سخنرانی خاتمی در مراسم سالگرد دوم خرداد

سخنرانی خاتمی در مراسم سالگرد دوم خرداد: پس از انقلاب هيچ‌گاه در مسايل سياسی مانند دوم خرداد صاحب اتحاد ملی نبوديم، ايسنا
خبرگزاری دانشجويان ايران - تهران
سرويس: سياسی

سيدمحمد خاتمی گفت: اگر سخنی از دوم خرداد می‌گويم منهای شخصی است که در دوم خرداد مطرح شد و آن فرد خود را مشمول هيچ فضيلتی نمی‌داند؛ الا خضوع در برابر انسان‌ها و خدمتگزاری به ملت.

حوادث تاريخی، مظهر حقيقت تاريخی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا) رييس‌جمهور سابق کشورمان که در مراسم بزرگداشت دهمين سالگرد حماسه‌ی دوم خرداد سخن می‌گفت، با سلام به حاضران و همه‌ی ملت ايران و کسانی که دلشان به عشق رهايی و سعادت انسان می‌تپد، سخنانش را آغاز کرد و با يادآوری اين‌که ما در تاريخ و با تاريخ زندگی می‌کنيم، گفت: اين‌که حوادث تاريخی، مظهر حقيقت تاريخی هستند يا محرک آن و يا هردو و اين‌که کدام‌يک بر تاريخ حاکم است و جايگاه اراده‌ی انسان در اين ميان چيست، مساله‌ايست درازدامن که در حوصله‌ی اين جلسه نمی‌گنجد.
وی با بيان اين‌که حوادث به هر صورت اين‌که زاده‌ی تاريخ باشند و يا زاييده‌ی آن، نقش مهمی در تاريخ دارند، يادآور شد: گاه لحظات تکرارشونده‌ی دائمی تاريخ تقويمی با حوادثی همراه می‌شود که آن را بسيار معنادار می‌کند.

خرداد تکرارشونده
رييس موسسه بين‌المللی گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها ادامه داد: خرداد يکی از اين مقاطع و لحظات تکرارشونده‌ی تقويم تاريخی است و دست کم در سرنوشت و سرگذشت دوران معاصر، خرداد بستر و ظرف حوادثی بود که تاثير زيادی بر ما، منطقه و جهان داشته‌اند.

مردی که با خرداد آمد و با خرداد رفت
رييس‌جمهور سابق کشورمان در ادامه با نقبی به حادثه‌ی ۱۵ خرداد و تاثيرات آن اظهار داشت: اين حادثه در واقع آغاز انفجار يک نهضت که دست آخر به پيروزی هم رسيد، با محوريت انسانی والا و بزرگ بود.
خاتمی هم‌چنين از ۱۴ خرداد به عنوان رويدادی بزرگ که در سومين ماه از تقويم تاريخی ايران جای گرفته نام برد و گفت: ۱۴ خرداد سالروز رحلت همان بزرگواری است که سلسله‌جنبان واقعه‌ی تاريخی ۱۵ خرداد بود.
وی با بيان اين‌که حادثه‌ی ۱۵ خرداد در کنار ناگواربودن، نکته‌ی مهمی داشت که هنوز تحليل‌گران به صورت شايسته و بايسته به آن نپرداخته‌اند، به بدرقه‌ی تاريخی بنيان‌گذار جمهوری اسلامی از سوی مردم ايران اشاره کرد که در کنار تمام تنگناهای بعد از انقلاب و هزينه‌های سنگينی که ملت بعد از جنگ تحميلی پرداخته بودند، باشکوه‌تر از مراسم استقبالشان از امام راحل برگزار شد.
خاتمی در ادامه با طرح اين پرسش که راز و رمز اين اتفاق چه بوده و ملت بزرگوار ايران بر چه اساسی تصميماتی را می‌گيرند و با صدای بلند آن را اعلام می‌کنند؟ اظهار داشت: اين شخصيت (امام راحل) چه ويژگی‌هايی از ملت را رهبری می‌کرد؟ اين مساله‌ای است که بايد در جای خود بررسی شود.

