جنگ اوکراین و چهره زشت "نژادپرستی" در جهان
م. روغنی
تجاوز روسیه به اوکراین و سیل پناهندگان از این کشور به چند کشور اروپای شرقی چهره زشت “نژاد” پرستی را عریان‌تر ساخت. در حالی که وسایل ترابری برای رساندن پناهندگان به مرز چند کشور اروپای شرقی کاملا در اختیار سفیدپوستان قرار گرفته بود از سوارشدن به‌ویژه دانشجویان سیاه پوست، هندی جلوگیری به عمل آمد و از آنها خواسته شد در هوای سرد آن کشور بیش از ده کیلومتر پای پیاده به سوی مرز حرکت کنند. همچنین در پست‌های بازرسی مورد تحقیر و آزار قرار گرفتند[۱] و برای ورود به ویژه به لهستان چند شبانه روز معطل ماندند. دادستان پیشین اوکراین نیز تنها برای ” بلوندها و چشم آبی‌ها” ناله سر داد و شماری از سیاستمداران و روزنامه نگاران غربی نیز از برتری شهروندان اوکراین و “باهوشی” آنان ستایش کردند.
“نژاد”پرستی برپایه این باور استوار است که “نژاد” ویژگی‌ها و توانایی‌های افراد و گروه‌های اجتماعی را تعیین می‌کند و تفاوت‌های “نژادی” برتری درون زاد یک “نژاد” بر دیگر “نژاد”ها را سبب می‌گردد.[۲] این در حالی است که پژوهش‌های علمی در نیم سده گذشته به این نتیجه رسیده است که “نژاد بیولوژیک” وجود خارجی نداشته و ندارد.[۳]
شوربختانه نژادپرستی، پدیده‌ای جهانی است و کمتر کشوری را می‌توان یافت که بخشی از مردمانش علیه بخش دیگر و یا علیه ملیت‌های دیگر با رنگ پوست، فرهنگ، مذهب و قومیت متفاوت نابردباری نشان ندهند. تاکید بر این موضوع از این اهمیت برخوردار است که ملت‌ها ضمن انتقاد از نژادپرستی دیگران بخود نیز بنگرند.
نقشه بالا میزان نابردباری بخش مهمی از مردمان کشورها را نسبت به مردمان برخَی از کشورهای دیگر نشان می‌هد. در این پیمایش پرسیده شده است “مردمانی را که مایل نیستید همسایه شما باشند انتخاب کنید.” در رنگ آبی سیر تنها صفر تا حدود پنج درصد نسبت به مردمان متفاوت نابردباری نشان داده‌اند. در برابر در کشورهای با رنگ قرمز سیر, این نسبت به چهل درصد می‌رسید.[۴]
هرچند نمودار بالا تصویر کلی از نابردباری و نژادپرستی را در جهان نمایان می‌سازد اما واکاوی کوتاه گونه‌های نژادپرستی در برخی از کشورها عمق فاجعه را بهتر به نمایش می‌گذارد.
۱- قاره اروپا
در سال ۲۰۱۶ مرکز پژوهشی پیو پیمایشی را در مورد میزان بردباری مردمان برخی از کشورهای اروپایی و آمریکا در باره مهاجرت خارجیان به کشورشان و اینکه این حضور چه میزان در بهتر کردن شرایط کشورشان تاثیر داشته است، انجام داد. آمریکایی‌ها بیشترین استقبال و هلندی‌ها کمترین را نشان داده‌اند.
این استقبال در میان گرایش‌های سیاسی گوناگون متفاوت بوده است. در تمام اَین کشورها لیبرال‌ها و چپ‌ها بیشترین استقبال و محافظه کاران و دست‌راستی‌ها کمترین پذیرش را داشته‌اند.
۲- آمریکا
آمریکا کشوری است که بر پایه مهاجرت سفید پوستان اروپایی، بردگان افریقایی و سرکوب بومی‌ها تشکیل گردید. در این کشور نابردباری نسبت به آمریکایی‌های غیر سفید پوست به‌ویژه آفریقایی‌تبار‌ها در بخش مهمی از جمعیت این کشور و راهبرد‌های دولت‌ها محسوس است. نژادپرستی از جمله در میان پلیس آمریکا علیه سیاه‌پوستان نهادینه شده است. مرگ فلوید یکی از مواردی بود که جنبش “جان سیاهان با ارزش است” را سبب گردید. به‌تازگی محدود کردن حق رای آفریقایی‌تبار‌ها در ایالت‌های جنوبی این کشور آخرین برنامه‌ریزی نژادپرستانه محافظه‌کاران طرفدار ترامپ برای بازگشت به قدرت به شمار می‌آید.
