فضای دانشگاه بايد باز و امن باشد

رييس‌جمهور اسبق کشورمان‌، با تاکيد بر اين‌که دانشگاه بايد خانه آزادی انديشه و امنيت و آزادی بيان و تبادل انديشه و بحث و فحص باشد، تصريح کرد: فضای دانشگاه بايد باز و امن باشد.
سيد‌محمد خاتمی در ديدار با وزير و مديران آموزش عالی دولت اصلاحات تصريح کرد: وجدانم را گواه می‌گيرم و پناه می‌برم به خدا که گزافه نگويم. در دوران مسووليت ما به حاکميت يک جناح خاص نمی‌انديشيديم، بلکه حاکميت يک رويکرد و تفکر برای پيشرفت و اعتلای کشور مورد نظر ما بود.
وی با تاکيد بر اين‌که شهادت می‌دهم بعد از مسووليت دکتر معين در وزارت علوم‌، تحقيقات و فناوری که از دوران‌های بسيار خوب و دارای آثار مثبت بود، مديريت جناب آقای توفيقی نيز مديريت موفقی بود، گفت: ايشان نه از باند ويژه ای بودند و نه وابستگی جناحی به معنی خاص آن داشتند، بلکه ايشان را شخصيتی يافتيم که می‌توانستند منشاء خدمات خوبی برای کشور و نظام آموزش عالی باشند.
رييس دولت اصلاحات با تاکيد بر اين‌که يکی از موفقيت‌های دوران ما مديريت آموزش عالی با محوريت آقای دکتر توفيقی بود، تصريح کرد: اکنون هم نظر شخص من اين نيست که باندی برود و باند ديگر بيايد، بلکه انتخاب‌ها و انتصاب‌ها بايد جوری باشد که آموزش عالی کشور در موقعيت و جايگاه خودش قرار بگيرد و اين بخش بسيار مهم در کشور و نظام واقعاً بتواند کار خود را انجام دهد.
خاتمی با تاکيد بر اين‌که امروز بنايم بر اين نيست که درکارها دخالت کنم، افزود: دعا می‌کنم که دوستان در دولت موفق شوند و انصافا گام‌های خوبی برداشته شده است، اما صميمانه عرض می‌کنم که دولت بايد مدد بگيرد از تجربه، دانش و به اصطلاح سرمايه‌ای که نيروهای خيرخواه جامعه‌اند. اگر بنا بود مشاوره به جناب آقای دکتر روحانی بدهم می‌گفتم جمع را در عرصه آموزش عالی، علم و فناوری و مديريت آن طرف مشورت قرار دهند. نه اينکه کسان ديگری شايسته نيستند، اما اين دوستان کسانی هستند که درمديريت آموزش عالی صاحب نظر و تجربه‌اند و خير‌خواه هستند و نقشی را که آموزش عالی در پيشرفت کشور دارد می‌توانند درک کنند و تجربه عملی دارند و می‌توانند نظر بدهند و اطلاعات خوبی عرضه بدارند و تصميمات خوبی بگيرند.
وی با يادآوری اين‌که دانشگاه چنانکه از اسمش معلوم است خانه دانش است‌،گفت: در دنيای امروز دانش منشاء اقتدار، ثبات و امنيت همه کشورها است يا بايد باشد و دانش حاصل تفکر است. البته وقتی می‌گوييم دانشگاه خانه دانش است مراد بيشتر دانش به معنی جديد آن يعنیscience است. گرچه در دانشگاه علاوه بر آن الهيات و فلسفه و موضوعات و مباحث گوناگون هم مطرح می‌شود که شايد بعضی‌ها ميان آنها و دانش به معنی جديدش تفکيک قائل شوند، ولی همه اينها از مقوله دانايی هستند و بهتر است دانايی و معرفت را ملاک قرار دهيم و در مورد دانايی صحبت کنيم. حوزه علميه و مجامع ديگری هستند که دست‌اندرکار امر دانايی هستند «سوفيا» که فلسفه يا «فيلسوفيا» در بر دارنده آن است يعنی دانايی و حکمت.
خاتمی‌همچنين يادآور شد: منظور از آزادی آزاد انديشيدن و با امنيت انديشيدن و آن را بيان کردن و به تبادل انديشه و آگاهی پرداختن است در اين صورت است که انسان و جامعه کمال پيدا می‌کند و خود دانايی افزايش می‌يابد و نقص‌ها از بين می‌رود و در دانشگاه بايد شاهد چنين وضعيتی باشيم و اگر نبود، ما بزرگترين شرط تحقق دانشگاه و محيط‌های علمی ‌و انديشه‌ای را فاقد هستيم. رييس جمهور اسبق کشورمان با تاکيد بر اين‌که دانشگاه بايد خانه آزادی انديشه و امنيت و آزادی بيان و تبادل انديشه و بحث و فحص باشد، افزود: نکته‌ای که از ده، دوازده سال پيش مطرح شد اين بود که توسعه و برنامه‌ريزی دانش بنياد باشد. در سياست‌های اخير اقتصاد مقاومتی هم بحمدلله دانش بنياد بودن برنامه و توسعه نيز مورد توجه قرار گرفته است که جای تشکر دارد.