گوهر تابناک پيشانی ملت ايران
وی هم‌چنين از سوم خرداد به عنوان حماسه‌ای بزرگ که در دل دفاع مقدس شکل گرفت، نام برد و با اشاره به آن‌چه ملت ايران در دوران دفاع مقدس به نمايش گذاشت، اظهار داشت: ملت ايران اگرچه در دوران دفاع مقدس خيلی هزينه داد، اما نه عزت خود را از دست داد و نه يک سانتيمتر مربع از خاک خود را.
به گزارش ايسنا خاتمی هم‌چنين حماسه‌ی سوم خرداد را گوهر تابناکی که بر پيشانی ملت ايران همواره می‌درخشد معرفی کرد و اظهار داشت: کسانی که در صحنه بودند می‌دانند که حماسه‌ی خرمشهر چه حادثه‌ی بزرگی بود.

هيچ فضيلتی ندارم الا خضوع در برابر مردم
رييس‌جمهور سابق کشورمان در ادامه به تبيين نگاه خود به واقعه‌ی دوم خرداد ۷۶ پرداخت و گفت: اگر سخنی از دوم خرداد می‌گويم منهای شخصی است که در دوم خرداد مطرح شد و آن فرد خود را مشمول هيچ فضيلتی نمی‌داند؛ الا خضوع در برابر انسان‌ها و خدمتگزاری به ملت.

ايرانيان دوستدار مردم‌سالاری دينی
به گزارش ايسنا رييس‌جمهور سابق کشورمان با تحليل دوم خرداد گفت: از دو منظر دوم خرداد را تحليل می‌کنم؛ يکی اين‌که در آن روز انتخابات برگزار شد؛ انتخاباتی که بارها برگزار شده و می‌شود اما پيدايش پديده‌ای به نام انتخابات درخور توجه است. در اين امر دوم خرداد و ديگر روزهايی که در آن انتخابات برگزار شده، مشترک هستند. کشوری که در زمان طاغوت، استبدادزده بود و استخوان‌هايش خورد و شکسته شده بود، در اثر انقلاب تصميم گرفت سرنوشتش را خود رقم بزند و انتخابات، رمز حاکميت مردم بر سرنوشت خويش است که يک حادثه‌ی مهم در کشور ما محسوب می‌شود.
وی با بيان اين‌که انتخابات حادثه‌ی مهمی در کشور ما در جهت خاصی است که ملت ايران حداقل در ۲۰۰ سال گذشته داشته است، گفت: اين ملتی است که دوست دارد مردم‌سالاری سازگار با هويت دينی او باشد و اين يک امر بديع است و خواست مردم‌سالاری نيز امری بديع و گفتمان آن جهان‌شمول است.
رييس‌جمهور سابق کشورمان اظهار داشت: آن‌چه در غرب اتفاق افتاد، تنها صورتی از صورت‌های دموکراسی است و نه هيچ‌کس می‌تواند و نه هيچ‌کس می‌خواهد غير از دموکراسی را انتخاب کند. ملت ايران نيز چنين هستند، با اين خصوصيت که علاقه‌مند هستند اين مردم‌سالاری با دين، تاريخ و فرهنگ آنها منطبق باشد.

خرداد معنادار...
خاتمی با بيان اين‌که دوم خرداد نيز يکی از مظاهری بود که انتخابات در آن صورت گرفت، اما با ويژگی مهم، خاطرنشان کرد: تاکيد می‌کنم بر اين‌که در اين خصوصيات، چشم خود را به روی فردی که انتخاب شد ببنديد و به مسائل ديگر توجه کنيد. دوم خرداد اولا انتخابی معنادار بود. همه‌ی انتخابات مهم است اما معناداری اين انتخابات امر ديگريست که آن را از ساير انتخابات‌ها متفاوت می‌کند.

