با این محتوا به آن گذشته نکاه نکنیم!

.(JavaScript must be enabled to view this email address)

یکی دو روز دیگر تعدادی از فعالین سابق کنفدراسیون که الان احتمالا میانگین سنی‌شان بالای هفتاد است، ۵۰ سالگی تولد کنفدراسیون دانشجویان ایرانی را جشن خواهند گرفت. کنفدراسیون و مبارزات این سازمان در حقیقت خاطره دوران جوانی آنان است. در اصل می‌توان گفت که همه جوانی آنان است. بسیاری را که من می‌شناسم از پس نوجوانی‌شان همراه این سازمان بالیدند، جوانی سپری کردند و در همین سازمان پیر شدند.

در این سازمان پیر شدند، یعنی این که فکر و ذهن‌شان هم در همان حد و حدود، یا قد و قواره کنفدراسیون باقی ماند. عکسی که به مناسبت این بزرگداشت انتخاب کرده‌اند، بهترین گواه این واقعیت است.

در اواخر دهه هشتاد میلادی با چند سال تاخیر، بیست و پنج سالگی کنفدراسیون را جشن گرفته بودند. یادش به خیر فرهاد سمنار از فعالین و دبیران کنفدراسیون هنوز زنده بود. من هم در آن بزرگداشت برای ۲۵ سالگی فعالیت کرده بودم. این بار اما پس از مشاهده عکس همراه بزرگداشت، بسیار خوشحال هستم که به من، مراجعه‌ای که احیانا متنی در این باره را امضا کنم، صورت نگرفته است.

راست آن است که اگر کسی مراجعه می‌کرد و امضا ناچیز مرا هم برای همراهی با “کنفدراسیون” می‌خواست، بی هر اما و اگری همراهی می‌کردم. می‌دانید که در جمع آوری امضا برای متن‌های سیاسی، عکسی همراه نیست. متن فرستاده می‌شود، و بسیاری چو من، که شاگرد تنبل‌های خوانش متن‌ها هستند، بی آن که دقیق بخوانند، بر حسب اسامی یارانی که امضاشان پای متن هست، تصمیم می‌گیرند. و امضا می‌کنند.

دنیای امروز ما اما، دنیای تصاویر و عکس‌هاست. دیگر حتما متن‌ها محتوا‌ها را تعیین نمی‌کنند. عکس‌ها و تصاویر، بیشتر از آن، خط و خطوط و رسم‌ها، یا حتا رنگ‌های چهره‌ها، به هزار زبان در سخن هستند. راست آن است که، امروزه تصاویر بی‌کلامی، با گشاده دستی در سخن‌اند.

به عکسی که آذین‌بخش بزرگداشت ۵۰ سالگی کنفدراسیون است، خیره مانده‌ام و نمی‌توانم باور کنم، که دل کندن از دوران کودکی این چنین سخت باشد که کسانی در آستانه هفتاد یا هشتاد سالگی خویش، در کشوری که به پاس اشتباهات نخبه‌گان سیاسی خویش، “ولایت مطلقه فقیه” را به عزا نشسته است، در اوضاع و احوالی که بسیاری از کشورهای عقب مانده منطقه، “بهار” دموکراسی خودشان را جشن می‌گیرند، هنوز به مشت آهنینی که بر فرق نظام سکولار شاهنشاهی فرود آورد‌ه‌اند، مفتخر باشند.

آیا از ۵۰ سال مبارزه کنفدراسیون، جز آن مشت آهنین و آن فرق سر فرومانده، خاطره‌ای با خود ندارند. آیا ادبیات آن دنیا و آن مبارزه چنین فقیر بود؟! این تاسف آور است!

نه، من نمی‌خواهم با عقل امروزی به آن سال‌ها نگاه کنم. روا نیست. حداقل درباره شخص خودم روا نمی‌دانم.

در ۱۶ - ۱۷ سالگی سیاسی شدم. در آن دوران به میمنت استبداد حاکم و جاری، امکانی برای آشنائی عمیق با دنیای سیاست نداشتم. دنیا را در وهله اول از نگاه یاران و دوستان نزدیک خویش، و در وهله بعدی با آنچه که بر ما محیط شده بود، به ارزیابی نشستم.

طبعا نگاه یاران ناقص بود. امروز که به گذشته می‌نگرم، می‌فهمم که هوش متوسط ما و من، الزاما یارای درک بسیار بالا، از داده‌های اجتماعی را نداشت. یعنی این که، اگر حتا شرائط استبدادی نبود، برداشت جوانان ما از سیاست و الزامات آن ، خیلی فراتر از آنی که بود نمی‌رفت. بیش از آن که کانت و هگل شویم، در اوج خود، با استعدادهای متوسط مان، دانیل کومبندید و یوشکا فیشر می‌شدیم.

