حمله به دست‌های دیپلماتیک!
علی فراهانی/روزنامه ابتکار
از همان زمان گمانه‌زنی‌ها درباره رویارویی احتمالی حسن روحانی یا محمدجواد ظریف با باراک اوباما – رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا – در حاشیه حضور این دو در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک می‌شد حدس زد که در صورت وقوع چنین اتفاقی، دلواپسان آرام نمی‌نشینند و هجمه خود را علیه این اتفاق آغاز می‌کنند. با این حال هرچند که دلواپسان پیش‌تر نیز نشان داده‌اند که می‌توان از آن‌ها انتظار هر ادبیاتی را داشت، اما استفاده از الفاظ ناشایست علیه یک مقام رسمی – در اینجا وزیر امور خارجه ایران – از مواردی است که حتی اگر انتظارش را هم داشته باشیم، قابل هضم نیست.
در حالی که اخبار مصافحه ظریف با اوباما و کری به صورت غیررسمی و از طریق منابع آگاه منتشر شد، هر روز ابعاد جدید آن روشن‌تر می‌شود. شاید باید منتظر بود که روایت رسمی شخص وزیر امور خارجه را در هنگام بازگشت به ایران شنید. با این حال طبق آنچه منابع آگاه مطرح کرده‌اند، به نظر می‌رسد دست دادن اوباما و ظریف، اقدامی برنامه‌ریزی شده از سوی کاخ سفید بوده است. انتخاب گزارش داد که اوباما بیش از ۲ ساعت پس از پایان سخنرانی‌اش در مجمع عمومی سازمان ملل و دیدارهایی که داشت، مجددا به سالن مجمع باز می‌گردد که این موضوع کاملا غیرمعمول است. به نظر می‌رسد، اوباما که همزمان با پایان رسیدن سخنرانی روحانی به سالن سازمان ملل بازگشته بود، قصد روبرو شدن با رئیس‌جمهوری ایران را داشته است. این منبع اگاه که شاهد عینی صحنه دست دادن ظریف و اوباما بود، گفته است: این احتمال وجود داشت که این مواجهه با دکتر روحانی صورت گیرد. این احتمال منتفی نیست که هیئت آمریکایی زمان بازگشت غیر معمول خود به سالن مجمع عمومی را با زمان خروج رئیس‌جمهوری ایران پس از سخنرانی‌اش تنظیم کرده باشد. با این حال، آنچه باعث می‌شود برنامه‌ریزی کاخ سفید با مشکل مواجه شود، مواجهه ناگهانی رئیس‌جمهوری ایران با همتای ونزوئلایی خود بود که باعث گفت‌وگوی چندین دقیقه‌ای آن‌ها شد. به گفته این منبع مطلع، ظریف در حالی که در حال خروج از سازمان ملل بود، با اوباما و کری مواجه می‌شود. در این زمان، کری، همتای ایرانی خود را به رئیس دولت امریکا معرفی می‌کند و اوباما دست خود را به سوی ظریف دراز می‌کند.
شاید اگر این مصافحه بین روحانی و اوباما روی داده بود، الان ماجرا بسیار داغ‌تر هم می‌شد. با این حال، دست دادن ظریف با رئیس‌جمهوری آمریکا نیز حاشیه‌های خاص خود را داشته است. این موضوع به ویژه دیروز در صحن علنی مجلس دیده می‌شد؛ جایی که جلسه مجلس با فریادهای یک نماینده دلواپس آغاز و با فریادهای مجدد و توهین‌های همین نماینده به وزیر امورخارجه پایان یافت. بهرام بیرانوند نماینده بروجرد که صبح دیروز با داد و بیداد در صحن علنی مجلس گفته بود «ظریف با اجازه چه کسی با اوباما دست داده است؟»، بار دیگر در پایان جلسه علنی درخواست نوبت تذکر کرد و گفت: دقیقا زمانی که هزاران حاجی در منا در آغوش مرگ افتادند آقای ظریف هم در آغوش اوباما و وزیر خارجه آمریکا افتاد! آقای ظریف غلط زیادی کرده اگر به عنوان وزیر خارجه چنین کاری کرده و دلش خواسته با رئیس جمهور آمریکا دست بدهد! سخنان وی با تذکر محمدحسن ابوترابی‌فرد که ریاست جلسه را بر عهده داشت، روبرو شد که میکروفن وی را قطع کرده و خواستار رعایتشان وزیر خارجه کشور شد. او با بیان اینکه در تذکرات باید رعایت ادب شود، ادامه داد:شان وزیر خارجه و یک مقام مسئول باید رعایت بشود. اما بیرانوند با وجود قطع میکروفنش همچنان با داد و بیداد می‌خواست به تذکر خود ادامه دهد که ابوترابی‌فرد مخالفت کرد. اما فریاد برخی نمایندگان موافق با سخنان بیرانوند آن قدر ادامه یافت که نایب رئیس مجلس بار دیگر دستور باز شدن میکروفن بیرانوند را داد. نماینده بروجرد هم در ادامه تذکرش با طرح این ادعا که ظریف از چارچوب وظایف خود و چارچوب‌های نظام خارج شده است، افزود: آقای ظریف اگر به عنوان یک شخص، عطش روبوسی با اوباما را دارد، استعفا کرده و در خانه آن‌ها بساط کند! وی با لحن اهانت‌آمیزی ادامه داد: آمریکا قصد ریشه‌کنی ملت ایران را دارد، به اندازه یک جوجه خروس غیرت داشته باشید! ملت غیور ایران این رفتار‌ها را نمی‌پسندند. سخنان وی بار دیگر با واکنش ابوترابی فرد روبرو شد که خطاب به وی گفت: غیرت دینی، دفاع از انقلاب و خون شهدا در افرادی مثل آقای ظریف، از ما کمتر نیست. ممکن است تصمیم به اقدامی گرفته باشند، ولی این دلیل نمی‌شود او را که نشان داده در خدمت امام و رهبری انقلاب بوده، با ادبیاتی ناشایست مورد نقد قرار دهیم!
