برندگان و بازندگان انتخابات

سه شنبه ۲۸ خرداد ۱۳۹۲

انتخابات جمعه ٢٤ خرداد ١٣٩٢ در ایران پیروزی “تعامل” بود بر “تقابل”، پیروزی احترام به رای مردم بود در برابر نادیده گرفتن نظر آنها، پیروزی تحمل رقیب بود بر تفکر حذف، زندان و ضرب و شتم دگراندیشان، پیروزی دوستی و رابطه صلح آمیز با همسایگان و جامعه بین‌المللی بود بر کوبیدن بر طبل جنگ. این تغییرِ سمت و سو، این دگرگونی گفتمان سیاسی در ایران، گامی بلند در راستای روزگاری خوش‌تر برای مردم ایران است .

این انتخابات، آرایش سیاسی گذشته را بر هم زد. ناطق نوری، مطهری و توکلی (سابقا اصول گرا) در کنار اصلاح‌طلبان و میانه‌روهایی مانند رفسنجانی ایستادند و در برابر افراطی‌ها صف کشیدند. در این میان، مردم انتخاب روشنی کردند. نیروی برنده این انتخابات، پیام روشنی در این سمت‌گیری داشت. اما مهمتر از این، رفتار بخشی از نیروی حاکم بود که به تغییر روش و از بی‌اعتنایی به رای مردم، به احترام به این رای، روی آورد . بخشی از این گروه، به عواقب خطرناک سیاست تقابل با جامعه بین‌المللی، حذ ف و سرکوب مخالفان و نادیده گرفتن قوانین دموکراتیک در انتخابات پی برده‌اند. آنها فهمیده‌اند که کشور در لبه پرتگاه خطر ناکی قرار دارد و با این روند سرنوشت آنها هم در خطر است . آنچه در این روزها دیدیم، تغییر گفتمان تقابل به تعامل در میان بخشی از نیروهایی بود که به اصول‌گرای میانه‌رو معروف بودند.

اما سا ده‌اندیشی است که گمان کنیم نیروی افراطی درون رژیم که ١١ در صد آرا را به دست آورد، در این تغیرِ سمت و گفتمان با دیگران هم‌سو است. این گروه اکنون بدنبال شوک ناشی از شکست سیاست ٨ ساله‌اش ساکت است، چرا که در خواب هم چنین شکستی را تصور نمی‌کرد. این گروه افراطی، در بار پیشین که شکست خورد، دست به سلاح برد و حجاریان را ترور کرد، نوری و مهاجری را ضرب و شتم کرد، دانشجویان را به گلوله بست، با لباس شخصی‌ها به گردهم‌آیی‌های اصلاح‌طلبان حمله کرد و هر ١٠ روز یک بحران برای دولت اصلاحات ساخت. تقابل‌طلبان در جلسات مخفی و با استفاده از امکانات برخی مراکز قدرت، هر آنچه در توان داشتند به کار گرفتند تا دولت اصلاحات را فلج کنند.

افراط گرایان که در انتخابات تنها ١١ در صد از رای دهندگان را با خود همراه کرده‌اند، بی‌شبهه به این نتیجه گردن نخواهند نهاد. جلسات مخفی آنها دوباره شرو ع می‌شود تا شیرینی انتخابات را به کام مردم تلخ کنند. مصباح یزدی، طائب و حسین شریعتمداری، بی گمان از این اتفاقی که افتاد، شاد نیستند. اگر مردم و تمام نیروهای سیاسی در ایران برنده این انتخابات بودند، افراطی‌ها بازندگان این تغییرِ در سیاست و گفتمان از تقابل به تعامل هستند. آنها هر آنچه را در اختیار دارند به کار میگیرند که آب رفته را به جوی باز گردانند.

اما نکته اینجاست که نیروی تغییر امروز، تجربه گذشته را دارد. نیروی تغییر، با بسیج تمام نیروهای ضد افراط گرایان (از اصول گرای معتدل تا تمام طیف اصلاح‌طلب) می‌تواند کارشکنی افراطی‌ها را با شکست مواجه کند. آنچه که باید در دستور کار امروز قرار گیرد، منزوی کردن این فکر افراطی است که می‌پندارد رای مردم بی ارزش است و سرنوشت مردم در برابر ایده‌های بیمار آنها بی‌بها است. نیروی تغییر اگر بتواند احترام به قوانین انتخاب دموکراتیک را در میان نیروهای سیاسی ایران به یک روند جا افتاده و غیر قابل تغییر تبدیل کند، دستاورد مشروطه را به یک نهاد پایدار تبدیل کرده است.

اختلاف نظر بر سر چگونگی پیشبرد سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی میان نیروهای سیاسی مختلف، بخشی اساسی از زندگی جامعه‌ی متمدن است. مساله آن است که چگونه آن اختلاف به شکلی متمدنانه حل و فصل شود. از طریق مسابقه میان ایده‌های گوناگون در انتخابات یا از راه سر کوب و توطئه علیه مخالفان؟

باید با روشنی و شفافیت از ایده رقابت میان ایده‌ها دفاع کرد، هر نشانه‌ای از افراطی‌گری برای فلج کردن کار تغییر را با همه‌ی نیروهای سیاسی و مردم در میان گذاشت. باید ازهمه نیروی آنها برای تغییر سود جست. شفافیت و صراحت با مردم، تشویق و حمایت از سازمان‌های جامعه مدنی به ابتکار مردم، استفاده از نیرو و خلاقیت‌های مردم، راه غلبه بر مشکلات و منزوی کردن افراطی‌گری است.

اگر انتخابات ٢٤ خرداد، برد - برد برای اکثر نیروهای سیاسی ایران بود، این انتخاب، یک شکست بزرگ برای افراطیونی بود که در ٨ سال گذشته گفتمان قالب و مسلط در صحنه سیاست ایران را داشتند.

(بعدالتحریر: در لحظات امید وشادمانی، خوش‌بینی بر واقع‌بینی غلبه می‌کند. این روند را در نوشته بالا می‌توان دید. اما مگر نه اینست که آدمی به امید زنده است!)