بازنشستگی در سوئد

persiran.se | پرس ایران

هفته‌ی گذشته فردریک راین‌فلت، رهبر حزب دست راستی مودرات و نخست وزیر سوئد، یک روز پیش از برگزاری اجلاسی که روز چهارشنبه ۸ فوریه در آن وی میزبان نخست‌وزیران دولت‌های اروپای شمالی، کشورهای بالتیک و نیز دیوید کامرون نخست‌وزیر بریتانیا بود موضوع گفتگوی رهبران را در روزنامه‌ی "داگنز نی‌هتر" بیان کرد. بدین شکل راین‌فلت موضوع "جایگاه سالمندان در بازار کار آینده" را که موضوع بحث این رهبران بود را آشکار ساخت.
موضوع گفتگوی روزنامه‌ی "داگنز نی‌هتر" با راین‌فلت بطور مشخص "ضرورت بالا رفتن سن بازنشستگی در سوئد بود."
به زعم وی "بالا رفتن سن متوسط شهروندان یک نگرانی بزرگ است". راین‌فلت در این باره می‌گوید: "این امکان وجود دارد که کودکانی که امروز در سوئد متولد می‌شوند بتوانند به صد سالگی برسند." وی ادامه می‌دهد که: "این تحول بزرگی است که همه‌ی شهروندان و سیاستمداران سوئد هنوز عواقب آن را درک نکرده‌اند."
البته او "شفاف و صادقانه" دیدگاه خود را که بر بستر تفکر بورژوائی قرار گرفته در رابطه با "حق بازنشستگی" بدین شکل بیان می‌کند: "اقتصاد جهانی تغییر کرده و کشورهایی که تلقی ما را از رفاه ندارند، (با ما) وارد رقابت شده‌اند. کشور‌هایی که در آنها مالیات‌ها و هزینه‌هایی که صرف ساماندهی سیستم بازنشستگی و خدمات اجتماعی می‌شود، به قیمت کالاها نمی‌افزایند." او این پرسش (خطر) را مطرح می‌کند که: "آیا در این معادله، موازنه حفظ خواهد شد؟" و به این پرسش خود، پاسخ می‌دهد که: "شهروندان باید بتوانند تا سن بالاتری نسبت به امروز هزینه‌های خود را تأمین کنند و زندگی شغلی آنها می‌تواند تا ۷۵ سالگی ادامه یابد."
او همچنین خط و نشان می‌کشد که: «درصورتی‌که شهروندان فکر می‌کنند که می‌توانند طولانی‌تر زندگی کنند و درعین حال، "دوران زندگی کاری" خود را کوتاه‌تر کنند، پس در این‌چنین شرایطی باید این را در نظر داشته باشند که "حقوق بازنشستگی آنها کمتر خواهد شد". آیا آنها برای چنین شرایطی آمادگی دارند؟ تصور من این است که آنها در دراز مدت این را نخواهند خواست."
بر این اساس راین‌فلت برای ایجاد توازن در معادله‌ی خود، استدلال می‌کند که افزایش سن بازنشستگی برای حفظ استاندارد زندگی و رفاهی در سوئد ضروری است. در مقابل این پرسش که کارکنان شاغل در کارهای یدی و شرایط سخت و دشوار نمی‌توانند تا ٧۵ سالگی به کار خود ادامه دهند پاسخ داد که: "چه کسی گفته است که این کارکنان به‌‌ همان شغلی که داشته‌اند ادامه بدهند؟ این افراد باید بتوانند در نیمه‌ی راه، یعنی برای نمونه در ۵٠ سالگی مسیر شغلی خود را تغییر دهند و به کاری مناسب‌تر بپردازند و به این ترتیب امکان ادامه‌ی کار در سنین بالا را داشته باشند."
راین‌فلت البته در معادله‌ی خود جرزنی هم کرده و نیمه‌ی عمر کاری افراد را ۵٠ سال عنوان می‌کند. از این شوخی که بگذریم، البته نباید از نظر دور داشت که افرادی مانند راین‌فلت هرگز برای پیدا کردن شغل به اداره‌ی کار مراجعه نکرده و نمی‌دانند که در "زندگی واقعی" افراد با چه موانع و مشکلاتی برای یافتن کار روبرو هستند و تغییر شغل در سنین بالا تنها در بیان ساده جلوه می‌کند.
استدلال‌ دیگر راین‌فلت در رابطه با طرح پیشنهادی‌اش، "افزایش سن متوسط شهروندان سوئدی و افزایش چشم‌گیر شمار بازنشستگان است." به زعم راین‌فلت این تغییر ساختاری در جمعیت سوئد، مانعی در راه حفظ سطح زندگی و رفاهی در سوئد است.
اتحادیه‌ی بازنشستگان سوئد، از پیشنهاد راین‌فلت با این استدلال که "چنین سیاستی امکان سالمندان سوئد را برای شرکت در بازار کار افزایش می‌دهد، استقبال کرد."
"سخنگوی حزب سوسیال دموکرات سوئد، پیشنهاد راین‌فلت را با سیاست دولت ائتلافی در زمینهٔ محیط کار ناسازگار توصیف کرد. وی گفت اگر خواهان افزایش سن بازنشستگی و شرکت بیشتر سالمندان در حیات اقتصادی باشیم باید در جهت بهبود محیط کار بکوشیم اما دولت ائتلافی در دوران چند سال حکومت خود بر خلاف این رفتار کرده و امکانات بهبود محیط کار را محدود‌تر و محدود‌تر کرده است."
