کودکان کار و خیابان، به علت فقر، از معاینات پزشکی محروم

یکی از روانپزشکان سازمان بهزیستی کشور گفت: اکثر کودکان کار و خیابان هنگام بیمارشدن به دلیل مشکلات مالی خانواده امکان مراجعه به پزشک را ندارند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، محسن روشن‌پژوه روانپزشک سازمان بهزیستی کشور در دومین روز از سمینار بررسی آسیب‌‌های کودکان کار و خیابان و زنان سرپرست خانوار در مورد بررسی وضعیت سلامت کار و خیابان در منطقه ۲۰ شهر تهران با اشاره به اینکه معضل کودکان کار و خیابان یک معضل جهانی بوده تاکید کرد:کودکان خیابانی به عنوان گروه‌های به حاشیه رانده شده‌ی بسیاری از جوامع محسوب می شوند که از دسترسی به فرصت هایی برای یک زندگی بهتر محروم‌اند.
وی افزود: این کودکان قادر به برقراری ارتباط با نهادهای عمده اجتماعی نظیر خانواده ، آموزش و پرورش و بهداشت و درمان و نیز سیستم های حمایت اجتماعی نبوده و همین امر سلامت روانی اجتماعی آن را دچار مخاطره می سازد.
روانپزشک سازمان بهزیستی کشور در مورد عوامل موثر بر بروز پدیده کودکان خیابانی به مواردی شامل فقر ، توزیع ناعادلانه خدمات آموزشی و بهداشتی ، نرخ بیکاری و تورم و نیز عوامل اجتماعی که شامل شهرنشینی بی‌رویه دلیل مهاجرت از کشورهای هم‌جوار به ایران و روستاها به شهر و افزایش حاشیه‌نشینی ، و بی‌ثباتی منطقه افغانستان و عراق ۸ سال دفاع مقدس و نیز نرخ رشد اعتیاد و نیز فقدان حمایت های اجتماعی ی اشاره کرد.
روشن پ‍‍ژوه در مورد سبک زندگی و با اشاره به شرایط جسمانی ، روانی اجتماعی این کودکان گفت:عواملی همچون استرس و فشارهای روانی ناشی از حوادث عمده‌ی زندگی، نظیر فجایع طبیعی و حوادث اجتماعی ، مشکلات اقتصادی و اجتماعی نظیر فقر ، فقدان حرکت‌های آموزشی ، کودکان کار و خیابان را با مشکلات عمده ای روبه رو می سازد؛ از سوی دیگر سبک زندگی این کودکان که آنها را مستعد گذراندن زندگی در معرض خشونت های محیطی و تعارض با سایر کودکان کار و خیابان ، کارفرمایان و افراد اجتماع می سازد.
وی در ادامه افزود: آنچه در جهت حفاظت از کودکان می تواند عامل حمایت کننده محسوب شود دلبستگی ها و داشتن احساس مثبت نسبت به افراد خانواده ، دوستان ، نهادهای مذهبی و اجتماعی یا حتی حیوانات خانگی و اهلی است؛ همچنین شایستگی ها و مهارت های روانی و عملی نیز به عنوان راهبردهای مقابله‌ای می‌توانند کودکان را در قبال آسیب های اجتماعی محافظت کنند.
روانپزشک سازمان بهزیستی کشور ضمن اشاره به تحقیق خود بر روی کودکان کار و خیابان منطقه ۲۰ شهر تهران و مصاحبه باآنها عنوان کرد: تمام کودکان از وضع سلامت خود رضایت نداشته و از بین ۴۲ کودک تحت پرسش ۳۸ نفر از علائم مختلفی شکایت داشتند.
وی با اشاره به مسائل و معضلات آنها تصریح کرد: مشکلات عمده همچون سردرد، دل درد ، دندان درد و گلو دردو درد کلیه از مشکلات شایع این کودکان بوده و از بیماری‌های شایع دیگر بیماری‌های پوستی و ریوی ناشی از زباله گردی و تماس با مواد شیمیایی مضر و نیز بیماری های انگلی را می توان نام برد .
کودکان افغان به دلیل بیمه نبودن امکان بستری شدن در زمان بیماری را ندارند
به گفته این روان پزشک،اکثر کودکان هنگام بیمارشدن به دلیل مشکلات مالی خانواده امکان مراجعه به پزشک را ندارند؛ در موارد معدودی هم کودکان به طور سرپایی به درمانگاه منطقه ۲۰ مراجعه می‌کنند که بیماران سرپایی را درمان می کند اما کودکان افغان به دلیل نداشتن بیمه، امکان بستری شدن را ندارند حتی تمام کودکان از مراجعه مرتب به دندانپزشک و چشم پزشک محروم هستند.
