«هنر برتر از گوهر آمد پدید»

فیلم اصغر فرهادی «جدایی ناصر از سیمین» قبل از همه بیانگر «جنگ سنت و مدرنیته» در اصلی‌ترین نهاد جامعه ایران یعنی «خانواده» بود که فرهادی با ظرافت هنرمندانه به جهان نشان داد. به علاوه تلویحا گفت «ما هرچه در ایران سیاست و قدرت نشان می‌دهد نیستیم». اگرچه در سخنانش با اماواگر بازتاب داد که البته بیاناتش مکمل فیلمش بود. امری که نشان داد در ایران چقدر باید با احتیاط سخن گفت. البته بدرستی در ایران قدرت و سیاست با تمام تلاش‌ها یکپارچه نیست که «ما متکثریم» به همین دلیل استبداد باهمه جان سختی نا موفق است. در جامعه‌ی درحال گذار که نفس کشیدن هم هزینه دارد.

البته برای ایرانیان غرور آفرید ولی بیانگر شرایط اجتماعی جامعه شهری و طبقه متوسط مدرن ایران بود در برابر ارتجاعی که نفس‌زنان می‌رود. جنگ سنت و مدرنیته در همه جا تا در سیاست و قدرت هم قابل دیدن است. دعوای ارزشهای مدرن با سنت در پایه‌ای‌ترین نهاد اجتماعی، «نهاد خانواده» در جریان است. در شرایطی که هنوز بسیاری مسایل حل نشده است و خانواده هرلحظه در معرض آسیب و تلاشی است. در حالی که هنوز فرد جایگاهش و حقوقش مشخص نیست. بی‌مسئولیتی حکومت و نهادهای وابسته بدان، در تامین حقوق انسانی فرد در زمان پیری، بیماری، از کار افتادگی، حقوق زن، فرزند، پدر مادر و... و اولویتهای هر کدام تا درماندگی مردی که در چنین شرایطی احساس مسئولیت می‌کند. وای به آنکه کار درست وحسابی هم نداشته باشد.

عصبانیت شوهر و بیچارگی زن و سرگردانی فرزند، با هنرمندی هر سه که هردل سنگی را بدرد آورده و متاثر می‌کرد، چه بسیار خانواده‌ها در همین رابطه ازهم می‌پاشد و زن و فرزند قربانی آن می‌شوند. شرایط خانواده البته سنتی پدرسالار که همانطور که قرنها بوده است وهیچ تغییر نکرده است و هچکس هم به فکر نیست که مسئولین در این حد نیستند.

امر دیگری که فراتر رفت و بطور سمبلیک خود را نشان داد در زمانی بود که کارگردان سالن نام فیلم را جدایی (Separation) نامید که جدایی فرد و جامعه با حکومت را تداعی کرد و جامعه فوراً استقبال نمود. هیچ‌کس پیش‌بینی نکرده بود که اینجا کشور «غافلگیری»هاست که هر سخن و حرکتی معنای خودرا دارد.

سومین مرحله قابل توجه جایگاه هنر در ایران امروز بود که همانگونه که فردوسی قرنها قبل مورد بی‌مهری نظام حاکم بود اینجا هنرمند همانگونه مورد بی‌مهری است اگر درخدمت نباشد. بدینگونه دستگاههای اجرایی خود را به نفهمی زده تا آخر کار مقام درجه سومی تبریکی با اکراه و سیاسی و.... گفت.

در خاتمه آنکه، خوشبختانه «هنر» فراتر از همه این‌ها رفت و پیوسته خواهد رفت که در کشور و جهان سیاست و اقتصاد و.. در برابرش خلع سلاح‌اند. شرایط ما را علیرغم فشارها به جهان نشان داد، تا جایی که حکومت در «چگونه» واکنش نشان دادن درمانده است. چرا که شادی مردم در شرایط اندوهگین جامعه با این انتخابات تبدیل به امید شد که نظام نمی‌خواهد. بویژه در شبهای نزدیک به انتخابات که مردم را شاد و امیدوارترنمود تا «قهر»شان بهر طریق بیشتر برملا کنند. باشد تا جمعه آینده درخانه ها که «شوک» دیگری به نظام خودکامه، قانون‌گریز و انسان‌ستیز وارد کنند.»