اقدامات دولت اصلاحات در حوزه اجتماعی

چهارشنبه ۳۰ خرداد ۱۳۸۶
بازخوانی گذشته و مروری بر اقدامات انجام شده می تواند فرصتی برای بهره گيری از تجارب يا بيان نقاط قوت و ضعف باشد و در صورتی می تواند مفيد فايده باشد که با هدف اصلاح روش و پرهيز از دوباره کاری- نقش شوراهای اسلامی در افزايش مشارکت روستاييان در توسعه يا ايجاد فرصت جديد برای تقويت آن اقدامات باشد. نگاه دولت اصلاحات به اين حوزه عمدتاً فرهنگ سازی، توليد نهاد افزايش سرمايه اجتماعی و بهره گيری از توان، تمايلات و نيازهای جديد جامعه و مديريت کردن آنها بود که تحقق بخش عمده آن در حوزه وزارت کشور امکان پذير بود لذا اقداماتی که در اين دوران در وزارت کشور انجام شد از ماندگاری خوبی برخوردار است. نهادهايی مثل شوراها که تحقق ۷ اصل از اصول قانون اساسی بود و پس از ۲۰ سال که از انقلاب می گذشت شکل عملياتی به خود گرفت، يکی از نهادهای اثربخش است. افزايش تعلق خاطر به سرزمين، پرهيز از تک رايی و خودرايی در تصميمات، تمرين برای کار جمعی و پذيرش و تقدم رای جمعی بر رای فردی، افزايش شناخت آحاد جامعه از نيازها و ظرفيت های موجود و کاهش تصدی گری دولت و افزايش مشارکت مردم در تصميمات محلی از دستاوردهای شکل گيری شوراها است. در اين رابطه وزارت کشور طی مدت ۶ سال از عمر شوراها به تصويب آيين نامه های مربوط به قانون شوراها (حدوداً ۱۲ آيين نامه)، انجام مطالعات و تحقيقات در رابطه با شوراها با عناوين؛

۱- بررسی عملکرد شوراهای روستايی با تاکيد بر نقش و سرمايه اجتماعی۲- نقش شوراهای اسلامی در افزايش مشارکت روستاييان در توسعه ۳- بررسی نقش عملکرد شوراها با شاخصه های توسعه اجتماعی۴- نيازسنجی آموزش شوراهای کشور۵- بررسی الگوهای شناخته شده شوراهای محلی در جهان که به صورت کتاب چاپ شده است.۶- تدوين کتاب ماخذشناسی شوراهای اسلامی و نهادهای مشابه۷- تدوين کتاب سبز شوراها با ۲۰ عنوان.۸-همچنين تهيه بانک اطلاعات مربوط به اعضای شوراها به تفکيک جنسيت، شهر و روستا، تحصيلات، شغل و...۹- تهيه بانک اطلاعات از نشريات محلی و استانی شوراهای اسلامی۱۰- برگزاری ۸۱۳ دوره کارگاه آموزشی و آموزش به ۲۸۷۷۴۴ نفر.۱۱- انتشار نشريه شوراها و مشارکت اقدام کرده است. متاسفانه در دولت نهم، نشريه تعطيل و دوره های آموزشی در نوسان بين شورای عالی استان ها و وزارت کشور در سرگردانی به سر می برد. که گويا اخيراً به شورای عالی استان ها واگذار شده است. ضمن آنکه اصلاحيه های پيشنهادی به قانون شوراها چه از طريق دولت نهم و چه از طريق مجلس شورای اسلامی هفتم محدوديت های زيادی را برای اختيارات اعضای شوراها اعمال کرده است. يکی ديگر از نهادهای شکل يافته و تقويت شده در دوران اصلاحات سازمان های غيردولتی يا N.G.O§S است؛ نهادی که پس از سال ها توانست شناسنامه دار شود و شخصيت حقوقی و تعريف شده بيابد اگرچه فرصت نشد تا همه آنچه را که می توانست به قانونمند کردن سازمان های غيردولتی بينجامد محقق شود اما شکل گيری حدود ده هزار تشکل غيردولتی کوچک و بزرگ در سطح کشور مسلماً از ماندگاری آن حکايت می کند. علاوه بر آن شکل دهی به خانه سازمان های غيردولتی و طرح توانمندسازی تشکل ها که با برگزاری ده ها کارگاه و دوره آموزشی و تصويب آيين نامه اجرايی ماده ۱۸۲ قانون برنامه سوم توسعه مستند اقدامات انجام شده در وزارت کشور بود. و نکته سوم شکل گيری پايگاه داده های اجتماعی که مهمترين منبع اطلاع رسانی و اطلاع گيری از سطح کشور بود و برای نخستين بار با قابليت بهره برداری عمومی شکل گرفت. با توجه به اينکه تا قبل از راه اندازی پايگاه داده های اجتماعی همواره اطلاعات در دستگاه های اجرايی بلوکه و غيرقابل استفاده حتی برای ديگر دستگاه های اجرايی بود، اطلاعات پردازش شد. در اين پايگاه علاوه بر وقايع چهارگانه حيات (مواليد، مرگ و مير، ازدواج و طلاق) شامل وضعيت خشونت خانگی عليه زنان، وضعيت قتل، جرائم جنسی، سرقت، خودکشی، نزاع، اعتياد، کودکان خيابانی و روند تغييرات آسيب های اجتماعی طی سنوات ۸۱-۷۵، وضعيت سازمان های غيردولتی و وضعيت اعضای شوراهای اسلامی شهر و روستا بود.

