کنیم آیا عملکرد ما در دوران انقلاب اسلامی خوب بوده و آیا نمی‌توانسته بهتر باشد و آیا نمره قبولی می‌گیریم؟ پس از گذشت ٣٧ سال از انقلاب، فیلمی هم درباره عملکرد پس از انقلاب خودمان بسازیم تا اگر اشکالی داشته‌ایم معلوم شود در کجا بوده است». نوری همچنین با طرح این سؤال که آیا مجالی را برای انتقاد گشوده‌ایم و حتی برای آن پاداش قرار داده‌ایم؟ گفت: «یکی از دستورات دین ما امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر است. معنای این دستور مهم دین این نیست که وقتی سوار تاکسی می‌شویم به راننده بگوییم این آهنگ را خاموش کن، اما در مقابل مافوقمان یا مسئولان بالادستمان، جرئت حرف‌زدن نداشته باشیم. چه اشکالی دارد هر سال به بهترین منتقدان جایزه داده شود؟»
این ٣٧ سال را نقد و بررسی کنیم
عبدالله نوری همچنین افزود: «آیا مناسب نیست در کنار نقد پیشینیان، یک برنامه هم در نقد خود داشته باشیم و دستاوردهای مثبت و منفی خود را در طول دوران پس از انقلاب بررسی کنیم و از تمامی صاحب‌نظران هم بخواهیم در محیطی آزاد به نقد گذشته انقلاب و عملکرد تمام چهره‌های نقش‌آفرین در جریانات قبل و بعد از انقلاب تا امروز بنشینند و از جمع‌بندی محاسن و معایب خود، آینده خود را رقم بزنیم؟ ما از ابتدای انقلاب تا امروز دولت‌های مختلفی داشته‌ایم، اما تا به حال ندیدیم یکی از این دولت‌ها پس از پایان کار، به جای نقد دیگران عملکرد خود را بررسی و ایراداتش را اعلام کند. آیا تا به حال بررسی شده که مثلا نقاط ضعف و قوت جنگ هشت‌ساله، چه بود؟ نقاط ضعف و قوت دوران سازندگی و اصلاحات بررسی شده است؟ آیا در این ٣٧ سال از مجموع اعتبارات ریالی و ارزی کشور و از مجموع ذخائر سرمایه‌ای کشور مانند نفت و غیره، به درستی استفاده شده یا می‌شد با این امکانات، کارهای بهتری انجام داد؟ از مجموع امکانات فکری و فرهنگی و آموزشی حوزوی و دانشگاهی و تحقیقاتی خود برای بهبود شاخص‌های اخلاقی و معنوی جامعه استفاده شده؟ از مجموع امکانات رسانه‌ای کشور از صداوسیما تا دیگر رسانه‌ها برای ارتقای کیفی و کمی مسائل فرهنگی اجتماعی کشور بهره گرفته شده؟ از مجموع سیستم قانون‌گذاری و قضائی کشور در جهت تحقق عدالت و اهداف قانون اساسی بهره‌برداری شده؟ با گذشت ٣٧ سال آیا سیستم اداری کشور متناسب با نیاز کشور و خالی از هرگونه نقص تنظیم شده؟ این نوع نگاه انتقادی به نفع کشور است. البته این به معنای آن نیست که هر نقدی درست است و چه بسا برخی از نقد‌ها به دلیل نگرش تک‌بعدی به مسائل باشد که باید در یک بررسی جامع پاسخ داده شود.
انتقاد از نفاق
عبدالله نوری در بخش دیگری از سخنانش در این دیدار گفت: «آن‌طور که من می‌فهمم، نفاق در اسلام تقبیح شده است. اینکه ما طوری رفتار کنیم که مردم مجبور باشند چیزی غیر از آنچه در دل دارند به زبان بیاورند، ترویج نفاق نیست؟ اینکه ما هرکس بله قربان گفت، حتی اگر در نهانش چیز دیگری باشد، خوب بدانیم، معنایش چیست؟ این عین نفاق است».
