به‌مناسبت ۸ مارس روز جهانی زن

دو هفته پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ دفتر امام خمینی، تصمیم به لغو قانون حمایت خانواده و اجباری شدن حجاب اسلامی گرفت.

قانون «حمایت خانواده» که در زمان شاه تصویب شده بود، تعدد زوجات را محدود و منوط به رای دادگاه کرده بود، قبل از آن، به استناد قرآن، مردان می‌توانستند به شرط رعایت عدالت، ۴ همسر و تعداد نامحدودی زن صیغه‌ای داشته باشند.

پس از دستور دفتر امام، زنان کارمند بدون حجاب، اجازهٔ ورود به محل کارشان را نیافتند. تظاهرات متعددی از سوی زنان صورت گرفت اما اوج آن در روز جهانی زن در ۸ مارس یعنی ۱۷ اسفند ۱۳۵۷ بود که در تهران برگزار شد. این اعتراضات شش روز، از ۱۷ اسفند ۱۳۵۷ الی ۲۳ اسفند ادامه یافت.

در این نوشته می‌خواهم ببینم چه احزابی با حجاب اجباری مخالفت کردند و چه احزابی موافق آن بودند...

تقریبا علاوه بر احزاب اسلامی، تقریبا تمامی احزاب مطرح چپ اعم از حزب توده، فدائیان خلق و مجاهدین خلق، راهپیمائی‌های اعتراضی بر علیه حجاب اجباری را محکوم کرده، نوشتند که در شرایط فعلی، مطرح کردن مسائل فرعی مثل حجاب باعث تفرقه در صف مبارزه با امپریالیزم می‌گردد!

روزنامه کارِ فدائیان خلق به رهبری فرخ نگهدار نوشت:
«جامعه به دو بخش زن با حجاب و بی‌حجاب تقسیم نمی‌شود بلکه به دو طبقه استثمارگر و استثمار شونده تقسیم می‌شود».
(کار، ۲۴ اسفند ۱۳۵۷، ش۲، ص۶)

حزب توده نیز حجاب را امری فرعی دانسته و تظاهرات زنان بر حجاب اجباری را محکوم کرد که به اتحاد مردم ضربه زده و آنان را از مسائل اصلی یعنی مبارزه با امپریالیزم غافل می‌کند:
«دشمن حیله گر و غدار هنوز خطرناک و قوی است، راهی دراز و سنکلاخ در پیش است در چنین شرایطی پیش کشیدن مسائل فرعی و غیرضروری به هیچوجه در درجه اول اهمیت و در دستور روز نیستند و به وظیفه اصلی زیان میرساند...امام خمینی در روزهای سخت مبارزه گفته بود: خواهید دید چقدر آزادی و احترام برای زنان قائل خواهیم شد...».
(نوید: وابسته به حزب توده، شنبه ۱۹اسفند۵۷، ش۷۲، ص۲)

نامه مردم ارگان حزب توده نیز نوشت:
«ضدانقلاب میکوشد با عمده کردن مساله «حجاب اسلامی» خود را از زیر ضربه خارج سازد و با ایجاد تشنج و نارضائی انقلاب و رهبری انقلاب را آماج حمله کند».
(نامه مردم، مورخه ۱۴ تیر ۵۹، ش ۲۷۴)

شگفت‌انگیز است حزبی که نیم قرن پیش، از حق رأی برای زنان، استقلال اقتصادی زنان و تساوی حقوق زوجین دفاع می‌کرده، اما اکنون کیانوری «زنان را در چادر ضدامپریالیستی پیچیده و به کلا‌س‌های خیاطی و آشپزی پشت جبهه فرا می‌خواند»!

چون معتقد بود که اول باید از شر «امپریالیسم» راحت شد و پیش کشیدنِ موضوعی فرعی مانند حجاب، به وحدت جبهه «ضد امپریالیستی» آسیب می‌رساند!

مجله کار ارگان فدائیان نیز نوشت که تقسیم کردن جامعه به دو بخش زن و مرد و با حجاب و بی حجاب راهی انحرافی است «چرا که جامعه به دو طبقه استثمارگر و استثمار شونده تقسیم می‌شود».
کار: ارگان سازمان چریکهای فدایی، ۲۴اسفند۵۷، ش۲، ص۶)

نشریه کار ارگان فدائیان اکثریت با قلم چریک رقیه دانشگری نوشت:
«... برخلاف تبلیغات ضدانقلاب در مورد به بند کشیدن زنان در جمهوری اسلامی، ما جدا معتقدیم که انقلاب به زنان زحمتکش ما هویت بخشید...».
(نشریه کار، ۳۱تیر ۱۳۶۰، ش ۱۱۹، ص۲۳)

اما از میان تمامی احزاب، جبهه ملی جزو معدود احزابی بود که مخالف حجاب اجباری شد و در ارگان خود، مقاله‌ای در اعتراض به لغو قانون حمایت خانوده و حجاب اجباری به قلم پروانه وفائی نوشت:
«آیا از میان تمام قوانین، تنها قانون حمایت خانواده آنقدر بحال جامعه مضر بود که عجولانه در پی لغو آن برآیند؟...بگذارید زنان ما، که با نیروی اراده و ایمان در راه برافکندن بنیان ظلم جهاد کردند، در این نهضت بزرگ حاضر باشند و آنان را به بهانه هائی مانند ظرافت طبع و لطافت جسم از معرکه بیرون نرانید و در حصار بند نکشید که ناراضی نگاهداشتن این گروه همیشه زیر ستم، بنیاد خانواده‌ها را متزلزل خواهد کرد».
(روزنامه جبهه ملی، ۱۹ اسفند۵۷، ش۱۰۳، ص۲)

البته جبهه ملی، مقالات متعدی با عنوان«نه اجباری، نه تهدیدی» درج کرد.
(روزنامه جبهه ملی، ۱۹ اسفند۵۷، ش۱۰۳، ص۱و)

تقریبا به جز جبهه ملی می توان گفت که هیچ یک از احزاب دیگر در مقابل حجاب اجباری اعتراض چندانی نکردند!

جبهه ملی بار دیگر نوشت:
«...چرا بجای آنکه زن به اسارت کشیده شود، فکری به حال آن جوان محروم و بیماری نمی‌شود که تقوایش را با دیدن چند تار موی زنی از کف می‌دهد؟ چرا پنداشته می‌شود ضعف و بیماری مردان با محدود کردن زنان معالجه می‌شود؟...».
(جبهه ملی، ۲۱ اسفند۵۷، ش ۱۰۵، ص۱)

البته، باید به معدود نشریاتی چون مجله جمعه به سردبیری احمد شاملو نیز اشاره کرد که شماره ۳۰ مورخه ۲۳ اسفندش را اختصاص داد به دفاع از حقوق زنان...

تلگرام نویسنده