در برنامه‌ی آگندا Agenda تلویزیون ملی سوئد، مجری این برنامه ماتس کنوتسون Mats Knutson که معروف است از راین‌فلت هم مودرات‌تر است، استفان لووین Stefan Löfven رهبر تازه‌ برگزیده‌ی حزب سوسیال‌دموکرات را در این زمینه سوال پیچ کرد و از موضع‌گیری او در این باره پرسید.
استفان لووین در رابطه با اظهارات نخست‌وزیر در باره‌ی افزایش سن بازنشستگی چنین پاسخ داد که در یک برداشت سوسیال‌دموکراتیک، به جای آنکه افزایش ساعات اشتغال در یک کشور از طریق تداوم حضور سالمندان در بازار کار تأمین شود، از جمله می‌باید از طریق جذب جوانان بیکار به بازار کار حاصل شود. در حالی که جامعه‌ی سوئد همچون بسیاری از کشورهای پیشرفته صنعتی با بیکاری حدود ۱۰ درصد دست و پنجه نرم کرده‌ و میزان بی‌کاری در میان جوانان تا ۲۰ و ۲۵ درصد نیز هست، تمرکز بر نگاه داشتن سالمندان در بازار کار حل وارونه‌ی مسئله است. سوسیال‌دموکرات‌ها معتقدند که با ایجاد شرایط برای حضور جوانان بیکار در بازار کار، علاوه بر تأمین حق شهروندی اشتغال برای آن‌ها، همچنین ازهزینه‌های دولت (پرداخت حقوق بیمه‌ی بیکاری) کاسته خواهد شد و درآمدهای دولت (دریافت مالیات از این جوانان شاغل) افزایش خواهد یافت.
استفان لووفون همچنین اشاره کرد که بسیاری از مهاجران در یافتن شغل با مشکل مواجه هستند و بسیاری از زنان، حتا آنها که راضی به انجام کارهای نیمه‌وقت نیزهستند، این امکان را نمی‌یابند، چه رسد به داشتن یک شغل تمام‌وقت با حق دریافت حقوق معمول و کامل!
لازم است اشاره کنیم که در حال حاضر نیز بسیاری از افراد بازنشسته به دلیل تغییر در سیستم بازنشستگی و خطر درآمد کمتر، کماکان برای امرار معاش و ادامه‌ی زندگی با استاندارد هنگام اشتغال، کماکان به همان شغل سابق خود اشتغال دارند، با این تفاوت که معمولاً آنها بعنوان مشاور، روزمزد و کارمزد به کار سابق خود ادامه داده و مالیات خود را حتا بیش از سابق پرداخت می‌کنند، اما در این میان کارفرمایان از پرداخت هزینه‌هایی که کارفرمایان برای تامین بیمه‌های اجتماعی کارکنان به دولت می‌پردازند یا Arbetsgivaravgift معاف خواهند بود. البته این نکته‌ای نیست که راین‌فلت بطور روشن از آن در "معادله‌"های خود یاد کند.
یادآور شویم که حقوق خالص بازنشستگی در سوئد در دوران حکومت راین‌فلت به علت ثابت ماندن مالیات بر حقوق بازنشستگی، بطور نسبی کاهش داشته است، یعنی نظام مالیاتی باعث شده است که تفاوت میان حقوق خالص شاغلان و بعبارت دیگر قدرت خرید آنها، در مقایسه با بازنشستگان که مشمول کاهش میزان مالیات نبوده‌اند، افزایش یابد و این امر تفاوت میان سطح زندگی سالمندان بازنشسته و افراد شاغل را بیشتر کرده است. علی‌رغم اینکه تصمیم بر این بود که حقوق بازنشستگی از سال جاری افزایش یابد و میزان این افزایش ٣ و نیم درصدی شامل حقوق بازنشستگی مبتنی بر درآمد (inkomstpension) و حقوق بازنشستگی تضمینی(garantipension) باشد، تغییر و افزایشی که وعده داده شده بود، آنچنان که باید عملی نشده است. افزایش حقوق بازنشستگی برای کسانی که اکنون مبلغ ١٢٠٠٠ کرون در ماه به عنوان حقوق بازنشستگی مبتنی بر درآمد دریافت می‌کند، ٤٢٠ کرون در ماه برآورد شده است.
به گفته‌ی دبیر کل اتحادیه‌ی بازنشستگان سوئد،PRO ، افزایش مورد نظر کاهش دوساله را جبران نخواهد کرد و افزایش بیشتری لازم است تا سطح حقوق بازنشستگی به سطح ٢٠٠٩ میلادی برسد.
باید دید که سازمان‌های سیاسی و اجتماعی در برابر پیشنهاد راین‌فلت آلترناتیوی ارائه خواهند داد یا معتقدند که طرح این موضوع اساساً بازی سیاسی و ترفند تبلیغاتی است در جهت پیش‌برد "سیاست ریاضت اقتصادی" شهروندان و افزایش شکاف طبقاتی در جامعه‌ی سوئد!