گزارشی از مراسم گرامی داشت خاطره‌ی مريم فيروز

شب خفته در خموشی و شب زنده دار شب
چشمان مريم است

مراسم بزرگداشت مريم فيروز با حضور جمع چشمگيری از ايرانيان و ايران دوستان روز شنبه ۲۶ آوريل در برلين برگزار شد.
سخنران نخست گردهمائی به انگيزه ی برپا داشتن اين نشست پرداخت و با بيان اينکه « گسترش جابجايی انديشه به نوزائی انديشه ياری می رساند » و « پيدايی هر تحول در آينده موکول به نقد حال است. » تصريح کرد که « ما را از نيک نگريستن در فراز و فرود کار و کارنامه ی گذشتگان گريزی نيست... ونه توهم استغناء زايشگر توالی خطا ها و تداوم فاجعه ها خواهد بود. »
وی در ادامه افزود که « ما می خواهیم مانعی در برابر فراموشی باشيم. باشد که آيندگان و توانمندان سپهر انديشه، کار را به پهنه ی سازنده سنجشگری فراتر برند. »

پس از آن، خانم گرداننده ی برنامه، شعر « مريم » فريدون توللی را ـ که با الهام از مريم فيروز و بخاطر او سروده ـ قرائت کرد.
« ياد ها و درسهای زياد است» عنوان گفتار يکی از کوشند گان تشکيلات دموکراتيک زنان ايران بود. وی با بيان اسلوب کار مريم فيروز در امر آگاهی بخشيدن به زنان و کشاندن آنان به گستره ی مبارزات اجتماعی، به ويژه بر نرمش نامبرده در طرح خواستها و يافتن چارچوب های ساده و عملی، اما کارساز برای جنبش زنان انگشت نهاد و با روايت خاطرات پرشمار، از هشدار باش های او نسبت به بلند پروازی در گزينش شعارها و انتخاب قالب های کار سخن گفت.
در ادامه زندگی نامه ی کوتاهی از مريم فيروز به سمع حضار رسيد.

هم چنين نوشته خديجه مقدم (به نقل از تارنمای «کانون زنان ايرانی») زير عنوان « به ياد مريم فيروز، فمينست شجاع جنبش زنان ايران» خوانده شد. در اين نوشته خانم مقدم با طرح اينکه « لازم است نسل جوان ما بداند و بياموزد از مبارزين چند نسل پيش از خود، درشرايط سخت گذشته که زنان حتی حق آموزش نداشتند، کسانی چون مريم فيروز با چه شجاعتی ساختارهای مرد سالارانه را می شکستند و چه خدماتی برای بالا بردن فرهنگ جامعه انجام می دادند و چه ميراثی برای ما باقی گذارند... » به ديدار های خود با مريم فيروز و سخنان نام برده داير بر اينکه « برويد به زنان آموزش دهيد تا باسواد شوند، به دولت کمک کنيد تا سطح آگاهی های زنان افزايش يابد، برويد با نهضت سواد آموزی همکاری کنيد فقط برای با سواد شدن زنان ، برويد در درمانگاه های جنوب شهر رايگان به مردم خدمت کنيد، بهداشت و درمان را آموزش دهيد. زنان اگر سلامت باشند و با سواد، خود حقشان را خواهند گرفت.» پرداخته و اضافه کرده بود که اين همه درآن زمان برايش نمودی که ناچيز و نارسا داشته « ... تا اين که بزرگ شدم، رشد کردم و جالب اينکه با استفاده از همان رهنمود به ميان مردم رفتن مريم خانم ، بزرگ شدم و رشد کردم و امروز می فهمم که او چه حقی به گردن جنبش زنان دارد. و ما چقدر از او آموختيم که اينک متوجه باشيم .»

فرهاد فرجاد آزاد و مسعود بهنود دو سخنران پايانی نشست بودند.
فرجاد زمانه ی کار و زمينه ی انديشه نخبگان و انديشمندان ايران در دوره ی گرايش مريم به فعاليت های اجتماعی و حزب توده ی ايران را مورد بررسی قرار داد و با برشماردن مختصات جهان پس از جنگ و پايمردی و پيشتازی کمونيست ها در طرح و دفاع از حقوق و آزادی زنان و پيشبر د امر برابری جنسی و بويژه در متن عقب افتادگی جامعه ی ما و بر بستر ظرفيت تحول طلبی و عدالت خواهی ايرانيان، و نيز نقش سرنوشت ساز فرهنگ مدرن روشنفکران چپ به تبين مولفه های اوج و فرود سازمان ها و تشکل های مردمی پرداخت . به تصريح ايشان عدم برخورداری سازمان هايی نظير « تشکيلات زنان » از استقلال نظری، سياسی و سازمانی، يکی از دلايل شکست تراژيک اين جنبش ها بود که با ميدان گرفتن احزاب، جان می گرفتند و بال می گستردند، ولی با سرکوب احزاب، همان سرنوشت محتوم ناگزير دامن آنها را نيز می گرفت.

به گفته ی سخنران بزرگترين دستاورد و درس اين شکست ها، تلاش امروزين جنبش های زنان و جوانان و کارگران در ايران بر پايه ی خوديابی و خويش کاری ناوابسته و يافتن اشکال مناسب اين پيکار درون زا و خود باورند. امری که بدون همت کوشندگان ديروزی و پذيرش سرزنش های مدعيان و سرکوب دشمنان از سوی آنان موثر نمی شد. اصالت تاريخی جنبش توده ای در راهيابی و گستراندن فرش تکامل تاريخی اجتماع ما بود تا پويندگان امروز و فردا بستر مبارزه را بشناسند و در راستای هدف پيروزمندانه پارو کشند.

گفتار شيوا، صميمی، موجز، ولی رسای مسعود بهنود زير عنوان « شصت سال در صحنه» پايان بخش اين گردهمايی بود.
بهنود با بيانی ويژه ـ ترکيبی از روايت تاريخی، شاهد مثال های متکی بر اسناد بعضا نويافته و با اِشراف به زمينه ی زندگی خانوادگی و اجتماعی مريم، ازجمله به برکت برخی آشنايی های شخصی ـ بزرگترين خود ويژگی « مريم خانم» را انسان بودن و حساسيت های والای بشری او دانست که از زمان کودکی در محيط گسترده و بلافصل خانوادگی خود را نشان داده یود.

ـــ دراين نشست فيلمی مستند از آخرين سال های زندگی مريم فيروز به نمايش درآمد که طی آن وی در مورد زندگی، مبارزات، عشق به همسرش و مرگ کيانوری سخن گفته بود.

ـــ طی همين مراسم، گروه هنری « پرديور » قطعاتی با تنبور و دف نواخت. اشعاری با مضامين لطيف انسانی که خانم کژال ـ نوازنده ی دف ـ که خود سروده بود، اين نغمه ها را همراهی می کرد.