روشن پژوه در مورد نتایج بدست آماده از تغذیه و امنیت این کودکان گفت: تغذیه انها در شرایط نامناسبی قرار دارد و براساس نتایج بدست آمده کودکان به ندرت میوه ، سبزیجات یا پروتئین می خورند‏‏، تعدادی از کودکان فقط یک یا ۲ بار در روز غذا می خورند.و نیز خشونت در میان آنها امری شایع است.
این روان‌پزشک با اشاره به انواع مشاغل کودکان به فال فروشی ، کار در کارخانه شیشه ، میخ صاف کنی ، نوازندگی ، زباله گردی ، سبزی پاک کنی ، نظافت خانه ، خیاطی ، کفش درست کنی ، کیف درست کنی و کار در بقالی اشاره کرد و یادآور شد: تمام کودکان اعتراف کردند که تحت خشونت جسمی توسط والدین یا خواهر و برادر قرار گرفته‌اند؛. کودکان، به طور خیلی جدی، از انواع خطر در کار همچون خطر حوادث ( دست و چشم ) و خطر آزارهایی از جمله دزدیده شدن و سرقت جوارح صحبت کردند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در ادامه این سمینار زیبده افروز و مهری حاتمی در تحقیقی مشترک بر روی کودکان کار و خیابان و بررسی وضعیت موجود و تهدیدات پیش روی آنها عنوان کرد: پدیده کودکان خیابانی به عنوان یک تراژدی شهری از جمله عوارض ساختار اجتماعی و اقتصادی در فرایند توسعه و شهر نشینی محسوب می شود.و بیکاری و عدم اشتغال و مشکلات اقتصادی رشد حاشیه‌نشینی و از دل آن انواع آسیب‌های اجتماعی از جمله کودکان کار و خیابان پدیدار می ‌شود و به دلیل شرایط زندگی در محیط‌های پر خطر این کودکان به مستعدترین ودر دسترس‌ترین افراد برای انحرافات و آسیبهای اجتماعی تبدیل شوند.
آنها تهدیدهای کار خیابانی برای کودکان را برشمرده و گفتند: این کودکان به دلیل محرومیت از موادمغذی و ویتامین‌ها و سایر ملزومات غذایی عمدتاً به سوءتغذیه دچار می‌شوندو علاوه بر آن بسیاری از کودکان خیابانی به دلیل افتادن دردام قاچاقچیان و خلافکاران مورد سوءاستفاده‌های جنسی قرار می‌گیرند.
به اعتقاد این دو محقق، این کودکان که عمدتا منبع درآمد خانواده هستند ممکن است به دلایل گوناگون به دست نیروهای انتظامی بازداشت شوند و در این صورت خانواده‌هایشان برای رهایی آن ها اقدام می کنند. با وجود این پس از آزادی مجددا خانواده‌هایشان آن ها را برای ادامه امرار معاش از طریق تکدی و…به خیابان‌ها می فرستند و نیز کودکان خیابانی کمتر به مدرسه می‌روند و کمتر مراحل تحصیلی بالاتر می‌رسند.مشکلات خانوادگی و نابسامانی زندگی عمدتا آنان را ازادامه تحصیل باز می‌دارد بدین سبب مشکلات روانی،افسردگی،‌بی خانمانی،کودکان را در معرض انواع کجروی‌ها ورفتارهای ضد اجتماعی قرار می‌دهد.نیاز به حمایت‌های اجتماعی و عدم پاسخ به آن ،فرد را مستعد بسیاری ازمشکلات روانی-اجتماعی و سوءمصرف مواد می‌کند.
این‌دو محقق در مورد تصور افراد جامعه از این کودکان بیان کردند: تصور عمومی ازکودکان خیابانی اساسا متفاوت با واقعیت زندگی اغلب کودکان و نوجوانانی است که بیشتر روزها خود را درخیابان می گذرانند. اینها افرادی آسیب‌زا نیستند بلکه گروهی هستند که برای ادای مسئولیت‌های مالی و خانوادگی با منابع بسیار محدودی که دراختیار دارند درشرایط بسیار مشکلی به تلاش می‌پردازند.
و در انتها متذکر شدند که با توجه به حمایت ضعیف از کودکان و ساعات کار طولانی آنها در خیابان و با توجه به آسیب هایی که آنها را به دلیل خیابانی بودن تهدید می نماید باید به فکر چاره اندیشی در ارتباط با توانمندسازی خانواده نمود که حذف کار کودک بر روی خانواده تاثیرات بدتری ایجاد نکند.برنامه ریزی با رویکرد کاهش آسیب های اجتماعی،افزایش آموزش کودکان کار و خیابان برای حمایت از خود وپیشگیری از بیماری ها و آسیب های اجتماعی به صورت یک ضرورت است .