علاوه بر اين شورای اجتماعی کشور طی ۳۸ جلسه (از سال ۸۰ تا ۳۰/۴/۸۴) جمعاً ۱۵۰ مصوبه داشت که مهمترين آنها عبارت بودند از؛

۱- يکسان سازی تعاريف و آسيب های اجتماعی. ۲- تدوين استراتژی با رويکرد اجتماعی در مورد اقوام ايرانی. ۳- اجرايی ساختن مطالعه ملی با عنوان هويت قومی و رابطه آن با هويت ملی- جامعه ای که شامل برگزاری جشنواره فرهنگ ايران زمين در ۱۲ استان به مدت ۱۰ روز و نيز طرح صندوق حمايت از کاربرد اجتماعی سينمای فرهنگی و برگزاری همايش اقوام با حضور صاحب نظران و مسوولان بود که ۲۰ عنوان کتاب و مقاله خروجی اين همايش بود.۴- اجرای طرح شناسايی مسائل اجتماعی ايران.۵- ساماندهی و تامين سلامت اجتماعی در سواحل دريا.۶- طرح بررسی مسائل اجتماعی به وجود آمده از توسعه منطقه عسلويه.۷- اتخاذ وحدت رويه و پرهيز از اعمال سليقه در برخورد با مسائل اجتماعی از جمله موضوع بدحجابی.۸- اجرای طرح بررسی ميزان شيوع مواد محرک و داروهای روانگردان و الکل در جوانان ۳۵-۱۵ساله در شهر تهران.۹- اجرای پيشگيری از خودکشی.۱۰- اجرای طرح آموزش پيش از ازدواج و نيز آموزش مهارت های زندگی.۱۱- تصويب طرح تاسيس خانه امن زنان.۱۲- مطالعه ملی وفاق اجتماعی و انسجام نخبگان.۱۳- اجرای طرح پژوهش در بررسی سياست های اجتماعی «ايران».۱۴- طرح استانداردسازی وسايل و تجهيزات شهرهای بازی با همکاری شهرداری ها.۱۵- طرح ساماندهی به تشکل های فعال در کمک رسانی به زلزله زدگان بم.۱۶- و بالاخره طرح تجهيز مراکز عمومی و تخصصی به سيستم برجسته نگار جهت استفاده نابينايان. اميدوارم که شورای اجتماعی با تصميمات معارض به تضعيف اقدامات و تصميمات کارشناسی شده در دوره اصلاحات بی توجهی نکند.