پارلمان کلیسای سوئد و درس‌های آن برای ما

مصاحبه با «پر یونسون»(Per Jonson) فعال کلیسائی و کارشناس علوم اجتماعی
مصاحبه و ترجمه: مزدک لیماکشی

اشاره: برای من همواره این مسئله که برنامه و سیاست نیروهای دموکراتیک ایران با مذهب و دستگاه دینی چه باشد یک مشغله ذهنی بوده است. کشور ما ایران اگر بخواهد به دموکراسی برسد باید نیروهای دموکراتیک دیدگاه و برنامه‌هایشان را در رابطه با مراکز دینی و مساجد روشن نمایند. امیدوارم که نیروهای سیاسی، فرهنگی، مذهبی و اجتماعی ایران این مصاحبه را مفید ارزیابی نمایند.
کلیسا در سوئد به عنوان مهمترین نهاد دینی، به روش دموکراتیک و از طریق پارلمانی منتخب اداره می‌شود. در انتخاب پارلمان کلیسا، همه علاقمندان، از مردم عادی تا احزاب سیاسی شرکت می‌کنند. برای شرکت در انتخابات نیز هیچ شرطی، از جمله باور به کلیسا و مسیحیت وجود ندارد، تنها نامزدهای عضویت در پارلمان باید غسل تعمید داده شده باشد.

کلیسای سوئد چه تعداد عضو دارد و هر چند سال یک بار انتخابات کلیسائی برگزار می‌شود؟
کلیسای سوئد ۶ میلیون و صد هزار نفر عضو دارد و هر چهار سال یک بار انتخابات بر گزار می‌کند. سن برای رای دادن ۱۶ سال و سن کاندید شدن ۱۸ سال است و فرد کاندید باید غسل تعمید شده باشد.

چه تعداد نهادهای دینی در سوئد وجود دارد؟
سیزده نهاد یا حوزه دینی در سطح کشور وجود دارد که هر نهادی شامل ده‌ها کلیسا می‌باشد و وظیفه آن پشتیبانی تخصصی از کلیساهای آن منطقه می‌باشد. هر یک از این نهادها زیر نظر یک اسقف هستند. مرزهای جغرافیائی این نهادها با مرزهای جغرافیائی منطقه‌ای و استانی رسمی کشور فرق می‌کند. ضمنا یک اسفف اعظم ریاست همه اسقف‌ها در سطح کشور را به عهده دارد.

چه گروه‌هائی برای پارلمان کلیسای سوئد کاندید می‌شوند؟
مردم به گروه‌هائی که کاندید پارلمان می‌شوند رأی می‌دهند. در اتنخابات امسال سه حزب با نام و پرچم خود در انتخابات شرکت می‌کنند. حزب سوسیال دمکرات سوئد، حزب مرکز(دهقانان) و حزب دموکرات‌های سوئدی(ضد خارجی/ مترجم) که برای اولین بار با نام خود شرکت می‌کند و دیگر احزاب سوئدی با نام خود در انتخابات شرکت نمی‌کنند و این کار را درست نمی‌دانند. گروه‌های دیگر که رسما به حزبی وابسته نیستند، اما به طور غیر مستقیم با احزاب هماهنگ هستند نیز در انتخابات شرکت می‌کنند. به عنوان مثال، دموکرات‌های مسیحی، گروه آلترناتیو بورژوائی، چپ‌ها، لیبرال‌ها و سبزها در کلیسای سوئد و در مجموع ۱۲ گروه در انتخابات پارلمان کلیسای سوئد شرکت می‌نمایند. در مورد انتخابات حوزه‌های کلیسائی که یک اسقف مسئولش است و کلیساهای شهرها که توسط کشیش‌ها اداره می‌شوند هم گروه‌های نام‌برده شده در بالا و هم گروه‌بندی‌های منطقه‌ای و محلی شرکت می‌نمایند که در عرصه سراسر کشوری نماینده‌ای ندارند.

پارلمان کلیسای سوئد چه وظایف و اختیاراتی دارد؟
پارلمان کلیسای سوئد، بالاترین نهاد تصمیم‌گیری درباره اداره کلیساهای سوئد است و ۲۵۱ نفر عضو دارد. وظیفه‌اش اتخاذ تصمیمات کلی در مورد کلیسا می‌باشد. پارلمان دو بار در سال در آخر اکتبر و آخر نوامبر در شهر اپسالا جلسه برگزار می‌کند. پارلمان در مورد مسائل مربوط به نظم کلیسای سوئد و مسائل مربوط به کل کلیسای سوئد، مانند کتاب راهنمای کلیسا و کتاب سرودهای مذهبی، تصمیم می‌گیرد. به این ترتیب، پارلمان کلیسا می‌تواند درباره مسائلی که مربوط به کلیساها در شهرهای مختلف است تصمیم‌گیری نماید. پارلمان شورای اجرائی را برای هدایت کارها بین اجلاس‌ها بر می‌گزیند. شورا مسئول اعضای کلیسای سوئد است و مسئولیت اصلی فعالیت کلیسا در سوئد بین اجلاس‌های کلیسا را به عهده دارد. شورای کلیسا هم‌چنین بودجه کلیسای سوئد را در سطح ملی تعیین می‌کند. پرسش‌های مطرح شده در اجلاس کلیسا در قالب نامه‌های هیئت کلیسا یا ریاست کمیته کلیسا و یا به شکل حرکت از اعضای کمیته کلیسا یا اسقف‌ها تصمیم‌گیری می‌نماید. شرکت در اجلاس‌های دوگانه برای همه آزاد است. اسقف‌ها اعضای جلسه پارلمان کلیسا نیستند. از سوی دیگر، آنها ملزم به شرکت در جلسه کلیسا هستند. آنها حق دارند نظر بدهند و آزادی بیان و مشارکت در بحث‌ها را دارند، اما حق رای دادن ندارند.(آخرین به‌روزرسانی: ۱۷ مه ۲۰۱۷ پایگاه اینترنتی کلیسای سوئد).