رقابتی‌ترين انتخابات
وی ادامه داد: انصاف اين است که اگر نگوييم انتخابات دوم خرداد، تنها انتخابات (البته در عرصه‌ی رياست‌جمهوری که مهم‌ترين قوه را در يک نظام دموکراتيک به عهده می‌گيرد) بود، می‌توانيم بگوييم تقريبا تنها انتخاب رقابتی جدی بود؛ رقابتی سخت و نفس‌گير، و آن‌چه حاصل شد برخلاف انتظار يا تحليلی بود که خيلی‌ها داشتند. در دوم خرداد اگر آرا به هم نزديک بود اين معناداری وجود نداشت و يا اگر اين دو انتخابات دو مرحله‌ای می‌شد و رای در ۱۵ درصد مشخص می‌شد، معناداری نداشت؛ اما ترديدی نيست که در دوم خرداد يک روش، يک بينش و يک منش انتخاب شد؛ اما اين‌که توانسته است خواسته‌های مردم را برآورد يا نه، مساله‌ی ديگريست.

اتحاد بزرگ ايرانيان
خاتمی، انتخابات دوم خرداد را مظهر اتحاد ملی خواند و گفت: امسال نيز با هوشياری درستی، نام اتحاد ملی انتخاب شده است. جز خود انقلاب که شاهد اتحاد عجيبی در آن بوديم که جهان را شگفت‌زده کرد، در ساير مسائل سياسی بدون هيچ تعصبی بايد بگويم هيچ‌گاه مانند دوم خرداد صاحب اتحاد ملی نبوديم. همه‌ی مردم، همه‌ی طبقات و به ويژه نسل جوانی که حتی انقلاب را درک نکرده بود، در اين حماسه شرکت کرد؛ اتحادی که با هر ديدی به آن نگاه کنيم، نمی‌توانيم آن را ناديده بگيريم.

خوش ندارم از گذشته بگويم
وی با بيان اين‌که دوم خرداد توانست همه‌ی تهديدها را که در آن زمان فراوان بود و هنوز هم هست به فرصت تبديل کند، خاطرنشان کرد: من در اين‌جا درصدد بيان دستاوردهای اقتصادی، امنيتی، آزادی و پيشرفت کشور و دستاوردهای بين‌المللی حاصل از دوم خرداد نيستم و البته نمی‌خواهم بگويم اين حادثه عزت مردم ايران را در جهان بالا برد يا نه و نمی‌خواهم بگويم در اين جريان، ملت ايران چهره‌ی قاطع خود را نشان داد يا خير. خوش هم ندارم در اين مورد صحبت کنم، البته مقايسه‌ی دستاوردهای دوم خرداد با قبل و بعد از آن کار سختی نيست.

سنت‌ستيزان و سنت‌پرستان
رييس‌جمهور سابق کشورمان در عين حال به کاستی‌های دوم خرداد اشاره کرد و گفت: يکی از مشکلات بزرگ تاريخی ما که هنوز هم وجود دارد، تشتت فکری در عرصه‌ی جريان دوم خرداد است که هنوز هم در جامعه وجود دارد که البته به جامعه‌ی ما اختصاص ندارد. مشکل بزرگ رهايی‌بخشی و اصلاح‌خواهی مردم ايران است که در ميان دو جريان سنت‌پرستی و سنت‌ستيزی قرار دارد که اين دو جريان، نظام فکری مشخصی دارند.

وی اضافه کرد: اصلاحات در اين ميان در ميان اين دو سنت سنت‌پرستی و سنت‌ستيزی با توجه به اين‌که تازه است و از دل تاريخ برمی‌آيد و هنوز هم ادامه دارد، به يک تفکر مدون نياز دارد و متاسفانه برخی از تحليل‌ها به اين تشتت و داوری‌ها می‌افزايد.