دنیائی هم که ما را احاطه کرده بود، رسم و آئین خودش را داشت. به بیان امروزی “گفتمان” خاص خود را داشت. در شکار رد پای انحصار سرمایه مالی، پی‌گیری ضربان‌های مجرای تنفسی امپریالیسم، آشکار ساختن حقانیت سوسیالیسم‌های واقعا موجود روسی، چینی و البانیائی، فرصتی برایت باقی نمی‌گذاشت که به نادانی‌های حیرت‌آور خویش پی ببری.

آن دنیا راه حل ساده‌ای را برایت، در زرورقی فریبنده پیچیده بود: “مرگ بر امپریالیسم جهانی به سرکردگی آمریکا و سگ‌های زنجیریش”. راحت و بدون سر درد اضافی. باور اگر نمی‌کنید، مقایسه کنید آن شعار استراتژیک را با بخش ناچیزی از حرف‌ها و تحلیل‌های امروزی درباره نظام جمهوری اسلامی. درباره اصلاح طلبی یا اصول‌گرائی. در باره گفتمان سرنگونی یا انحلال‌طلبی یا اصلاح‌طلبی. انقلاب مخملی آری یا نه. انتخابات آزاد، یا عادلانه یا رقابتی و یا این که پر شور و میلیونی، با یا بی‌نظارت بین‌المللی. انتخابات آزاد همراه با نظام، فراسوی آن یا پس از سرنگونی. یا در باره ...

نه آن دوره حرف‌ها و شعارهایش ساده بود. مرگ بر امپریالیسم، مرگ بر شاه.

این که من و ما، نخبه‌گان آن جامعه، در آن سال‌های جنون، با هوش و ظرفیت متوسط خود، با محدودیت‌های عقلی و نظری خویش، به این حرف و شعارها اکتفا کردیم، خردمان متاسفانه کفافی بهتر نیافت، کشوری را دسته‌جمعی به امید آزادی و استقلال، به نابودی کشاندیم، یک حرف است و این که الان کسانی پس از تجربه جمهوری اسلامی و نظاره بر آن چه که بر این کشور رفته است، پس از خواندن روزانه هزاران صفحه درباره دموکراسی، آزادی، جامعه مدنی، عقلانیت و خرد، مطلوبیت گفتگو و سازش، هنوز عکس و تصویرشان از گذشته‌ها، از تاریخ و از این کشور، مشت آهنینی باشد که بر جمجمه شاه فرود می‌آید، و بدتر، شعارشان فراتر از این که، “شاه عروسک خیمه شب بازی آمریکاست” نرود، چیز دیگری است. متاسف و متاثر باید بود.

اما فقط جای تاثر و تاسف نیست. جای سر تکان دادن و گذشتن هم نیست. بلکه زمان آن است که به نسل‌های جوان امروزی با بیانی رسا گفت که؛
نه، همه بقایای آن گذشته، در آن جنون کودکی باقی نمانده‌اند. بسیاری مسئولیت خویش بر ان چه که بر میهن ما آوار شده دریافته‌اند و برای جبران آن خطا‌ها می‌کوشند.

من از این که دیدم بسیاری از دوستان عزیز من، که بخشی از یاد و خاطره کنفدراسیون هستند، مثل مهدی خانبابا تهرانی، مجید زربخش، مهران براتی، بیژن حکمت، کاظم کردوانی، ... امضا خود را پای این اطلاعیه و آن تصویر نگذارده‌اند، با آن که می‌دانم هر یک احتمالا دلایل خاص خود دارند، خوشحال شدم.

ما ایرانیان جائی باید از خواب سنگین خود برخیزیم! چشم‌ها را بشوئیم و دنیا را طور دیگر ببینیم.

سوم ژانویه ۲۰۱۳

نظر خوانندگان:

 

■ کشوری را دسته‌جمعی به امید آزادی و استقلال، به نابودی کشاندیم، این گزاره، نکته درست و اصلی در سخن چرندابی ست که شما آقای دکتر منصور بیات زاده ....بسرعت از آن گذر کرده اید. آدرس یا لینک مقالات انتقادی و نقد گذشته را در پاسخ به مقاله چرندابی می نوشتید بهتر می بود آقای دبیر پیشین کنفدراسیون، عوضی گرفتن آرم ها اینقدر مهم نیست. آیا حق با چرندابی نیست که وقتی به پیام پنجاهمین سال کنفدراسیون مراجعه کنیم جز تمجید و مفتخر بودن به گذشته خود حرف تازه یی ندارند.
پروین قاسمی

