«نبرد فرش‌های قرمز» در ایران

در مرحله فرسودگی یک نظام اقتدارگرا گمان غالب مردم بر این است که تظاهرات خیابانی مهم‌ترین و چه بسا تنها عامل در سرنگونی چنین نظام‌هایی‌ست. اما شمار قابل توجهی از اندیشمندانی که در باب مقوله گذار از دیکتاتوری به دموکراسی کار و تحقیق کرده‌اند نظر کاملا متفاوتی دارند و نمونه‌ی بارزش هم ساموئل هانتینگتون که معتقد است عامل اصلی در سرنگونی یک رژیم اقتدارگرا منازعات درونی نظام است و نه تظاهرات خیابانی. به اعتقاد هانتینگتون تا زمانی که نظام اقتدارگرا دچار ریزش نیروهایش نشده هیچ خللی در تداوم حیات و بقایش رخ نخواهد داد.

در اینجاست که مقوله “فرش قرمز” اهمیت حیاتی پیدا می‌کند. مخالفان دموکرات نظام اگر به‌اندازه کافی هوشمند باشند که در برابر جداشدگان از رژیم و نیروهای منفعل آن فرش قرمز پهن کنند و آن‌ها را به سمت خود جلب کنند و دسته گل بر گردن آن‌ها بیندازند، کار چنین نظامی برای بقا بسیار دشوار خواهد شد. البته طرف مقابل هم اگر به اندازه کافی شعور داشته باشد می‌تواند فرش قرمز خود را برای جلب نیروهای اپوزیسیون پهن کند. اسم چنین تقابلی را می‌توان گذاشت “نبرد فرش‌های قرمز”، نبردی که هر طرف در آن پیروز شود کل بازی را برده است.

امروز در خبرها خواندم که آقای رئیسی پیشنهادی زیر عنوان “بسته امتداد وحدت” به مقام رهبری ارائه کرده که در صورت موافقت ایشان “زمینه بازگشت ایرانیان خارج از کشور بدون آن‌که تحت تعقیب قضایی قرار بگیرند فراهم می‌شود و چهره‌های فرهنگی و دانشگاهیان به سر کارهای خود بازخواهند گشت.”

خبرگزاری حکومتی نورنیوز اضافه کرده که این پیشنهاد مورد موافقت رهبری قرار گرفته و به زودی اعلام عمومی خواهد شد. در آن‌سوی قضیه هم شاهدیم که چهره‌های شاخص اپوزیسیون از بیانیه اخیر آقای موسوی حمایت گرمی کرده‌اند و غیره. ملاحظه می‌کنید که هر دو طرف فرش‌های قرمزشان را حسابی پهن کرده‌اند.

اما من موفقیت چندانی برای کارآیی فرش قرمز نظام پیشبینی نمی‌کنم. دلیلش هم روشن است: در این چهار ماه گذشته نظام بدترین رفتار ممکن را با چهره‌های فرهنگی و هنری و ورزشی و سیاسی و رسانه‌ای مملکت داشته و چنان زخم‌های عمیقی به آن‌ها زده که بعید می‌دانم به این زودی‌ها التیام‌ پیدا کند.

علاوه بر این، تا زمانی که لشکر نادان و بی‌ادب سایبری در عرصه فضای مجازی فعال مایشاء است و محدودیت‌های اینترنتی ادامه دارد و‌ تندروها از تریبون‌های رسمی معترضان را تهدید می‌کنند و هر روز طرح و لایحه تازه‌ای برای برخورد با بی‌‌حجابان ارائه می‌شود و شمار زیادی از دگراندیشان در زندانند، گمان نکنم کسی حاضر شود قدم روی فرش قرمز نظام بگذارد.

تلگرام نویسنده