ادعا می‌کنم و می‌توانم ثابت کنم...
به گزارش ايسنا خاتمی در ادامه‌ ضعفی را که به گفته‌ی وی به طور طبيعی در برنامه‌های جريان دوم خرداد وجود داشت، يکی ديگر از کاستی‌های اين جريان عنوان کرد و افزود: البته من ادعا می‌کنم و می‌توانم ثابت کنم که دارای بابرنامه‌ترين دولت بعد از انقلاب {بوده‌ام} و منسجم‌ترين و سنجيده‌ترين و کارشناسانه‌ترين برنامه‌ها در بعد از انقلاب، در دولت‌های حاصل دوم خرداد بود.
خاتمی افزود: چه در گام اول و چه در گام دوم و چه در دو برنامه‌ای که توسط دولت اصلاحات با حضور کارشناسان تدوين شد و يک برنامه‌ی آن اجرا و برنامه‌ی آن به دست عزيزان بعدی سپرده شد که بايد اجرا شود، اين ادعا صادق است.
وی گفت: البته اين امر به اين معنا نيست که اين برنامه‌ها هيچ عيبی نداشت اما همه‌ی نيازها و اولويت‌های جامعه در اين برنامه‌ها لحاظ شده بود و تلاش شد بدون کمترين نقصی انجام شود؛ گرچه کدام کار بشری است که بدون نقص باشد؟

مشکل بزرگ فراراه ملت ايران
رييس موسسه بين‌المللی گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها سومين کاستی دولت اصلاحات را در اجرا دانست و گفت: دست‌اندرکاران اجرا، انسان دارای نقص و ضعف هستند و علی‌رغم اين‌که خالصانه و مخلصانه تلاش می‌شد که کارهای بزرگی صورت گيرد اما طبيعتا در اجرا نقص‌هايی داشتيم.
خاتمی افزود: مهم‌ترين کاستی و مانع ساختاری و رفتاری در برابر اجرای برنامه‌ها و تامين خواسته‌ها، مشکلی بود که يکی از مشکلات کنونی تاريخ ما و مانعی در جهت تحقق خواسته‌های بزرگ ملت بوده است.
وی گفت: ملت ايران خواستار مردم‌سالاری سازگار با اسلام بود و انتخابات هم بستر مردم‌سالاری است و راز و رمز مردم‌سالاری نيز بسته به برگزاری انتخابات است.
رييس‌جمهور سابق کشورمان در ادامه سخنانش با بيان اين که جمهوری ما می‌خواهد اسلامی باشد گفت: اين مساله از يک سو به رای مردم متکی است که در انتخابات تجلی دارد و البته نظام ما اسلاميست که از اين جهت در هر دو مورد نگرانی وجود دارد.
خاتمی اضافه کرد: برای آسيب‌شناسی نظام و جامعه‌ی ما بايد در زمينه‌های مذکور بدون هياهو بحث علمی و راهيابی کرد و قطعا اين مساله هم دارای موافق و مخالف است.

بايد از تشريفاتی‌شدن انتخابات نگران بود
وی با تاکيد بر اين‌که اگر در يک جامعه، انتخابات امر تشريفاتی شد اما ملت حقيقتا خواستار مردم‌سالاری بود، بايد نگران بود، افزود: از ديگر ويژگی‌های حاصل انتخاب مردم ايران در دوم خرداد که يک حادثه‌ی شگفت‌انگيز و بی‌سابقه يا کم‌سابقه در جهان بود اين است که در اين کشور، دولت (قوه‌ی اجرايی) مدافع و طرفدار آزادی بود و در همه‌ی صحنه‌ها برای حفاظت از رای مردم و جلوگيری از شيوه‌های ديکتاتورمنشانه در صحنه بود و نظارت داشت.
خاتمی با بيان اين‌که نظارت يعنی برای فراهم‌آوردن فضای آزادی برای انتخاب مردم و جلوگيری از اين‌که اعمال قدرت عليه رای مردم نشود و از خودکامگی و رفتار دلبخواهی آن‌که قدرت را در دست دارد جلوگيری شود، تلاش شود، افزود: آيا شگفت نيست که در ايران دولت مدافع تشکل‌ها و آزادی رای مردم باشد؟ و احيانا آنها که بايد مدافع حق مردم باشند با اعمال روش‌های قيم‌مآبانه نظارت کنند. اين يک مشکل است که بايد به آن دقت شود.
وی با تاکيد بر اين‌که اگر خواستار دموکراسی و مردم‌سالاری هستيم، بايد متوجه باشيم که زمينه‌ی اعمال حق و آزادی مردم که در رای دادن آشکار می‌شود فراهم شود، افزود: از اين‌که انتخابات به يک امر تشريفاتی مبدل شود بايد نگران شويم.