این رفتار‌ها البته پیش از جلسه دیروز مجلس هم آغاز شده بود؛ جایی که حمید رسایی در اینستاگرام خود اتفاقی بودن این مصافحه را زیر سوال برده و نوشته است: «چطور می‌توان اتفاقی با اوباما برخورد کرد، دست داد و احوالپرسی کرد اما نمی‌توان به طور اتفاقی راه را کج کرد، به طور اتفاقی نمی‌توان دست نداد و به طور اتفاقی نمی‌توان دشمن این ملت را جسور‌تر نکرد؟! آقای ظریف فقط وقتی برگشتی، دستت را به سوی دستان رهبری که با بمب دست‌ساز همان آمریکایی‌ها به درجه جانبازی رسیده، دراز نکن. همین». ادبیات برخی دیگر هجمه‌کنندگان به رفتار دیپلماتیک ظریف هرچند شاید توهین کمتری داشت، اما پر از کنایه و تهدید بود. مثلا علیرضا زاکانی که ریاست کمیسیون ویژه بررسی برجام را نیز برعهده دارد، دیروز در حاشیه نشست علنی مجلس اظهار کرد: به نظرم این کار، یکی از خطاهای بسیار بزرگ است و آقایان با این اقدامات به دنبال عادی‌سازی روابط ایران و آمریکا هستند. این اقدام، آن چیزی بود که آمریکایی‌ها سالیان سال انتظارش را داشتند و دنبال می‌کردند که به نوعی و به حداقل‌هایی کمتر از این قانع باشند. اما این دوستان مسیری را که برای عادی سازی روابط طی می‌کنند، اشتباه بزرگی است که دو سال قبل هم این کار را با تماس تلفنی انجام دادند و امسال به نوع دیگری آن را تکرار کردند اما امیدوارم که متنبه شوند و این کار را انجام ندهند. وی همچنین اظهار کرد: این اقدام غیرقابل توجیه و مستحق برخورد جدی است و مجلس در این زمینه کوتاه نخواهد آمد. زاکانی افزود: آنچه در نیویورک توسط آقای ظریف اتفاق افتاد از دو حال خارج نیست: یا تلاش عامدانه برای عادی‌سازی ارتباط با آمریکاست که پشت پا زدن به آرمان‌های انقلاب است یا ناتوانی در پیش‌بینی حرکت دشمن و اتخاذ اقدام مناسب در برابر آنکه خلاف هوش دیپلماتیک است. وی گفت: دست دادن آقای ظریف با اوباما مصداق بارزی از زمینه سازی عامدانه یا جاهلانه برای نفوذ سیاسی دشمن در شرایط پسابرجام و خطایی نابخشودنی است و مایه تاسف است که وزیرخارجه ما که باید نخستین سنگر در برابر نفوذ سیاسی استکبارجهانی باشد خود دست به تابوشکنی بزند و دست شیطان بزرگ را بفشارد. این اظهارات از سوی برخی نمایندگان دیگر نیز مطرح شد. مثلا احمد آریایی‌نژاد، نماینده ملایر در نطق میان دستور خود با کنایه از این ماجرا گفت: «این روز‌ها رژیم اشغالگر قدس قند در دلش آب می‌کند و با دم خود گردو می‌شکند چرا که حوادث غیرمترقبه و ناگهانی از طبیعت به سیاست سرایت کرده است. آقای ظریف با طراحان و مجریان و حامیان خیانت و جنایت در منطقه دست می‌دهد که البته خدا کند هیچ وقت با آن‌ها همدست نشود. طی دیدار تشریفاتی از پارچین نمونه‌برداری می‌شود از این رو، به ستاد حوادث غیرمترقبه توصیه می‌کنیم که مقداری بودجه هم به حوادث غیرمترقبه سیاسی اختصاص دهد تا نکند گرفتار طوفان، سیل یا زلزله سیاسی شویم».