۳- کانادا
در پیمایشی که در سال ۲۰۱۳ در ۸۰ کشور جهان انجام شد، کانادا در میان کشورهایی که بیشترین بردباری اجتماعی را نشان می‌دهند دسته‌بندی گردید[۵]. البته در واقعیت امر جامعه کانادایی با وجود رنگین بودن و پذیرش مهاجر کم و بیش از تمام ملیت‌های جهان، خالی از نژادپرستی و نابردباری نیست. با وجود اصلاحات حقوقی و سیاسی فراوان و تامین بودجه‌های هنگفت برای بهبود زندگی بومیان، این مردمان هنوز در بسیاری موارد شهروند درجه ۲ به شمار می‌آیند. بسیاری از سمت‌های سیاسی، شغل‌های پردرآمد در رآس شرکت‌های بزرگ، بیشتر و یا حتی کاملا در دست سفید پوستان اروپایی‌تبار است. در مورد پذیرش پناهندگان افغان تلاش زیادی صورت نگرفته و این درحالی است که اقامت موقت پناهندگان اوکراینی با سرعت بسیار برنامه‌ریزی می‌گردد اما ظاهرا غیر اوکراینی‌های ساکن اوکراین هنوز اجازه ورود به کانادا دریافت نکرده‌اند.
۴- قاره آفریقا
قاره آفریقا گرفتار گونه ویژه‌ای از نژادپرستی است که آنرا “قبیله‌گرایی” (tribalism ) خوانده‌اند و بنا به تعبیری از نژادپرستی زیانبارتر است چرا که نژادپرستی نابردباری و نفرت نسبت به گروه‌ها و یا ملیت‌های دیگر است اما قبیله‌گرایی در میان “هم رنگان” صورت می‌گیرد.[۶]
قبیله گرایی که از دوران پیش از ورود سفید پوستان استعمار گر به قاره آفریقا وجود داشت، برده داری را تسهیل کرد. قبیله گرایی در کشورهای رواندا، سومالی، آفریقای جنوبی، نیجریه و غیره، منجر به مرگ سیاه پوستان بسیاری شده است که از شمار سیاه پوستان کشته شده در تمام تاریخ آمریکا بیشتر است.[۷]
۵- روسیه
بخشی از روسیه در قاره اروپا و بخش شرقی‌اش در قاره آسیا واقع شده است. در این کشور پهناور ده‌ها هزاز رنگین پوست زندگی می‌کنند که بخشی از آنان در روسیه بدنیا آمده‌اند. رنگین پوستان اغلب دانشجو و یا شاغل هستند.
سیاه پوستان در موارد بسیاری با برخوردهای نژادپرستانه از جمله جلوگیری از سوارشدن به تاکسی و یا ورود به رستوران روبرو شده‌اند و حتی شرح تجربه‌های آنان در شبکه‌های اجتماعی با برخوردهای نژادپرستانه مواجه شده است.
ایزابل کاستیلیو در شرق روسیه به دنیا آمد، در دانشگاه سن پیترزبورگ فارغ التحصیل شد و اکنون در مسکو زندگی می‌کند. در دوران مدرسه همواره به او از سوی هم کلاسی‌هایش گوشزد می‌شد که رنگ پوستش متفاوت است.[۸]
۶- قاره آسیا
۱-۶ چین: در حالی که حزب کمونیست چین نژادپرستی را پدیده‌ای غربی می‌داند و حاضر نیست وجود آن را در جامعه مدرن چین به رسمیت بشناسد، اما رویدادهای نژادی حتی از سوی دولت چین در این کشور محسوس است[۹]
به‌رغم ممنوعیت اعمال تبعیض و سرکوب گروه‌های قومی در قانون اساسی چین، سرکوب یک میلیون مسلمانان اویغور[۱۰] و نگهداری آنان در بازداشتگاه‌ها، تبعیض علیه اهالی تبت و قومیت‌ها از جمله مغلول‌ها و نیز آفریقایی‌تبار‌ها قابل انکار نیست. در زیر به پاره‌ای از رویدادهای نابردبارانه و نژاد پرستانه درا ین کشور اشاره می‌گردد:
در جریان جمع آوری خارجیان غیرقانونی در پکن، یانگ رویی، یکی از دعوت شدگان در تلویزیون دولتی اظهار داشت که پایتخت باید از “خارجی‌های آشغال” پاک‌سازی شود.[۱۱] در سال ۲۰۱۷، موزه‌ای در ووهان بخاطر مقایسه آفریقایی‌ها با حیوانات محکوم شد. در سال ۲۰۲۱، در مراسمی در سی سی تی وی نیوز، بازیگران ماسک‌های سیاه به صورت زدند و وزیر خارجه چین این نمایش را نژادپرستانه نخواند.[۱۲]
