پیامدهای پیدا و پنهان توافق هسته‌ای
محمد علی وکیلی/ابتکار
تا پایان ضرب الاجل تعیین شده برای توافق کمتر از سه هفته باقی است. هر چه به لحظات پایانی این مدت نزدیک می‌شویم هیجان حاکم همچون دقایق پایانی وقت اضافه بازی فینال فوتبال پــر غلیـان و رو به فزونی است. تمام نگاه‌ها به لحظه‌ای که ظریف و جان کری بنای بیان رسمی توافق را دارند دوخته شده است. هر کس هم در ذهن خود برای آن لحظه خلق خصوصیت و شرایط می‌کند. البته که ما ایرانی‌ها بسیار مایلیم روز توافق با ۲۹ اسفند، روز ملی شدن صنعت نفت توسط آزاد مردی چون مرحوم دکتر مصدق، تقارن یابد تا از نظر نشانه‌شناسی، غرور و افتخار آن دو چندان گردد. برغم اینکه مدت زمان باقی مانده جوابگوی حجم اختلافات نیست و برای تحریر توافق بسیار دیر می‌باشد اما به دو دلیل همچنان توافق نزدیک است. اول اینکه توافق برای اوباما و حسن روحانی حیثیتی شده است و مخالفان داخلی هر دو طرف مترصد روزنه شکست هستند. دوم اینکه دنیا خسته از پروسه کشدار پرونده هسته‌ای ایران، خواهان ختم آن است. با این فرض اگر توافق ظرف چند روز آینده اعلام شود دارای پیامدهای جهانی، منطقه‌ای و داخلی در ابعاد مختلف خواهد بود. اما در اینجا به چند بُعد خاص آن به دلیل اهمیت اشاره خواهد شد؛
۱- با حل پرونده هسته‌ای زنجیره‌ای از پرونده‌های پنهان که عامل بی‌اعتمادی حاکم بر روابط ایران و دنیای غرب است، حل خواهد شد.
۲- بسیاری از مشکلات منطقه‌ای جز به مدد تفاهم ایران و آمریکا قابل حل نخواهند بود. این مشکلات با حل پرونده هسته‌ای به سرعت خاتمه می‌یابند و منطقه به طرف آرامش رهنمون می‌شود.
۳- با لغو تحریم‌ها فشار عصبی از سر مردم برداشته می‌شود. مردم در نتیجه تحریم‌های ظالمانه گرفتار فشارهای عصبی و روانی متراکم هستند و غرورشان جریحه دار شده است و منتظر و متر صد لحظه برداشته شدن آن هستند.
۴- با توافق، امکان صادرات نفت ایران تا سقف ظرفیت تولید یعنی سه میلیون و پانصد هزار بشکه ممکن می‌شود. این امکان در کوتاه مدت موجب کاهش بیشتر قیمت نفت می‌شود ولی در دراز مدت به دلیل کنار رفتن سایه جنگ و بحران پرونده تاثیر مثبت بر بازار خواهد داشت.
۵- با لغو تحریم‌ها ایران به اقتصاد جهانی ملحق خواهد شد و کمک شایانی به مثبت شدن رشد اقتصاد جهانی خواهد کرد. تجارت جهانی هم اکنون ملتهب و متاثر از آثار تحریم هاست. با حل بحران هم تجارت جهانی تسهیل خواهد شد و هم نرخ ناخالص ملی در ایران افزایش خواهد یافت.
۶- با توافق هسته‌ای بازار کاسبان بین‌المللی کساد خواهد شد. آنچنانکه بازار کاسبان داخلی تحریم نیز آجر خواهد گردید و کرکره دکان آن‌ها برای همیشه پایین خواهد آمد. در سایه تحریم‌ها تعدادی از کشور‌ها با بلیت ایران سعی در کاسبی به نفع خویش دارند و منافع ملت ایران را پلکان تعالی ملت خویش قرار داده‌اند. در داخل نیز اقلیتی با سوءاستفاده از شرایط و به نام دور زدن تحریم‌ها به گنج قارونی دست یافته‌اند و حاضر نیستند این فرصت را از دست دهند و بیمناک شرایط پس از تحریم‌اند.
به هر روی پرونده هسته‌ای ایران دارای ابعاد مختلف جهانی است که با مختومه شدن آن آثارش در صحنه جهانی بروز و تحولات بسیار را به همراه خواهد آورد. حال باید نشست و دید که آیا در ساعات پیش رو انتظار‌ها به سر خواهد آمد و پرونده به سرانجام نهایی خواهد رسید.