اسقف اعظم کلیسای سوئد چگونه انتخاب می‌شود؟
قبلا کلیسای سوئد دولتی بود و دولت اسقف اعظم سوئد را انتخاب و یا بهتر بگوئیم انتصاب می‌کرد و اکنون مستقل از دولت شده است. اکنون اسقف اعظم را تمام اعضای هیات رهبری ۱۳ منطقه کلیسائی سوئد، شورای منتخب پارلمان کلیساهای سوئد، تمام کشیش‌های فعال کلیسای اپسالا و الکترال‌هایی که همه منتخبین کلیسا‌های سوئد دارند، ۱۰ رای، انتخاب می‌کنند. اپسالا از یک حق ویژه برخوردار است و اسقف اعظم سوئد اسقف حوزه اپسالا، سیگتونا و انشوپینگ هم هست و از سال ۱۹۹۰ شهر اپسالا نیز برای خود یک اسقف دارد. اسقف اعظم منتخب، حتما لازم نیست یک اسقف باشد و می‌توان یک کشیش را به عنوان اسقف اعظم بر گزید. اما در عمل در بیشتر موارد یک اسقف را به عنوان اسقف اعظم بر می‌گزینند. وظیفه اسقف اعظم و اسقف اپسالا توسط اداره مرکزی کلیسای سوئد مشخص می‌شود.

در انتخابات ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۷ چه گروهبندی‌هایی بیشترین آرا را بدست آوردند؟
تقریبا ۱۸ درصد اعضای کلیسا در انتخابات شرکت کردند که تقسیم آرا به شکل زیر است:

- حزب سوسیال دمکرات سوئد ۳۰٫۵ درصد که ۷۶ نماینده دارند.
- فعالین کلیسائی غیر وابسته کلیسای سوئد ۱۷٫۲ درصد که ۴۳ نماینده دارند.
- حزب مرکز(حزب دهقانان) ۱۳٫۹ درصد که ۳۵ نماینده دارند.
- حزب دمکرات‌های سوئد(ضدخارجی/مترجم) ۹٫۲ درصد که۲۳ نماینده دارند.
- ائتلاف بورژوائی ۸٫۷ درصد که ۲۲ نماینده دارند.
- طرفداران کلیسای باز ۴٫۴ درصد که ۱۱ نماینده دارند.
- چپ‌های سوئد ۳٫۶ درصد که ۹ نماینده دارند.
- سبزهای سوئد ۲٫۳ درصد که ۶ نماینده دارند.

همچنین چند جریان کوچک غیرحزبی دیگر که مجموعا تعداد نمایندگان به ۲۵۱ می‌رسند. آرا دوباره طبق معمول کنترل می‌شود اما تغییر محسوسی در نتیجه نهائی نمی‌گذارد.

می‌شود کلیسای سوئد را یک نهاد دموکراتیک نامید؟
کلیسای سوئد را سیاست‌مداران کلیسائی که منتخب مردم هستند به همراه کشیش‌ها و اسقف‌ها اداره و رهبری می‌کنند. در حالی که پارلمان کلیسائی اداره دموکراتیک کلیسای سوئد را به عهده دارد. کشیش‌ها و اسقف‌ها مجازند به برخی از پرسش‌ها پاسخ بدهند، از جمله وظیفه آن‌ها آموزش‌های کلیسائی سوئد می‌باشد. کلیسای سوئد یک نهاد آموزشی دارد که زیر نظر حوزه کلیسائی اپسالا می‌باشد، همچنین وظیفه ارتباطات جهانی به عهده این حوزه است.

نتیجه‌گیری مصاحبه‌گر و مترجم
کلیسا بخش جدائی‌ناپذیر جامعه است و نه تنها کشیش‌ها و اسقف‌ها بلکه همه مردمی که عضو کلیسای سوئد هستند و همچنین احزاب و سازمان‌های سیاسی حق دارند که در سرنوشت کلیسا و کارهایی را که انجام می‌دهد دخیل باشند. هدف من از این مصاحبه از جمله این بوده است که توجه ایرانیان را به «یک راه‌حل» برای مساجد و حوزه‌های مذهبی کشورمان جلب کنم. همان‌طور که در این مصاحبه خواندید که همه احزاب سیاسی از چپ و راست به امر مذهب و نهادهای دینی توجه دارند. علاوه بر این بخشی از کشیش‌های کلیسای سوئد هوادار و عضو حزب سوسیال دمکرات و دیگر احزاب سیاسی هستند.

مزدک لیماکشی
۱۸ سپتامبر ۲۰۱۷