احساسات ژاپن‌ستیزی در چین شایان توجه است و حزب کمونیست از این احساسات در جهت اهداف سیاسی‌اش بهره گیری کرده است. در سال ۲۰۰۵ تظاهرات علیه ژاپنی‌ها با موافقت ضمنی مقامات انجام شد. سفیر پکن در ژاپن از محکومیت این رویداد خودداری ورزید.[۱۳]
۲-۶ هنک کنگ: اقلیت‌های جنوب آسیا با رفتار نژادپرستانه و تبعیض‌آمیز از جمله در اشتغال، مسکن، خدمات عمومی و بازرسی‌های پلیس روبروه هستند.[۱۴] پیمایشی در سال ۲۰۰۱ نشان داد که ۸۲ درصد اقلیت‌ها در مغازه‌ها، بازارها و رستوران‌های هنگ کنگ با برخوردهای نژادپرستانه روبرو شده‌اند. در سال ۲۰۱۴ اٍروین ( Ervin) چنان از سوی کارفرمایش مورد ضرب و شتم قرار گرفت که در اثر آن بیهوش شد. وی اجازه داشت تنها نان و آب مصرف کند و ۴ ساعت در شبانه روز استراحت کند. دادگاه کارفرمایش را به ۶ سال زندان و پرداخت ۱۰۰ هزار دلار محکوم کرد.[۱۵]
۳-۶ ژاپن: ژاپن به عنوان کشور بیگانه ستیز شهرت یافته است و مفهوم “ما و دیگران” جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ این کشور دارد.
برپایه گزارش دستگاه قضایی ژاپن، ۳۰ درصد غیر ژاپنی‌ها با برخوردهای نابردبارانه و نژادپرستانه روبرو بوده‌اند و ۴۰ درصد در جریان اجاره مسکن مورد تبعیض قرار گرفته‌اند.
۷- خاورمیانه
در حالی که اغلب گزارشات بر جنبش “جان سیاهان با ارزش است” تمرکز یافته است کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا بهتر است با فرهنگ و سیاست‌های سیاه‌پوست‌ستیزانه خود برخورد کنند. از بصره تا بیروت، از تونس تا تل‌آویو، نژادپرستی علیه سیاه‌پوستان در اشکال مختلف زنده است.[۱۶]
ناسیونالیسم عربی به تعبیری نژادپرستانه است چرا که بر “برتری ” عرب‌ها تاکید دارد. در کشورهای عربی، یهودی‌ستیزی، در برخی از آنها ایرانی‌ستیزی و تبعیض و نژادپرستی علیه سیاه پوستان گزارش شده است. در کویت کارگران خارجی دستمزد کمتری از کویتی‌ها دریافت می‌کنند. پاسپورت آنها به دلایل ناموجه مصادره شده است. رفتار مقامات با کارگران خارجی همچون شهروندان درجه دوم است.[۱۷]
رفتار دولت اسرائیل با فلسطینیان آپارتاید نامیده شده است و فلسطینیان بنیادگرا (حماس)، باور دارند که انقلاب فرانسه، روسیه، کلونیالیسم و هر دو جنگ جهانی از سوی صیهونیست‌ها پایه‌گذاری شده‌اند.[۱۸]
۲-۷- ایران: در ایران عبارات “عرب ملخ‌خور”، “ترک خر”، “لر هالو” در گفتار و یا لطیفه‌ها به کار برده می‌شوند. افغان‌های مهاجر با تبعیض شدید و رفتار ناشایست به‌ویژه از سوی مقامات دولتی روبرویند. صدا و سیما افغان‌ها را مردمی تهیدست، بی‌سواد و دون‌پایه معرفی می‌کند. در سال ۲۰۱۹، در استان البرز نوشته‌ای ورود افغان‌ها را به مغازه ممنوع اعلام می‌کرد که یادآور ممانعت از ورود سیاه‌پوستان به مغازه‌ها و رستوران‌های “تنها سفیدها” در تاریخ تاریک نژادپرستی در آمریکاست.
در جنگ سوریه حدود ۲۰۰۰ نفر از افغان‌ها که تنها به امید دریافت پاسپورت ایرانی و دریافت کمک هزینه به خانواده‌هایشان به سپاه قدس پیوسته بودند کشته شدند.
