۷ استان دچار ناامنی تغذیه‌ای
آرمان/زهرا سلیمانی
چهارشنبه ۲۵ شهریور ۱۳۹۴
همه انسان‌ها باید برای روند رشد و ترمیم و تامین انرژی و همچنین فعالیت‌های ارادی و غیرارادی که انرژی آن را تامین می‌کند، تغذیه متعادلی داشته باشند. در تغذیه سالم تامین انرژی متعادل برای رشد و بالندگی ترمیم و فعالیت‌های روزمره کودکان و نوجوانان از ضرورت‌های حفظ سلامتی و بالندگی طبیعی آن‌ها تلقی می‌شود. تغذیه مناسب و تاثیر آن روی سلامت افراد بر کسی پوشیده نیست اما در جامعه کم نیستند افرادی که به دلیل عدم تغذیه مناسب با خستگی، عدم تحمل دیگران، عدم توانایی در انجام فعالیت‌های روزمره، افت ناگهانی انرژی، عدم تعادل، عدم تمرکز، عدم تحمل در مقابل بیماری‌های عفونی و غیرعفونی، خشکی پوست، کاهش یا افزایش وزن، ضعف عضلانی، پوکی استخوان، پوسیدگی دندان‌ها، مشکلات لثه‌ها و... روبه‌رو هستند.
رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه کشور گفت: هفت استان کشور دچار «ناامنی تغذیه‌ای» هستند. در حالی که معضل سوءتغذیه پروتئینی و کمبود برخی ویتامین‌ها مدت‌هاست از دایره مشکلات تغذیه‌ای کلی کشور رخت بر بسته، اما ساکنان هفت استان کشور هنوز دچار کمبودهای تغذیه‌ای هستند؛ از سوی دیگر کشاورزی در بسیاری از استان‌ها بحرانی شده و بی‌تردید خشکسالی رو به گسترش نیز این وضعیت را تشدید خواهد کرد. مسلم است که کودکان و زنان باردار ساکن این مناطق، بیشترین آسیب را می‌بینند و عواقب آن نسل‌های آینده را دچار چالشی جدی خواهد کرد. امنیت تغذیه‌ای به معنی دسترسی به غذای سالم، با کیفیت و کافی برای رسیدن به زندگی سالم و با تاکید بر سیری سلولی است. در این میان تامین تمام درشت‌مغذی‌ها و ریزمغذی‌ها مانند ویتامین دی، آهن، اسیدفولیک و... نیز مطرح می‌شود. عدم تامین حتی یک ریزمغذی در هر کشوری به عنوان ناامنی غذایی مطرح می‌شود چرا که تامین نشدن حتی یک مورد هم می‌تواند فرد را بیمار کرده یا منجر به مرگ او شود. بر همین اساس است که امنیت غذایی و تغذیه‌ای برای کشور‌ها حتی هم ردیف با حوزه امنیت ملی قرار می‌گیرد و جزو شرایط اولیه ایجاد یک جامعه سالم است. مجید حاجی‌فرجی افزود: کشور در زمینه ریزمغذی‌ها درگیر است و وضعیت برخی از استان‌های ناامن غذایی از لحاظ دسترسی به آب آشامیدنی و بهداشتی، فقر و سیری شکمی و به فراخور آن ریزمغذی‌ها بسیار نامناسب است. او طرح جامع الگوی مصرف غذا در کشور را مورد اشاره قرار داد و گفت: طرح جامع الگوی مصرف غذا هر۱۰ سال یک‌بار در کشور توسط انستیتو تحقیقات تغذیه انجام می‌شود. ایران از لحاظ دریافت ریزمغذی‌ها نیز مشکل دارد، اما پرخطر به حساب نمی‌آید. این درحالی است که از لحاظ چاقی در کنار کشورهای توسعه‌یافته قرار گرفته است و به سوی اضافه وزن و چاقی پیش‌رونده حرکت می‌کند. به گزارش ایسنا، به گفته رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه، ایران از نظر اضافه وزن و چاقی کشور پرخطری است. در کشورهای توسعه‌یافته مهم‌ترین عامل ناامنی غذایی به دلیل اضافه دریافت یا همان چاقی است. درحدود ۶۰ تا ۷۰ درصد اضافه وزن و چاقی در کشور وجود دارد که عامل بروز و تشدید بیماری‌های غیر واگیر است.
