انتخابات، پزشکیان و وزن‌کشی

گفتار نامزدهای انتخابات را که نگاه می‌کنم، همه به وضعیت اقتصادی انتقاد دارند. طبیعی هم هست. نمی‌شود رو در روی مردمی که تورم بالای ۴۰ درصد و بیکاری و نرخ فقر بالا را تجربه می‌کنند، از این وضع اقتصادی تعریف کرد یا در برابر آن ساکت ماند. اما پنج نفر از آن‌ها درباره وضعیت سیاسی-اجتماعی هیچ سخن و اعتراضی ندارند.

بگذارید برای ادامه این نوشتار، ایده «مشتاق حسین خان» اقتصاددان مشهور بنگلادشی را ذکر کنم. خان معتقد است انتخابات در کشورهای در حال توسعه، حتی وقتی منصفانه و کاملاً آزاد نیست، سازوکار و فرایندی برای وزن‌کشی سیاسی و اجتماعی است، تا وزن نیروهای اجتماعی و سیاسی مختلف آشکار شود.

مسعود پزشکیان اکنون تنها نامزد انتخابات است که صدای متفاوتی «از نظر سیاسی و اجتماعی» است. هر پنج نامزد دیگر ابداً نمی‌توانند مدعی اعتراض به رویه موجود سیاسی و اجتماعی جامعه ایران باشند. آن‌ها در سابقه‌ مواضع اجتماعی و سیاسی‌شان جز محافظه‌کاری و همراهی کردن با رویه‌های وضع موجود، چیزی نیست.

پنج نامزد دیگر هیچ‌گاه اعتراضی نداشته‌اند به: برخوردهای حذفی با منتقدان و معترضان، محدود کردن دسترسی ایرانیان به اینترنت، ممانعت از مشارکت سیاسی مؤثر برخی نمایندگان اکثریت ایرانیان در فرایندهای سیاسی، برخوردهای خشن با زنان بر سر مسأله حجاب؛ و هیچ‌گاه نخواسته‌اند جز شعارهایی در زمینه اقتصاد و کارآمدی اقتصادی، درباره سیاست و سیاست اجتماعی مداراگر با مردم ایران حرفی بزنند.

مسعود پزشکیان، تنها صدای رویکردی به سیاست و جامعه است که اکثریت ایرانیان مطالبه می‌کنند. رویکردی که خواستار مشارکت سیاسی مؤثر ایرانیان در سرنوشت‌شان، و سیاست اجتماعی مداراگر با همه سلیقه‌ها و سبک‌های زندگی است.

به این معنا، مشارکت در انتخابات و رأی دادن به پزشکیان، نشان‌دهنده وزن‌کشی مسالمت‌آمیز رویکرد خواستار «ایران برای همه ایرانیان» با همه سلیقه‌ها و تکثرها و تنوع‌ها؛ در برابر رویکردهایی است که یا مخالف چنین دیدگاهی هستند، یا منفعت‌طلبانه حاضر به حمایت از این رویکرد نیستند و سکوت می‌کنند.

همگان در ایران امروز به وضعیت اقتصادی معترض هستند، اما معترضان به وضعیت سیاسی و اجتماعی، می‌توانند در این وزن‌کشی، به مسالمت‌آمیزترین شیوه ممکن، وزن خود و شدت اعتراض‌شان به وضع و رویه موجود را نشان دهند. 

سخن آخر

اقتصاد مسأله اول جامعه امروز ایران است. شک ندارم. اما:

بدون احترام گذاشتن به جامعه ایرانی در سیاست و عرصه اجتماعی، آن آرامش و ثباتی که لازمه اصلاحات اقتصادی است فراهم نمی‌شود. هر اصلاح‌گر اقتصادی، به همراهی همه ایرانیان، جناح‌های سیاسی، افکار عمومی و همراهی نخبگان نیاز دارد تا بتواند دشواری‌های اصلاح اقتصادی را با کمک جامعه پشت سر بگذارد.

هر کسی رئیس‌جمهور شد، به این تکثر و تنوع و خواسته‌های سیاسی و اجتماعی جامعه ایران احترام بگذارد و از دمیدن بر شکاف‌ها و نمک پاشیدن بر زخم‌های این جامعه، خودداری کند؛ و ابدا فکر نکند با نادیده گرفتن بخش مهمی از ایرانیان می‌تواند کاری از پیش ببرد.
 
تلگرام نویسنده
@fazeli_mohammad