■ آرزویی ندارم برای آنانی که نه میهمانی میروند...برای آنانی که نمیروند چون دل در گرو سراب ج.ا دارند و دلتنگ حصر خانگی؟! و در آرزوی انتخابات آزاد؟! و نحوه؟! شرکت؟! در آن بیتابی می‌کنن نیز آرزوی ندارم...۱-گذشته خیلی وقت است که در گذشته...۲- شاید آنروزی آدمهای بدنبال علل پدیده و ریشه یابی دور هم باد بگیرن جمع شوند آرزو هم امکان شگفتن داشته باشد... 
حمید پوریان

■ نکته ای در نوشته آقای چرندابی هست که من درکش نمی کنم. این عکس نشانه آن دوران است و شمع و شعاری است که اعضای کنفدراسیون دور آن جمع می شدند، الان وقتی پنجاه سالگی آن دوران را به یادمی آورند آیا متوقع هستیم عکسی بگذارند که چیز دیگری  را نشان دهد. خوب واقعیت همین است. باید همان واقعیت را نشان داد دیگر. صورت مساله را که نمی توان پاک کرد.  به نظرم صورت مساله این نیست. صورت مساله همان درد قدیمی است که هر کداممان به هر جا که رسیدیم همان نقطه را قطعی وسط عالم گرفتیم. مثلا در گزارش تحلیلی آقای چرندابی به نظرم فرض است که همه اعضای کنفدراسیون باید الان شرمنده از کمبود خرد خود باشند و از ضدیت با حکومت پیشین. من هم می دانم گروه عظیمی چنین فکر می کنند اما فکر نمی کنند که الزاما همه حقیقت در اختیار آن هاست. خیلی ها هم فکر می کنند وضعیت فعلی حاصل همان نظام است و به این دلیل نفرتشان را حفظ کرده اند. بعضی هم اصلا مفتخرند به مبارزه ای که کردند و مبارزه فعلی را ادامه همان مبارزه می بینند. نوشته شیرین رضا چرندابی به گمانم به این نگاه ها عنایتی نداشت و  انگار تصور داشت همه باید پشیمان باشند.

■ نقدی بجا و روشن‌بینانه

■ ای کاش همه فعالان سیاسی پیش از انفلاب می توانستند با شجاعت و صداقتی در همتراز آقای چرندابی بر گذشته خویش خم شوند و آنرا به نقد بکشانند. بدون این فروتنی در برابر تاریح, ایران ما در همان منجلابی که هست دست و پا خواهد زد. آشکارا باید گفت: از  کنفدراسیون نام نیکی در تاریخ ایران باقی نخواهد ماند.

■ آقای چراندابی شما کاملا درست میفرمایید.کنفذراسیون در آن زمان هیچ برنامه و هدفی جز سرنگونی شاه وابسته به امپریالیست جهانخوار و دزذ نفت و قالی و پسته  مرغوب ایران نداشت و همانطور که انتظار میرفت بلافاصله بعد از سقوط شاه منحل شد. و اتفاقا این عکس کاملا برازنده است. اینکه امروز تاسف آور و یا خنده آور است بحثی جداگانه است.ولی احتمالا کسانی هنوز وجود دارند که در دوران طلایی خودشان در رویا بسر میبرند.از جمله امضا کنندهگان این جور اعلامیه ها. موفق باشید. نقی

■ اين حق آقای رضا چرندابی است که با برگذاری جشن پنجاهمين سالگرد کنفدراسيون مخالف باشد. 
اما روشن نيست که چرا وی بخاطر اعلام اين موضوع که او و دوستان محترمی که از آنها در نوشته‌اش ياد کرده است، در آن جشن شرکت نمی‌کنند، اطلاعيه‌ای که جمعی از زندانيان سياسی دوران شاه، که در زير  آن عکس تاريخی، پيام شادباش  خود را به برگزارکنندگان جشن پنجاهمين سالگرد تأسيس کنفدراسيون جهانی دانشجويان و محصلين ايرانی در خارج از کشور، ابلاغ کرده‌اند  و تا کنون ۸۸ نفر از زندانيان سابق آنرا امضاء کرده‌اند را ، با «اطلاعيه» کميته تدارکات  که  تحت عنوان «يادمان پايه گذاری کنفدراسيون جهانی محصلين و دانشجويان ايرانی (اتحاديه ملی) ملی را گرامی داريم !» که با سرلوحه نامه کنفدراسيون که «آرم اهورا مزدا» را دربردارد، انتشار پيدا کرده است  و از سوی بسياری از سايت‌های اينترنتی از جمله سايت «ايران امروز» منتشر شده است و  تا کنون ۲۴۳ نفر آنرا امضاء کرده‌اند، عوضی گرفته‌اند!!
دکتر منصور بيات زاده