این همه حساسیت برای یک موضوع غیرمهم و کوچک کار درستی نیستبا این حال نه تنها اقدام ظریف مدافعانی دارد که برخورد توهین آمیز برخی نمایندگان با وی، با واکنش چهره‌های مختلف سیاسی مواجه شده است. مثلا کمال‌الدین پیرموذن نماینده مردم اردبیل در نطق میان دستور دیروز خود تاکید کرد: هنر مدیران دولت، امروز خودمحوری و دیوار کشیدن دو کشور‌ها نیست بلکه با هم دست دادن مدیران دول و پل زدن بین ملل است. علی مطهری، نماینده تهران نیز در حاشیه جلسه علنی دیروز به خبرنگاران گفت: توهین و بی‌احترامی و نسبت خلاف ادب به خدمتگزاران نظام اسلامی و افراد مورد تایید رهبری دادن درست نیست. وی با اشاره به صحبت‌های تند بیرانوند علیه وزیر امور خارجه در جلسه دیروز مجلس که با واکنش ابوترابی‌فرد، رئیس جلسه نیز همراه شد، گفت: این همه حساسیت برای یک موضوع غیرمهم و کوچک کار درستی نیست و اینکه یکی از مقامات کشور با اوباما دست داده است نمی‌تواند اهمیت داشته باشد و مهم این است که ما از آرمان‌های خود نظیر مساله فلسطین کوتاه نیاییم. این نماینده مجلس افزود: باید از نماینده‌ای که بی‌احترامی کرد پرسید که چرا فردی را که رهبری مورد اعتماد و متدین می‌داند بی‌غیرت خطاب می‌کنند؟ ضمن آنکه دست دادن با اوباما نیز دلیل نفوذ آمریکا در ایران نیست. مطهری تاکید کرد: بیشتر در اینگونه واکنش‌ها هدف‌های سیاسی در کار است، با شعار و فریاد راه نفوذ بسته نمی‌شود و باید در جای خود طبق فرموده رهبری راه‌های نفوذ را ببندیم و این افراد بیشتر به دنبال تضعیف دولت هستند. چرا که اگر در دولت سابق این اتفاقات افتاده بود که مواردی نیز داشت این‌ها رفتاری چنین نداشتند.
حبس، مجازات توهین و افترا به مقام‌های رسمیمحمدعلی اسفنانی، سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای‌اسلامی درباره توهین و نسبت دادن افترا به مقامات دولتی به «ابتکار» گفت: توهین به مقامات رسمی کشور جرم تلقی می‌شود و مجازات حبس برای این رفتار تعیین شده‌است. او در ادامه افزود: توهین از نظر اخلاقی اقدام نادرستی است و به افراد توصیه شده که اخلاق اسلامی را حتی در مقابل دشمن رعایت کنند. متاسفانه چند سالی‌ست که توهین به افراد و مقامات رسمی کشور بیشتر شده و نه تنها به شخصیت حقیقی افراد بلکه به جایگاه حقوقی اشخاص هم توجهی نمی‌شود و برخی این مسائل را نادیده می‌گیرند. به گفته اسفنانی، توهین در قانون جرم محسوب می‌شود و قوه قضاییه، مرجع رسیدگی به طرح دعوا و دادستان مسئول پیگیری است که برای این عمل مجرمانه مجازات حبس در نظر گرفته شده‌است. این نماینده مجلس شورای اسلامی در ادامه به جرم افترا اشاره کرد و گفت: توهین و افترا دو عنوان مجزا از یکدیگر هستند و ممکن است باهم یا به تنهایی بیان شوند. به طور مثال نسبت دادن خیانت یا جاسوس به مقامات دولتی در قلمرو افترا قرار دارد و معمولا قابل اثبات نیست. او با توجه به تعاریفی که از جرائم افترا و توهین داشت به اهانت‌ها و نسبت دادن عناوین ناپسند برخی نمایندگان مجلس و دیگر مقامات دولتی نسبت به وزیر امور خارجه ایران اشاره و تاکید کرد: مقامات دولتی می‌تواند رهبر معظم انقلاب، رئیس جمهوری، رئیس تشخیص مصلحت نظام، وزیر امور خارجه، وزرا، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و... باشد و از نظر قانون تفاوتی میان آن‌ها وجود ندارد زیرا همه در برابر قانون برابر و یکی هستند. اسفنانی با بیان اینکه توهین امر پسندیده‌ای نیست و اگر از هر شخص با هر لباسی این رفتار زشت سر بزند و هر ادعایی داشته باشد خلاف قانون عمل کرده و مجرم شناخته می‌شود، گفت: رهبر معظم انقلاب بار‌ها در سخنانشان به نمایندگان مجلس تاکید کرده‌اند که حکیمانه سخن بگویند زیرا حکیم هیچوقت توهین نمی‌کند. سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس تاکید کرد: اگر نمایندگان مجلس، مقامات سیاسی و قضایی به شخص یا اشخاصی توهین کنند یا افترایی را نسبت دهند مشمول مصونیت پارلمانی، سیاسی و قضایی نمی‌شوند و رفتار آنان جرم تلقی می‌شود.
