سیاست تنش زدایی و احیای دریاچه ارومیه

سه شنبه ۶ خرداد ۱۳۹۳
روز گذشته خبر خوشحال کننده‌ای مبنی بر اینکه آب، ۵۰ درصد دریاچه ارومیه را فرا گرفت، منتشر شد. برداشتی که از این اتفاق می‌توان داشت این است که فعالیت‌های دولت در حوزه محیط زیست به ویژه احیای دریاچه ارومیه که از وعده‌های رئیس‌جمهور نیز هست، در حال به ثمر نشستن است. درباره احیای دریاچه ارومیه و دیگر فعالیت‌های مفید زیست محیطی باید به این واقعیت اشاره کرد که پیش از هر چیز مطالبه جلوگیری از تخریب محیط زیست و احیای دریاچه‌ها و تالاب‌هایی که در سال‌های گذشته با سوء مدیریت به نابودی کشانده شده بودند، در افکار عمومی شکل گرفت. مردم وقتی به تاثیرات سوء تخریب‌های زیست محیطی از جمله تاثیرات تخریب دریاچه ارومیه پی بردند، مطالبات خود را مطرح ساختند. این باعث شد دولت و مجلس اقدامات گسترده‌ای در این زمینه سامان دهند و حتی کار به مجامع بین‌المللی کشیده شد. در مجموع، این اقدامات و تصمیمات سنجیده‌ای که گرفته شد، منتج به این شد که روند تخریبی دریاچه ارومیه ادامه نیابد و در راستای ترمیم این دریاچه نیز اقداماتی شاید کند اما، تاثیر گذار انجام شود. اینکه ما انتظار داشته باشیم مشکلی که حادث شدنش سال‌ها طول کشیده است، یکدفعه حل شود واقع بینانه نیست. باید صبر و حوصله داشته باشیم و فعالیت‌های تخصصی را مبنای کار قرار دهیم. تعامل و هماهنگی وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مختلف ذی ربط از جمله سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی می‌تواند باعث شود این مریضی که در حال مرگ است، نجات یابد. با این وجود، نباید وعده‌های خوش بینانه دهیم چرا که، اگر این وعده‌ها محقق نشوند سلب اعتماد می‌شود. در احیای دریاچه ارومیه همانطور که عنوان شد سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مختلفی تاثیر‌گذار هستند. سازمان حفاظت محیط زیست در این زمینه نقش نظارتی دارد و کارهای اجرایی و اقداماتی که باید انجام شود بیشتر از جانب وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی است. با این وجود، سازمان حفاظت محیط زیست نقش مهم دیگری نیز در این زمینه به عهده گرفته است که بسیار موفق و کارگشا بوده و خواهد بود. این سازمان از طریق تعامل با بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول و با واسطه وزارت اقتصاد و دارایی توانسته است کمک‌های فنی و اعتباری بین‌المللی را برای احیای دریاچه ارومیه جلب کند. تعامل با سازمان‌های بین‌المللی در این زمینه در ابتدا به شکل کمک‌های فنی بوده است اما، در ادامه و با افزایش تعامل میان سازمان‌های داخلی و سازمان‌های بین‌المللی ما می‌توانیم کمک‌های اعتباری نیز در این زمینه کسب کنیم. محیط زیست مساله‌ای مهم است که در کانون توجه جهانیان قرار دارد. موسسات و سازمان‌های بین‌المللی نیز اعتبارات خوبی در این زمینه دارند. باید در صدد جلب این اعتبارات بر آمد و این وابسته به تعامل سازنده‌ای است که دولت می‌تواند با این موسسات و سازمان‌ها داشته باشد. سیاست تنش زدایی که دولت شروع کرده است نقش تعیین کننده‌ای در این تعامل دارد. هر چند سیاست تنش زدایی بیشتر امری مربوط به حوزه سیاست خارجی است اما، در زمینه اقتصاد و محیط زیست نیز اثربخش خواهد بود. باید هر چه می‌توانیم روابطمان را با کشورهای منطقه و با کل دنیا بهبود ببخشیم. باید سنگ‌هایمان را وا بکنیم و جلب اعتماد کنیم و در این صورت می‌توانیم انتظار جلب کمک‌های جهانی را داشته باشیم. در مدتی که از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید می‌گذرد کمک‌های بین‌المللی برای احیای دریاچه ارومیه جلب شده است اما، این کمک‌ها بیشتر کار‌شناسی و فنی بوده‌اند. این در حالی است که بررسی‌هایی که انجام شده نشان می‌دهد بنیه کار‌شناسی ما در اتاق فکر‌های مختلف دولت کمتر از بنیه فکری بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول نیست. وقتی بررسی‌ها و نظرات کار‌شناسی در حوزه‌هایی مانند هدفمندی یارانه‌ها و بیمه مورد مداقه قرار گرفت، شاهد این بودیم که کار تخصصی خوبی انجام شده است. در حوزه محیط زیست و احیای دریاچه ارومیه نیز وضعیت به این صورت است و بخشی از مشکلات ما مشکلات اعتباری است. باید تاکید کرد که تعامل‌های جهانی در راستای احیای دریاچه ارومیه باید به سمت جلب اعتبارات پیش برود و این شدنی است.

* رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس