زنی برای تمام فصول

ترجمه این مطلب در شماره ۳ بهمن روزنامه روزگار انتشار یافته است

قلب قدرت در برزیل در واقع در طبقه چهارم کاخ پلان آلتوی برازیلیا می‌تپد. پیشخدس‌ها با لباس‌های سحد الشکل در حالی که سینی‌های پر از فنجان قهوه ‏روی دست خود دارندبه سرعت از میان راهرو‌های کاخ دولت می‌گذرند و در‌‌ همان حال کارگزاران بلند پایه در ا‏ناق‌های انتظار نشسته‌اند و همه جا نسیم تهویه مطبوع احساس می‌شود.

‏خانم «میریام بلچیور» وزیر امور طرح و برنامه به سرعت از کنار ما رد می‌شود زیرا باید با خانم «گلایزی هوفمان» سرپرست کابینه در مورد سرمایه گذاری میلیاردی در ار تباط با مبارز ه ‏با فقر گفت‌و‌گو کند. در میان راه ‏خانم «ایدلی سالواتی» در حالی که از دفترش خارج می‌شود با ما خوش و بش می‌کند. او پست معاونت پارلمانی دولت را بر عهده ‏دارد. دو طبقه پایین‌تر خانم «هلنا چاگاس» سرپرست امور رسانه‌های دولت در حال مکالمه تلفنی است و اتناق‌های انتظار را زنا نی پر کرده‌‏اند که غالبا در حال مطالعه روزنامه‌ها هستند.

‏این کاخ مرمری سفید پر است از وزرا، مشاوران، کار‌شناسان و منشی‌هایی که همگی مونث هستند. تنها استثنا در این مورد پیشخدمت‌‌ها و ماموران امنیتی مذکری هستند که در ورودی کاخ حضور دارند و به غیراز این مورد ‏همه امورات مقر دولت برزیل در اختیار زنان است. و همگی آنان در واقع در خدمت خانم «دیلما روسف» رئیس جمهور برزیل هستند.

‏روسف اولین زنی است که در راس قدرت این بزرگ ترین کشور امریکای لا تین قرار گرفته و پست‌های مهم در دولت خود را به زنان واگذار کرد ه ‏است. ۶ تن از این زنان عضو کابینه هستند و علاو ه ‏بر آن درونی ترین حلقه قدرت نیز البته با یک مورد استثناء در اختیار خانم‌ها قرار دارد. و البته این همه بدون توجه به قانون سهمیه بندی صورت گرفته است. «گیلبر تو کاروالیو» رئیس کارکنان نهاد ریاست جمهوری می‌گوید: «خانم رئیس جمهور میان یک زن و مرد با شرایط کاملآ برابر ترجیح می‌دهد که زنان را انتخاب کند.»

‏البته یافتن زنان توانمند کار دشواری نیست زیرا در برزیل زنان مدت بیشتری به مدرسه می‌روند و در دانشگا ه ‏هم جدیت بیشتری نسبت به مردان از خود نشان می‌دهند. و اگرچه مرد سالاری در این کشور امری سابقه دار است اما جامعه برزیل مادر سالاری را نیز یک ارزش می‌شمارد و به عبارت بهتر مردان فقط در خیابان حرفی برای گفتن دارند و در بقیه موارد این زنان هستند که در زندگی حرف اول و آخر را می‌زنند.

‏در واقع یک سوم خانواد ه ‏های برزیلی توسط زنان اداره ‏می‌شوند و مردان غالبا تن‌ها به نقش پدر اکتفا می‌کنند. حتی نهاد تامین اجتماعی برزیل هم ترجیح می‌دهد کمک‌ها و امکانات خود را در اختیار زنان قرار دهد زیرا آنان نشان داد ه ‏اند مسوولیت پذیری بیشتری در مقایسه با مردان دا رند. با این حال هنوز هم شمار زنان شاغل در برزیل یک سوم مردان شاغل با شرایط برابر است. اما در عرصه سیاسی این وضعیت فرق می‌کند و طبق قانون ۳ه ‏ درصد از کاندیداهای شهرداری‌ها، استانداری‌ها و مجلس نمایندگان بایا از زنان تشکیل شود. البته این قانون تا مدت‌ها تن‌ها جنبه ظاهری داشت و به گفته خانم «مار تا سوپلیسی» نایب رئیس مجلس سنا: «احزاب ادعا می‌کنند که یافتن زنان با کفایت آن هم به تعداد کافی امکان پذیر نیست. البته همه می‌دا نند که این بهانه‌ای بیش نیست و احزاب نمی‌خواهند در این مورد تلاش لازم را به خرج دهند.»

‏سوپلیسی در حزب حاکم کارگر عضویت دارد و از سال‌ها پیش برای رفع تبعیض‌های جنسیتی در برزیل مبارزه ‏می‌کند. شهرت او به سال‌های دهه ۸ه ‏باز می‌گردد یعنی‌‌ همان زمانی که در تلویزیون دولتی برزیل آشکارا به دفاع از حقوق زنان برخاست. سوپلیسی بعد‌ها شهردار شهر میلیونی ساثوپاثولو شد. او می‌گویا: «پیش از آنکه اولین سخنرانی‌ام را به عنوان شهردار آغاز کنم یکی از دوستان سیاستمدار آمد و گفت که چند جمله بیشتر نگویم و میکروفن را به او بسپارم تا برنامه‌های شهرداری را اعلام کند. اما من درست خلاف خواسته او عمل کردم. ظاهرآ هنوز هم باید برای آن آقا توضیح می‌دادم که من شهردار منتخب هستم ونه او.»



‏سرسخت ترین مخالفان خواسته‌های زنان برزیل اما در مجلس این کشور حضور دارن و بیشتر در گروه ‏های افراطی و باند‌های پدرسالارانه تجمع کرده‌‏اند. این عده ‏با هر گونه گشایشی در کار زنان مخالفت می‌ورزند. سوپلیسی می‌گوید: «ما زن‌ها در دولت قدرت دا ریم و این را فقط مدیون خانم رئیس جمهور هستیم.»

‏اما آن استثنا یعنی کاروالیو سرپرست کارکنان ریاست جمهوری از هر جهت در میان همکاران روسف از عبوبیت ویژه‌‏ای برخورد ار است. او هشت سال تمام در دستگاه ‏سلف روسف یعنی «لوییس ایناسیو داسیلوا» خدمت کرده ‏و هیح کس بهتر از وی با پیچ و خم‌ها و هزار توی قدرت آشنا یی ندا رد. زنان روسف ازکاروالیو با لقب «گیلبر تینیو» یاد می‌کنند و این مرد برای آنان در حکم یک برادر بزرگ‌تر است. آن‌ها برای هر مشکلی در ار تباط با دستگا ه ‏دولت به گیلبر تینیو رجوع می‌کنند و حتی اگر از رئیس جمهور هم شکایتی داشته باشند با وی در میان می‌گذارند. کاروالیو می‌گوید: «من در واقع مسوول هماهنگی میان خانم‌ها هستم.»

‏کاروالیو اقرار دارد که در دوران پرزیدنت لولا این مردان بودند که دست بالا را در نهاد ریاست جمهوری داشتند اما نباید فراموش کرد که رئیس جمهور پیشین هیح مانعی برای برآمدن یک جانشین مونث ایجاد نکرد. به گفته کاروالیو در حال حاضر روسف با دستی آهنین در عفل مردانه برازیلیا حکومت می‌کند.

‏روسف تا به امروز هفت وزیر را از کار برکنار کرده که علت بر کناری شش تن از آنان فساد بوده است. رئیس جمهور برزیل حتی از سوی مردان بلند پایه حزب متبوع خود نیز تحت فشار و تهدید قرار دارد اما خانم روسف بیدی نیست به این باد‌ها بلرزد. از جمله نکات جالب آنکه وی بر خلاف همه اسلاف خود هنوز یعنی یک سال پس از آغاز دوران ریاست جمهوری هم محبوبیت خود را حفظ کرده است. روسف خیلی زود از زیر سایه لولای محبوب خارج شد. اما این دو نفر همچنان روابط دوستانه خود را حفظ کرده و ماهی یک بار در ساثوپاثولو با یکدیگر ملاقات می‌کنند. لولا در حال حاضر در این شهر به مداوای بیماری سرطان خود مشغول است.

‏با این حال بانوی آهنین برزیل در اداره دولت شیوه‌ای کاملآ متفاوت با سلف مداراگر خود انتخاب کرده است. کاروالیو می‌گویا: «لولا به شدت تابع تلقین‌ها و احساسات خود بود اما روسف برعکس او از همکارانش در قوای دیگر فاصله می‌گیرد و هیح علاقه‌ای به چانه زنی و مصالحه با بزرگان احزاب و استانداران و نماینده‌های مجلس ندا رد.»

‏لولا هر هفته با هواپیما به گوشه و کنار این کشور پهناور سر می‌زد و به ندرت دو روز را در پایتخت می‌گذراند. اما جانشینش غالبا به جای نشستن در ایرباس دولت در دفتر کارش حضور دارد. روسف در عرصه سیاست خارجی نیز راه متفاو تی را در پیش گرفت. غالب کشور‌های آسیایی که در دوران لولا از روابطی حسنه و نزدیک با برزیل برخورد ار بودند امروزه از این کشور فاصله گرفته‌اند زیرا رئیس جمهور جدید برزیل با ادبیا تی تند و انتقاد گونه با این کشورهابرخورد می‌کند.



‏روسف به همراه مادر و خاله‌اش در اقامتگاه رسمی رئیس جمهور یعنی در کاخ آلورادا زندگی می‌کند. نزدیک‌ترین یار او هم شوهر سابق و پدر دخترش یعنی «کارلوس آرویو» است. آرویو زمانی در دوران حضور روسف در گروه‌های چریکی همرزم او به حساب می‌آمد.

‏با این حال یاران کلیدی رئیس جمهور برزیل‌‌ همان سه زنی هستند که ریاست کابینه، وزارت طرح و برنامه و وزارت روابط بین سه قوه یعنی مسوولیت رابطه میان دولت و مجلس را بر عهده دا رند. اما مشهورترین چهره میان این سه زن‌‌ همان رئیس آلمانی تبار کابینه یعنی «گلایزی هوفمان» است. نام کوچک غیرمعمول این خانم حاصل یک اشتباه املایی در هنگام صدور شناسنامه وی است. والدینش تصمیم داشتند فرزند خود را به یاد «گریس کلی» ستاره هالیوود با نام «گریس» نام گذاری کنند که البته آن اشتباه رخ داد. نمایندگان مذکر مجلس در آغاز کار این زن بلوند و چشم عسلی را مسخره می‌کردند و به وی لقب «عروسک روسف» داده بودند. اما این وضعیت به سرعت تغییر کرد و هوفمان نشان داد مدیری توانمند و حسابگر است.

‏هوفمان بیش از همه در پی راه‌اندازی پروژه‌های بزرگ دولتی است،‌‌ همان پروژه‌هایی که در پیح و خم‌های بوروکراتیک گرفتار شده و بعضآ با ترفندهای پارلمانی شکست خورده‌اند. علاوه بر آن وی وظیفه نطارت بر بودجه استادیوم‌های جام جهانی فوتبال سال ۲۰۱۴ و نطارت برپروژه‌‏های انرژی و بندری را نیز بر عهده ‏دارد.

‏هوفمان در دوران نوجوانی قصد دانت راهبه شود اما بعد‌ها به مطالعه آ ثار مارکس و انگلس روی آورد و به کمونیست‌ها پیوست. در پایان دهه ۸۰ ‏به عضویت حزب کارگر به رهبری لولا درآمد و بعد‌ها مدیریت مالی یکی از نبروگاه‌های بزرگ آبی برزیل را بر عهده ‏گرفت. همکاران او در کاخ ریاست جمهوری تعریف می‌کنند که وی چگونه در دوران ریاست جمهوری «ایتمار فرانکو» توانست با مشکلات زیاد خود را ثابت کند و در جرگه تواتمندترین مدیران برزیل وارد شود.

‏زنان پیرامون پرزیدنت روسف البته تا اندازه زیادی به وظایف خود به عنوان مادر نیز عمل می‌کنند و به عنوان مثال همین خانم هوفمان هر آخر هفته را با همکاری شوهرش «پاثولو برنا ردو» (وزیر ارتباطات در کابینه روسف) به کارهای خانه و نگهداری از دو فرزندش مشغول است.