عزم ایران و آمریکا برای حل پرونده هسته‌ای
داوود هرمیداس باوند*/آرمان
شنبه ۱۵ شهریور ۱۳۹۳
ایران و ایالات متحده مذاکرات دو جانبه خود درباره پرونده هسته‌ای کشورمان را در دستور کار قرار داده‌اند که از چند حیث مهم و تعیین‌کننده است. از آنجا که ایالات متحده محور اصلی مذاکرات شناخته می‌شود و موضع این کشور تاثیر بسزایی در تاخیر یا تسهیل توافق دارد، این گفت‌وگوی فشرده دوجانبه نقش مثبتی در روند مذاکرات خواهد داشت. به ویژه آنکه سایر اعضای گروه ۱+۵ و اتحادیه اروپا تابع نظرات آمریکا عمل می‌کنند. لذا بدیهی است که چنین مذاکرات دو جانبه مثبت ارزیابی شود و اکنون که آمریکا با این مذاکرات موافقت کرده یعنی همچون ایران علاقه‌مند است تا مشکلات تعدیل شده، اختلافات کنار رفته و ناهنجاری‌ها تعدیل شوند. البته برگزاری چنین مذاکره‌ای چند پیش‌زمینه دیگر نیز با خود همراه دارد که باعث شده تا طرفین خیلی سریع‌تر از آنچه انتظار می‌رفت حتی زود‌تر از اجلاس عمومی سازمان ملل با یکدیگر دیدار کنند. حوادث اخیر عراق و گروه تروریستی داعش و همچنین تحولات اوکراین و روسیه در شرایطی که طرفین ارتباط دیپلماتیک با یکدیگر ندارند یک مقدمه مهم برای آغاز همکاری‌های مجدد دو کشور بود تا در عرصه‌هایی خارج از روابط دیپلماتیک اختلاف بین خود را تعدیل یا برطرف کنند. البته دیدار با آمریکا نه نفی کننده رایزنی با دیگر کشورهای ۱+۵ و نه نفی کننده دیگر روابط بین المللی ایران خواهد بود و در کنار آن می‌توان به جهت تقویت قوای دیپلماسی، سایر کشور‌ها را نیز طرف مذاکره قرار داد. با این وجود در بیان دلایل اصلی برگزاری چنین دیداری به صورت مبسوط باید به سه علت اشاره کرد: دلیل اول؛ به هر ترتیب باید پرونده هسته‌ای ایران به سرانجامی برسد. در چنین شرایطی که عمر دولت اوباما رو به پایان است، ایالات متحده امکان دست یافتن به موافقت با ایران را نزدیک می‌داند و نمی‌خواهد از چنین فرصتی خود را محروم کند. دلیل دوم؛ مسائل خاورمیانه و حتی تغییر رویه برخی کشورهای منطقه که مواضع غیر دوستانه با ایران داشتند نظیر عربستان، چنین موقعیتی را ایجاد کرده تا آمریکا به توافق با ایران تمایل بیشتری پیدا کند. دلیل سوم؛ تحولات اخیر اوکراین و ابراز تمایل روسیه به ایران باعث شده تا آمریکاییان با تکیه بر آینده نگری، رسیدن به توافق نهایی با ایران را هرچه زود‌تر عملیاتی کنند تا تمایل ایران را به روسیه حتی‌المقدور تضعیف نمایند. با نگاهی اجمالی به این دلایل می‌توان گفت‌وگوهای دوجانبه ایران و ایالات متحده را مثمرثمر خواند. البته درباره نتایج مذاکرات و مشخصا آینده تحریم‌ها نیز باید متوجه بود که تحریم‌های وضع شده علیه ایران به چند بخش تحریم‌های یکطرفه کنگره و تحریم‌های شورای عالی امنیت تقسیم می‌شود که البته با توجه به نقش دولت آمریکا در تحریم‌های کنگره و همچنین عضویت اعضای گروه ۱+۵ در شورای عالی امنیت می‌توان تا حدودی به رفع بخش زیادی از تحریم‌ها علیه ایران در مجامع بین المللی امیدوار بود که البته این مساله شامل تمامی موارد در کوتاه مدت نمی‌شود.