تبعیض و نابردباری در مورد اقلیت‌های قومی ایران نیز از سوی نظام خامنه‌ای سال‌هاست که این اقوام را از یادگیری زبان مادری در دبستان‌ها و اداره امور داخلی‌شان محروم کرده است. هر ساله ده‌ها کولبر کرد در مرز ایران و کردستان عراق به دست نیروهای امنیتی کشته می‌شوند که برای تهیه لقمه‌نانی به این کار سنگین و پر خطر تن می‌دهند. این در حالی است که “برادران قاچاقچی” از راه قاچاق، سالانه ده‌ها میلیارد دلار به جیب می‌زنند.
در برخی از جشن‌ها و برنامه‌های فرهنگی ایرانیان، رنگ و بوی نژادپرستانه علیه سیاه‌پوستان برجسته است. حاجی فیروزها در ایام نوروز یادآور دوران برده‌داری است.
نژادپرستی و نابردباری نسبت به “دیگران” در تمام کشورهای جهان در اشکال گوناگون در جریان است. تفاوت عمده در این است که در کشورهای دمکراتیک با توجه به آزادی بیان، آزادی رسانه‌ها و رقابت احزاب مختلف با گرایش‌های گوناگون، چهره کریه این پدیده برجسته و می‌تواند با واکنش جامعه مدنی و نهادهای حقوق بشری روبرو گردد و امکان تعدیل آن به‌وجود آید. سیاستمداران نیز در بسیاری موارد ناچارند در برابر رفتار و برخوردهای نژادپرستانه پاسخگو باشند. اما در نظام‌های دیکتاتوری در بسیاری موارد از نژادپرستی بهره‌گیری سیاسی به عمل می‌آید.
ضمن انتقاد نسبت به نژادپرستی ” دیگران ” نگاهی به خود نیز کارساز است!
اسفند ۱۴۰۰
mrowghani.com
—————————————-
[1] Mohammed Tawfeeq, Foreign Students fleeing Ukraine say they face segregation, racism at border, CNN, March 20222
[2] - Definition of racism, merriam-webster.com
[3] - Jefferson M Fish Ph.D. The Main Reason Races Don’t Exist, Psychology Today, September 20, 2021
[4] - Maptitude, maptitude1.tumblr.com
[5] - Max Fisher, A fascinating map of the world’s most and least racially tolerant countries, May 15,2013
[6] - Racism: Africa is not innocent, sunnewsonline.com, June 03/ 2020
[7] - همانجا
[8] - Amalia Zatari, Racism in Russia: Strories of prejudice, BBC, June 18, 2020
[9] - Peck, Andrew (2012). Ai, Ruixi (ed.). Nationalism and Anti-Africanism in China. Flying Dragon. pp. 29–38
[10] - Qian, Jingyuan, Historican Etnic Conflict and the Rise of islampphobia in Modern China, Rochester, 2021
[11] - Jemimah Steinfeld, 25 May 2012, Mood darkens in Beijing amid crackdown on ‘illegal foreigners’
[12] - “China New Year gala show sparks new racism controversy with blackface performance”. Reuters. 12 February 2021
[13] - “China’s anti-Japan rallies spread”. BBC News. 10 April 2005
[14] - “Spat at, segregated, policed: Hong Kong’s dark-skinned minorities say they’ve never felt accepted”. CNN
[15] - Racism in Asia: Battered Black and Blue, Breaking Asia, April, 14 2019
[16] - Dnyanesh Kamat, Black Lives Matter: Racism in the Middle East and North Africa…., timesnownews.com, Jun 29, 2020
[17] - Racism issue in Kuwait, https://myassignmenthelp.com/
[18] - Cohn, Norman. Warrant for Genocide, The Myth of the Jewish World Conspiracy and the Protocols of the Elders of Zion, chapter 1
نظر خوانندگان:
■ ممنون جناب روغنی بخاطر یک اثر خوب دیگر. ممنون از اینکه در این روزهای فاجعه‌بار برای مردم مظلوم اوکراین، به این مسئله مهم پرداختید و برخلاف برخی که از این موضوع برای شریک تراشی برای روسیه سوء استفاده کرده‌اند، در موضوع ماندید و انصاف و عدالت را رعایت کردید. پلیدیهای عالم همدیگر توجیه نمی‌کنند و پدیده ضد انسانی راسیسم قرار نیست پدیده ضد انسانی تجاوز نظامی روسیه را توجیه کند. تشکر.
علی رضا