وی ادامه داد: پيشرفت در يک رشته خاص به معنی توسعه علمی نيست، در صورتی توسعه هست که همه جنبه‌ها باشد و بعد دانش در متن جامعه جريان پيدا کند. مثلا دستاوردهای دانشمندان در سلول‌های بنيادی و نانو تکنولوژی مهم است اما به تنهايی اين را توسعه علمی نمی‌گوييم بلکه اولا رشد متوازن در همه رشته‌ها لازم است و ثانيا بايد دست آوردها در متن مديريت و متن جامعه پياده شود. به هرحال رشد بايد همه جانبه باشد و نيز پيشرفت‌های علمی در متن جامعه جاری شود، وقتی می‌گوييم دانش بايد بنياد پيشرفت جامعه و حکومت و کشور باشد معنی اش اين است که تصميم‌سازی برعهده متخصصان و دانشمندان باشد مديريت کشور به سمت محافل دانشگاهی برود و از آنها بخواهد تصميم‌سازی کنند. در تمام دستگاه‌های مديريتی بايد اتاق فکری مرکب از دانشمندان وجود داشته باشد. در کميسيون‌های مجلس هم کميته‌های علمی و اتاق فکر باشد و در کل تشکيلات بايد دانشمندان حضور موثر داشته باشند و تصميم‌ها بر‌اساس نظر متخصصان، انديشمندان و متفکران باشد. وی اضافه کرد:در موقعيت جديد هم عرض می‌کنم که جناب آقای دکتر روحانی رويکرد درستی به قضايا از جمله به فرهنگ و آموزش عالی داشته اند. مردم هم با اشتياق به اين رويکرد رأی داده اند و در واقع عهدی ميان دولت و مردم برقرار شده است و بايد با اهتمام ويژه نسبت به عملی شدن اين عهد نگريست. ما نبايد بگوييم کسانی که مسووليت به آن‌ها داده می‌شود از کدام باند و جريان هستند. البته مديريت نبايد باندی باشد، ولی آن چه مهم است اين که مسووليت می‌پذيرند تا چه اندازه با دولت و شعارهای او و عهدی که ميان دولت و مردم بسته شده است باور دارند و تا چه اندازه توان عملی کردن آن‌ها را دارند. رييس دولت اصلاحات خاطرنشان کرد: بی‌تعارف بگوييم آن چه در سال‌های گذشته صورت گرفته است قابل قبول نيست. نمی‌خواهم بگويم حتما سوء‌نيت بوده است، ولی سوء‌تدبير و ديد غلط بوده است. بسياری از استادان برجسته کنار گذاشته شده‌اند. کسانی نيز ايران را ترک گفته‌اند و عده‌ای هم با محدوديت‌های زيادی روبرو بوده‌اند و به جای آن‌ها تعداد زيادی افرادی بدون رعايت ضابطه و معيارهای (استانداردهای) لازم به دانشگاه‌ها تزريق شده‌اند و نيز انبوهی از دانشجويان فاضل و شايسته از تحصيلات تکميلی محروم شده اند و به جای آن‌ها کسانی که در درجات بسيار پايين‌تری بوده اند امتياز ادامه تحصيل را يافته‌اند. خوب آثار مخرب اين وضع را بايد در ۵ – ۶ سال ديگر ببينيم گرچه همين حالا هم تا حدودی معلوم شده است. بايد ديد امنيتی نادرست درمورد دانشگاه‌ها عوض شود. بايد علم و عالم مورد اهتمام و احترام باشد. درست است که بسياری از اين امور ناشی از سياست‌ها و رويکردهای نادرست بوده است، ولی بالاخره مديرانی که بدون دغدغه اين سياست‌ها را نيز اجرا کرده اند اين‌ها می‌توانند با دولت کنونی و با رويکردهای کنونی کار کنند. اگر می‌توانند بسم‌الله و‌الا نمی‌شود مصلحت کشور و انقلاب و دانشگاه و دانشجو را فدای ملاحظات نادرست کرد. خاتمی با تاکيد بر اين‌که فضای دانشگاه بايد باز و امن باشد، تصريح کرد: بايد باب بحث و گفت‌و‌گو و فعاليت باز باشد. انجمن‌های اسلامی، انجمن‌های علمی و صنفی و تشکل‌های واقعا دانشگاهی و دانشجويی بايد با امنيت فعاليت کنند، بحث کنند، نقد کنند و نشاط را به دانشگاه‌ها برگردانند.البته در همين مدت هم بحمدلله شاهد تغيير فضا و وضعيت در دانشگاه‌ها بوده‌ايم، همانگونه که در جامعه هم شاهد هستيم ولی بايد شاهد تحول‌های بنيادی و با‌ثبات در همه جنبه‌ها باشيم تا اميد جامعه بخصوص فرهيختگان و دانشگاهيان ما از بين نرود.