ظواهری که می‌توانند رهزن دين شوند
رييس‌جمهور سابق کشورمان با اشاره به اسلامی‌بودن نظام جمهوری اسلامی افزود: اسلام و دين، بزرگ‌ترين هديه به انسان است و هيچ چيز بدتر از آن نيست که دين به ظاهرپرستی و ظاهرگرايی مبتلا شود؛ البته در دين، مناسک و ظواهر داريم که اگر مناسک را از دين جدا کنيم، دين ناقص می‌شود و ظواهر و مناسک نشانه‌ی راهيست به سوی يک واقع و باطن.
خاتمی گفت: اگر آن باطن فراموش شد و مورد توجه قرار نگرفت و ظاهر اصل شد و اگر در ظاهر هم بر عادت‌ها پافشاری شد، حتی ممکن است همان ظواهر هم به جای اين‌که راه باشد، راهزن شود.
رييس‌جمهور سابق کشورمان افزود: در جوامع دينی بايد نگران ظاهرپرستی و قربانی‌شدن روح دين باشيم.

احزابی که بايد باشند تا...
خاتمی با بيان اين‌که برای ما که کار تازه‌ای را شروع کرده‌ايم انتخابات و اسلام هر دو مهم است و بايد نسبت به هر دو نگران بود، گفت: مساله‌ی ديگر در کشور ما اين است که در انتخابات و عرضه‌ی امور تا چه حد احساسات و تا چه حد تعقل و تدبير غلبه دارد و اين منوط است به اين که مردم چه‌قدر روی اين مساله فکر کنند.
وی با بيان اين‌که از جمله ساز و کارهای جهان برای اين کار که تجربه هم شده، پيوند گسست‌ناپذير تحزب با مردم‌سالاری است، گفت: اگر حزب در کشور نباشد نمی‌شود يک برنامه‌ی سنجيده عقلانی را به مردم رساند و البته اگر برنامه باشد و زمينه‌ی انتقال آن فراهم نباشد، مشکل پيش می‌آيد.
رييس‌جمهور سابق کشورمان با بيان اين‌که تحزب به دو دليل در جامعه‌ی ما با مشکل روبه‌رو شده است، در عين حال از تازه‌کار بودن در تحزب در کشور به عنوان يکی از دو دليل ياشده ياد کرد و گفت: از ما که تازه‌کاريم نمی‌شود انتظار داشت در اين مدت کوتاه صاحب احزاب مستحکم و سنجيده باشيم. در کشور ما هم فرهنگ دموکراسی جا نيفتاده که قدر حزب دانسته شود و هم خود احزاب راهکارهای ايجاد پيوند با ملت و عدم تحميل خواسته‌هايی را که به نام خواست ملت وجود دارد، به خوبی نمی‌دانند.
خاتمی با تاکيد بر اين‌که احزاب مستقل و تشکل‌های مدنی حتما برای پا گرفتن بايد از سوی حاکميت حمايت مادی و معنوی شوند، افزود: در کشور ما به خاطر نبود اين امر، بعضا احزاب، مزاحم تلقی می‌شوند.