رجوع به سیره پیامبر (ص) و علی (ع) در برخورد با دشمنانمهدی مطهرنیا، کار‌شناس روابط بین‌الملل نیز در این باره به «ابتکار» گفت: جامعه ایران در حال دگرگونی اساسی در رفتارهای سیاسی است و رفتار سیاسی و پیروی از آن کنش‌های اجتماعی را به همراه داشته است. او در ادامه افزود: انقلاب اسلامی برخاسته از ارزش‌های دینی و ملی بوده و همیشه اخلاق را الگو قرار داده‌است. دین اسلام با شمشیر مبارک پیامبر اکرم (ص) و حضرت علی (ع) در جهان اسلام گسترش یافته است. مطهرنیا با بیان اینکه مسلمانان باید اخلاق پیامبر (ص) و حضرت علی (ع) را همواره اسوه خود کنند، تاکید کرد: رسول اکرم در آن زمان نام مبارک خود را در نوشته و سندی پاک کرد و اسم یکی از نمایندگان قریش را به جای خود نوشت و با او به خوبی رفتار و گفت‌وگو کرد. پس اگر این منتقدان دلواپس و بی‌اخلاق در آن زمان بودند محمد رسول الله را با الفاظی ناشایست صدا می‌کردند. به گفته او، انسان راسخ با عقلانیت، جهان را اداره و مدیریت می‌کند و باید مسئولان عقلانیت سیاسی از خود به خرج دهند. مطهرنیا تاکید کرد: حضرت امیرالمومنین می‌فرمایند: با دشمنانت مصافحه کن (دست بده) گرچه او اکراه داشته باشد چرا که آن از چیزهایی است که خداوند عزوجل بندگانش را بدان فرمان داده تا بدی را با آنچه بهتر است دفع کن آنگاه کسی که میان تو و میان او دشمنی است، گویی دوستی یک‌دل می‌گردد و این خصلت را جز کسانی که شکیبا بوده‌اند، نمی‌یابند، و آن را جز صاحب بهره‌ای بزرگ نخواهد یافت. این کار‌شناس روابط بین الملل انتقادهای تند و توهین آمیز برخی نمایندگان مجلس را کینه‌توزانه دانست و در ادامه تصریح کرد: با مرگ بر گفتن به آن کشور و توهین به اشخاص حقیقی و حقوقی کردن عقلانیت سیاسی شکل نمی‌گیرد و در آینده نمی‌تواند به ماهیت سیاسی خود ادامه حیات دهد. مطهرنیا به حادثه منا و کشتن شدن زائران ایرانی اشاره کرد و گفت: برخی از نمایندگان بی‌اخلاق مجلس به جای آنکه پیگیر کشته شدن حادثه منا باشند بهانه بهتری برای توهین کردن به محمدجواد ظریف پیدا نکرده‌اند. این استاد دانشگاه افزود: بهتر است نمایندگان منتقد و مخالف دست دادن ظریف با اوباما به جای توهین به او به عربستان سعودی واکنش قاطع نشان دهند، زیرا کسی که به ملت ایران خیانت کرده سعودی‌ها هستند نه وزیر خارجه ایران. به گفته او، اگر مردم تاکنون نسبت به رفتارهای نمایندگان بی‌اخلاق مجلس سکوت کرده‌اند تنها به دلیل احترام به اصول‌ها و ارزش‌ها انقلابی است و اگر احساس کنند رفتار نماینده‌ها خطری را ایجاد می‌کند شاید رفتار و عمل خاصی از خود نشان دهند. این کار‌شناس روابط بین الملل با بیان اینکه عمق فهم، درک، رفتار و شخصیت نمایندگان در جامعه بازتاب خواهد داشت، تاکید کرد: ادب مرد به ز دولت اوست. برخی افراد شخصیت‌های بزرگی دارند و در جایگاه بزرگی هم هستند اما بعضی از افراد با شخصیت کوچک در جایگاه بزرگی هستند و گاهی اوقات برخی از افراد شخصیت و جایگاه کوچکی دارند یعنی گاهی اوقات شخصیت با جایگاه‌ها همخوانی ندارد.