باید منتظر ماند و دید آنچه از شورای نگهبان بیرون می‌آید، چیست
عبدالله نوری در ادامه این جلسه به سؤالات مطرح‌شده از سوی دانشجویان پرداخت و در پاسخ به سؤالی درباره راهبرد اصلاح‌طلبان در انتخابات پیش‌رو و تدابیر اندیشیده‌شده برای اینکه دوباره به هشت سال قبل از ٩٢ بازنگردیم، گفت: «ما امیدواریم این انتخابات با توقعات جامعه همخوانی داشته باشد و انتظارات اکثریت مردم برآورده شود. البته مفهوم انتخابات یک مفهوم شرعی نیست که از دین استخراج شده باشد، بلکه مقوله‌ای عرفی است که ضوابط و شرایطش هم باید با مفهوم انتخابات سازگار باشد و در همین راستا روشن و واضح است که انتخاب‌کننده واقعی مردم هستند. بنابراین تأیید و رد صلاحیت افراد نباید به‌گونه‌ای باشد که موجب خدشه‌دارشدن انتخاب مردم شود. با وجود این اصلاح‌طلبان هم باید بدانند و به‌خوبی می‌دانند که چنانچه در محدوده اقتضائات کشور هم مجال حضور یابند، به فضل الهی به دستاورد مناسبی خواهند رسید. باید منتظر ماند و دید آنچه از شورای نگهبان بیرون می‌آید چیست و بر اساس آن تصمیم گرفت». عبدالله نوری همچنین در پاسخ به سؤالی درباره نحوه مواجهه با ردصلاحیت‌های احتمالی در این انتخابات، گفت: «برخی ممکن است تأیید صلاحیت نشوند ولی اصلاح‌طلبان باز هم نباید عقب‌نشینی کنند و با افرادی که تأیید می‌شوند باید شرکت کنند تا کشور از مجلس مناسب‌تری برخوردار شود. البته معنای این حرف این نیست که جریان اصلاحات به همین مقدار راضی است و از آرمان‌ها و اهداف اصلاح‌طلبی دست برداشته است. اصلاح‌طلبان درهرحال به دنبال سقف مطالبات و اهداف خود هستند». عبدالله نوری با تأکید بر اینکه «البته سقف مطالبات جریان اصلاحات هیچ‌گاه برهم‌زدن قواعد و قوانین نظام و کشور و فروپاشی آن نبوده و نیست»، افزود: «کسانی که حضور جریان اصلاحات را به ضرر خود و از دست رفتن منافعشان می‌دانند و احساس می‌کنند با آمدن اصلاح‌طلبان از عرصه حذف می‌شوند، ممکن است این‌گونه القا کنند که اصلاح‌طلبان به دنبال فروپاشی‌اند، تا برای ماندن خودشان زمینه را فراهم کنند».
خود خانم‌ها هم باید از جایگاه واقعی خود در جامعه دفاع کنند
عبدالله نوری همچنین در پاسخ به سؤال یکی از دختران دانشجو که درباره اقدام عملی اصلاح‌طلبان برای اختصاص سهمیه به زنان در لیست‌های انتخاباتی سؤال کرده بود، گفت: «در جلسات دوستان اصلاح‌طلب من شاهد بوده‌ام که درباره سهم قابل توجه زنان در لیست‌های انتخاباتی بحث می‌شود، به عقیده من این چیزی نیست که فقط با حمایت آقایان محقق شود. خود خانم‌ها هم باید تلاش کنند و از جایگاه واقعی خود در جامعه دفاع کنند. باید این اعتمادبه‌نفس به‌گونه‌ای در خانم‌ها تقویت شود که حداقل خود خانم‌ها به نامزدهای خانم توانمند رأی دهند. به اعتقاد من، پس از نظر نهایی شورای نگهبان، در تنظیم فهرست انتخاباتی اصلاح‌طلبان جهت انتخابات مجلس در حوزه‌های مختلف در سطح کشور، می‌توان بر ترجیح و اولویت تخصص و تعهد بر جنسیت تأکید کرد». او همچنین درپاسخ به سؤال دیگر این دانشجو درباره حضور زنان در انتخابات مجلس خبرگان گفت: «این یک مسئله غیر سیاسی است و به نظر من باید زنان اصلاح‌طلب و اصولگرا، این موضوع را خودشان، فارغ از بحث‌های سیاسی، پیگیری کنند و نامزدهایی را معرفی کنند».
ملت ایران نسبت به رفتار دوگانه آمریکا آگاهی داشته باشد
عبدالله نوری در ادامه و در پاسخ به این پرسش که چرا برخی مقامات عالی نظام مواضع سختگیرانه نسبت به آمریکا دارند؟ گفت: «سیاست نظام جمهوری اسلامی ایران مبتنی‌بر سیاست تنش‌زدایی در روابط بین‌الملل و گفت‌وگو و تعامل و همکاری با کشورهای غیرمتخاصم است و این شیوه را بهترین شیوه در راستای تأمین منافع ملی خود می‌داند. همچنین این شیوه را بهترین راهکار برای مقابله با کشور‌ها و گروه‌هایی می‌داند که خواهان به‌انزواکشاندن ایران هستند. در ارتباط با ایالات متحده آمریکا، توجه به همه جوانب امر لازم است و نمی‌توان سرسختی‌های طرف مقابل را نادیده گرفت. به‌عنوان نمونه می‌توان به مورد اخیر، یعنی مصوبه کنگره آمریکا در ارتباط با محدودیت ویزا، اشاره کرد. اگر به حوادث تروریستی اروپا و آمریکا و اقدامات تروریستی داعش در منطقه و ملیت عاملان و حامیان این اقدامات توجه شود، در تمام این اتفاقات شاید یک ایرانی هم وجود نداشته باشد. با وجود این در همین شرایط، ایالات متحده آمریکا، برای سفر به ایران محدودیت ایجاد می‌کند و با کشورهایی که خاستگاه فکری و اعتقادی این تروریست‌ها و بزرگ‌ترین حامیان مالی و لجستیکی و تأمین‌کننده نیروی انسانی آن‌ها، هستند، برخوردی دوستانه دارد. این نوع تصمیم‌گیری‌ها چه معنایی دارد و از چه منطقی برخوردار است؟ و آیا منطق کسانی که می‌گویند آمریکایی‌ها دنبال تضعیف ایران و نهایتا براندازی هستند را تقویت نمی‌کند؟ آمریکا برای خود، منافع ملی تعریف کرده و در جهت تأمین آن در سطح جهان اقدام می‌کند. در برخی از نقاط جهان، مانند فلسطین، نسبت به حقوق فراوانی که از ملت‌ها پایمال می‌شود، نه‌تن‌ها واکنش نشان نمی‌دهد که با جنایتکاران هم‌نوایی می‌کند. دموکراسی‌خواهی او با دیکتاتوری‌های منطقه‌ای و حتی دیکتاتوری‌های قرون‌وسطایی که هیچ فصل مشترکی با دموکراسی و ارزش‌های حقوق‌بشری ندارند، همخوانی دارد و صلح‌طلبی او هم با کشتار هزاران انسان بی‌گناه در تعارض نیست. شعار او مبارزه با جریان‌های افراطی است اما با بنیان‌گذاران و تعزیه‌گردانان افراط هم پیمان است. برداشت من از سخنان رهبری این نیست که رهبری بنای جنگیدن با آمریکا دارند، بلکه برداشتم این است که ملت ایران به عمق اهداف و برنامه‌ها و خط‌مشی‌های آمریکا و رفتار دوگانه آن در مناسبات بین‌المللی آگاهی داشته باشد و بر اساس فهم و بصیرت کامل نسبت به رابطه با او بیندیشد. به‌هرحال گاهی اوقات ایستادگی در مقابل زیاده‌خواهی‌ها، حال از سوی هر کشوری که باشد، در راستای تأمین منافع ملی است و‌گاه گفت‌وگو، مذاکره و تعامل. نمی‌توان با قاطعیت گفت که همیشه، فقط یکی از این شیوه‌ها درست است و دیگری غلط».
روحانی در حد مقدوراتش خوب عمل کرده
عبدالله نوری همچنین در پاسخ به سؤال یکی دیگر از دانشجویان درباره نسبت دولت روحانی با اصلاح‌طلبان و تکلیف مطالبات بدنه اجتماعی اصلاح‌طلبان از دولت روحانی هم تصریح کرد: «به عقیده من دولت آقای روحانی تاکنون در حد مقدوراتش، خوب عمل کرده است. البته نه‌اینکه همه انتظار‌ها را برآورده کرده باشد، بلکه فکر می‌کنم باوجود اینکه دولت خواستار اصلاحات جدی‌تری بود، اما بیش از آنچه تاکنون انجام شده، برای آن ممکن نبود. مسائل و گلایه‌هایی که آقای روحانی گهگاه در سخنرانی‌هایش، مطرح می‌کند، نشان می‌دهند که با وجود انگیزه و خواست انجام برخی کار‌ها، امکانش فراهم نیست، ازاین‌رو ناچار است در حرف‌هایش، خواسته‌های خود را بیان کند. شاید شما و بسیاری از مردم بگویید به همین حرف‌هایی که می‌زند، عمل کند، ولی محدودیت‌هایی دارد. موانع فراروی او تنها سیاسی نیست، بلکه به‌لحاظ اقتصادی هم دست این دولت بسته است، برای مثال الان بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی آمادگی سرمایه‌گذاری در کشور ما را دارند، ولی با چند موضع‌گیری یا ایجاد تشنج ممکن است احساس ناامنی کرده، عقب‌نشینی کنند اما در عمل، این آقای روحانی است که باید پاسخ‌گوی حل مشکلات باشد». عبدالله نوری تأکید کرد که «عملکرد آقای روحانی فرا‌تر از چیزی است که من قبل از ریاست‌جمهوری از ایشان انتظار داشتم و در عمل هم کسانی که درگیر کار اجرائی بوده‌اند مشکلات او را بهتر درک می‌کنند». نوری در پایان خطاب به دانشجویان گفت: «شرایط کشور ما واقعا سخت است و به عقیده من در این شرایط آقای روحانی مناسب‌ترین فردی است که می‌توانست مسئولیت ریاست‌جمهوری را برعهده بگیرد و تا اینجا هم در حد امکان خودش خوب عمل کرده است. او به‌عنوان کسی که اصلا مدعی اصلاح‌طلبی نبود، فرا‌تر از حد انتظار ظاهر شده و چه‌بسا همین موضع‌گیری‌ها و کارهایی که کرده است، برایش محدودیت‌ها و مشکلاتی درست کرده باشد و خیلی محدودیت‌های دیگر هم برایش به وجود خواهد آورد. البته شاید با تغییر ترکیب مجلس، فضا قدری تغییر کند».