ابتدا سوء فرهنگ‌سازی حل شود
یک عضو کمیسیون بهداشت و سلامت مجلس درباره وضعیت سوءتغذیه در کشور به «آرمان» می‌گوید: علت اصلی سوءتغذیه در کشور ما مسائل اقتصادی نیست بلکه مسائل آموزشی و بدغذایی علل این نارسایی است. سیامک مره‌صدق می‌افزاید: برای مثال ممکن است در برخی خانواده‌ها بودجه برای تامین حداقل‌ها در نظر گرفته شود اما منابع مالی خانواده به جای اینکه صرف تامین نیازهای ضروری اعضای خانواده شود، صرف تامین و تهیه موادغذایی بدون هیچ ارزش غذایی می‌شود. به گفته او استفاده از تنقلات، نوشابه‌های گازدار، استفاده از مواد غذایی نامناسب یا ناسالم در کشور از فراوانی بالایی برخوردار است. این عضو کمیسیون بهداشت و سلامت مجلس تاکید می‌کند: برای مثال در برخی خانواده‌ها قدرت خرید لبنیات وجود دارد اما این هزینه صرف خرید نوشابه‌های گازدار می‌شود. هم‌اکنون در جامعه با رشد مصرف بیش از حد فست‌فود‌ها و غذا‌های سریع و آماده روبه‌رو هستیم که اغلب مصرف‌کنندگان نیز از وضعیت اقتصادی متوسط برخوردار هستند. این امر برای سلامتی آسیب‌زا و منجر به سوءتغذیه در افراد می‌شود. مره‌صدق می‌افزاید: تعریف امروز سوءتغذیه فقط به معنی کمبود مواد غذایی، لاغری و اشکال کلاسیک آن همچون بیماری ماراسموس و کواشیورکور نیست بلکه چاقی در بین کودکان و نوجوانان یکی از انواع سوءتغذیه محسوب می‌شود. همان‌طور که برخی از افراد به دلیل عدم تامین درست بودجه غذایی با مشکلات کمبود مواد غذایی روبه‌رو هستند. در بخش‌های طبقات متوسط با معضل چاقی و افزایش وزن در سنین کودکی و نوجوانی روبه‌رو هستیم که کم‌تحرکی و گذراندن وقت در فضای مجازی و عدم وجود فعالیت‌های بدن، زندگی در آپارتمان‌های کوچک که امکان حداقل تحرک نیز در آن وجود ندارد را می‌توان از علل سوءتغذیه و نارسایی‌هایی در این زمینه برشمرد. به گفته او حتی در مدارس غیرانتفاعی نیز به دلیل اینکه امکان تخلیه فعالیت‌های بدنی دانش‌آموزان وجود ندارد، در برخی مواقع اولیای مدرسه به ناچار بچه‌ها را از تحرک منع می‌کنند که این عوامل جزء علل موثر در بروز سوءتغذیه است.
مادران تحت آموزش قرار گیرند
یک مددکار اجتماعی هم درباره سوءتغذیه در برخی از استان‌های کشور به «آرمان» می‌گوید: بنابر شاخص‌های علمی می‌توان استان‌های برخوردار یا کم‌برخوردار را کاملا علمی و حساب شده مورد بررسی قرار داد. محمد زاهدی‌اصل با بیان اینکه سوءتغذیه در اغلب کشورهای دنیا وجود دارد و در برخی استان‌ها هم شاهد این نارسایی هستیم، می‌افزاید: برای کاهش آن باید علاوه بر وزارت بهداشت دیگر نهاد‌ها از جمله وزارت جهاد کشاوزی، وزارت بازرگانی، صنایع و معادن و وزارت آموزش و پرورش برای کاهش این معضل وارد عمل شوند. به گفته او در آموزش و پرورش در سطوح مختلف در زمینه تغذیه سالم تاکنون اقدامی انجام نشده است و در این وزارت خانه تاکنون هیچ اقدام سلبی مبنی بر برخورد با فروش مواد غذایی مضر همچون پفک، بیسکویت‌ها، نوشابه، سوسیس، کالباس، فست فود در مدارس انجام نشده است. زاهدی‌اصل می‌افزاید: مسئولانی که به دنبال صدور مجوز به واحدهای صنفی بدون در نظر گرفتن مخاطرات، به شکل سریع هستند، باید بدانند که با این سهل‌انگاری‌ها سلامت جامعه در معرض خطر است. برای مثال هر روز شاهد افزایش تعداد رستوران‌های زنجیره‌ای با عرضه مواد ناسالم در جامعه هستیم. این مددکار اجتماعی تاکید می‌کند: برای تغذیه سالم باید مادران مورد آموزش قرار گیرند تا دیگر غذا، نه بر اساس خوشمزگی و ذائقه بلکه بر اساس نیازهای حیاتی و زیستی اعضای خانواده طبخ شود. به گفته او تعریف سبد غذایی جامع در دستور کار وزار ت بهداشت قرار گرفته است که هنوز هم این امر به شکل رسمی اعلام نشده که برای خانواده‌ها باید چه سبد غذایی در نظر گرفت تا حداقل غذای مورد نیاز خانواده را بتوان تامین کرد؛ این امر نه تنها برای تامین هزینه‌ها مهم است بلکه این یکی از اقدامات مهم برای تامین مایحتاج و نیاز خانواده‌ها محسوب می‌شود.