برای مردم‌سالاری هزينه بپردازيم
به گزارش ايسنا خاتمی در ادامه با بيان اين که بايد ياد بگيريم اگر واقعا مردم‌سالاری توام با دين‌داری می‌خواهيم، لوازمش را فراهم کنيم، افزود: نمی‌خواهم بگويم دشمنان توطئه نمی‌کنند و نمی‌خواهند از همه چيز اعم از حقوق بشر و القای بعضی شعارها عليه ايران سوءاستفاده نکنند.
وی با تاکيد بر اين که ممکن است دشمنان سوءاستفاده کنند، اضافه کرد: شما نيز برای طی اين مسير بايد هزينه بپردازيد.
رييس‌جمهور سابق کشورمان در ادامه با تاکيد بر لزوم برخورداری از احزاب قوی و تقويت فرهنگ تحزب اظهار داشت: مردم توقعات، خواست‌ها و ايده‌آل‌هايی دارند و فکر می‌کنند شعارها می‌تواند اين خواست‌ها را محقق کند اما بعد از محقق‌نشدن دلسرد می‌شوند.
وی با بيان اين که بعد از اين که برنامه و شعاری مطرح می‌شود چه ضمانتی برای پياده‌شدن آن وجود دارد؟ از دموکراسی به عنوان راه‌حلی قابل قبول در اين حوزه نام برد.

راه کم‌هزينه و پرفايده دموکراسی
خاتمی که در اظهاراتش دموکراسی را کم‌هزينه‌ترين و پرفايده‌ترين راه برای اداره جامعه برشمرد و تحقق خواست‌های مردم را در کنار تمام نقدهای مطرح‌ و وارد بر آن می‌دانست، از آن به عنوان راهکاری که ما نيز آن را انتخاب کرده‌ايم و افتخاری در شعارهای انقلاب و موازين اسلام محسوب می‌شود، نام برد.

صدای رسای اسلام خمينی
وی که جايگاه دموکراسی در اسلام با قرائت مورد قبول نظام جمهوری اسلامی را عاملی در جهت اين که صدای اين اسلام از صداهای برآمده از ساير قرائت‌های اين دين رساتر باشد، خواند، از اسلامی که مورد قبول جمهوری اسلامی است به عنوان اسلام عدالت و خردگرايی در ميان تمام امواج سهمگينی که وجود دارد نام ‌برد و اين اسلام را اسلام پايبند به مردم‌سالاری ناميد.
وی اضافه کرد: به همين دليل ما در ميان شيوه‌های اداره‌ی حکومت، جمهوری اسلامی را انتخاب کرديم اما اگر ما اين مساله را بپذيريم بايد به لوازم آن هم تن در دهيم.
رييس موسسه بين‌المللی گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها در ادامه با تاکيد بر جايگاه اقليت و نقش بيان آزاد عقايد در اصلاح و بهبود لحظه به لحظه‌ی برنامه‌ها از آن به عنوان شيوه‌ای که در نظام‌های پارلمانی محور و مدار حرکت قرار می‌گيرد، نام برد.
وی در عين حال خاطرنشان کرد: در کشورهايی که تازه مردم‌سالاری را آغاز کرده‌اند، اولا در تدوين برنامه‌ها مشکلاتی وجود دارد و ثانيا همان چيزی که به وجود می‌آيد، ضمانت اجرايی ندارد و ممکن است موانعی بر سر راه ايجاد شود.

پاسخی برای پرسشی تاريخی...
رييس‌جمهور سابق کشورمان با تاکيد بر اين که ما در مرحله‌ی حساس تاريخی قرار داريم، با طرح اين پرسش که چه بايد کرد؟ اظهار داشت: اولا در راستای انتخاباتی مهم قرار داريم و ثانيا سالی که در آن هستيم، سال اتحاد و انسجام اسلامی نام گرفته که به هر دو دليل رسالت بزرگی داريم. کسانی که روش و منشی را می‌پسندند و احساس می‌کنند می‌توانند از اين مسير بايد برای دفع خطر، قوت و انسجام جامعه، استفاده کرد، بايد تلاش کنند و در عرصه حضور داشته باشند.

ايده‌آليست‌های عمل‌گرا...
وی با تاکيد بر اين که بايد همواره ايده‌آلی فکر کرد و واقع‌بينانه عمل، گفت: اگر در عمل ايده‌آلی رفتار کنيم همواره مجبور به تحمل شکست می‌شويم.

انديشه در خانه می‌ميرد
خاتمی تصريح کرد: واقعيت اين است که بودن در عرصه و به‌دست آوردن نکات و زمينه‌هايی که قانونی و شرعيست و امکان و قدرت برای پياده‌شدن و اجرا در عمل را می‌دهد، می‌تواند گام‌های موثری باشد، اما انديشه، فکر و سليقه‌ای که در خانه بماند و امکان تلاش در عرصه را نداشته باشد، بعد از مدتی می‌ميرد يا به چيز خرد و بی‌فايده‌ای تبديل می‌شود؛ پس حضور در عرصه برای دفاع از فکر و روش مهم است.

انتخابات آزاد و پرشور؛ مساوی اتحاد ملی
وی هم‌چنين يادآور شد: اگر خواستار اتحاد ملی هستيم و تهديدی هم داريم بهترين راه برگزاری انتخاباتی پرشور و البته آزاد است.
رييس‌جمهور سابق کشورمان در ادامه با دعوت از مسوولان برای ايجاد اتحاد ملی و برگزاری انتخاباتی پرشور با به‌کارگيری تمامی نيروهايی که در جامعه حضور دارند، بار ديگر تاکيد کرد: کسانی که صاحبان انديشه هستند و دلشان برای نظام می‌سوزد بايد با تمام وجود در صحنه باشند.
سيدمحمد خاتمی با بيان اين که رقابت نشانه‌ی به ميدان آوردن همه‌ی نيروها با همه‌ی سلايق است، گفت: رقابت خواست همه است و هم باعث اعتلا، عظمت و دفع خطرات می‌شود و هم اتحاد واقعی ايجاد می‌کند.

برگزارکنندگان انتخابات قدر حضور سلايق را بدانند
وی افزود: برگزارکنندگان محترم انتخابات بايد اين موضوع را قدر بدانند و با هدف اعتدال در عرصه‌های مختلف اجتماعی از جمله انتخابات حضور پيدا کنند.

قوت در اين نيست که جهان از ما بترسد
رييس‌جمهور سابق کشورمان در پايان تصريح کرد: بايد در کنار هم باشيم. قوت ما در اين نيست که جهان از ما بترسد، قوت ما در اين است که جهان به ما احترام بگذارد؛ ولو اين که مخالف ما باشد. ما با اين که همه خطرات وجود دارد، بايد در فضای امن‌تر بتوانيم عزت و اقتدار و پيشرفتمان را تامين کنيم و اميدوارم همه‌ی دلسوزان با عزت و عظمت در کنار يکديگر فعاليت کنند.
به گزارش ايسنا در ادامه‌ی اين مراسم تنديس هشت سال تلاش از سوی مديريت اريکه‌ی ايرانيان، محل برگزاری اين همايش، به سيدمحمد خاتمی اهدا شد.
دهمين سالگرد حماسه دوم خرداد از سوی بنياد آزادی، رشد و آبادانی ايران (باران) برگزار شد.
در اين مراسم فعالان سياسی چون مجيد انصاری، سيدمحمدعلی ابطحی، سيدمصطفی تاج‌زاده، سيدمحمود دعايی، صادق خرازی، مرتضی حاجی، احمد بورقانی، موسوی لاری، محمدرضا عارف، فاطمه راکعی، الهه کولايی، سيد صفدر حسينی، علی محمد حاضری، محسن موسوی تبريزی، گرامی مقدم، قدرت عليخانی، محمدرضا خاتمی، انصاری راد، معصومه ابتکار، محسن آرمين، محسن مهرعليزاده و ... هم‌چنين جمعی از دوستداران سيدمحمد خاتمی حضور داشتند.