استراتژی جناح حاکم و پاسخ اصلاح طلبان

جمعه ٣ تير ١٣٨٤

هدف اين نوشته پرتو افکندن بر استراتژی جناح حاکم جهت استحاله اصلاح طلبان "پيشرو" و براه آوردن آپوزيسيون "معقول" در بستر انتخابات نهم رياست جمهوری است.

يکم: منظور از استراتژی جناح حاکم چيست؟ و در کجا پرداخته می‌شود؟
قبل از ادامه شايسته است دو نکته را روشن کنم تا حتی الامکان از تئوری توطئه دوری بجوئيم.
١ – در اينجا منظور عمدتآ استراتژی جناح حاکم است و نه توطئه‌های آن. بايد اين دو موضوع را از هم تفکيک کرد. شناخت توطئه‌های رژيم تخصص ديگری را می‌طلبد که نويسنده اين سطور فاقد آنست. در اينجا منظور فقط آن استراتژی‌هائی است که از طرف منسوبين به جناح حاکم بصورت آشکار مطرح گرديده‌اند.
٢ – برای آنکه از تئوری توطئه باز هم بيشتر فاصله بگيريم، بايد تا آنجا که ممکن است رژيم را در ظرف‌های آشنا و متداول بسنجيم. بايد قبول کرد که رژيم جمهوری اسلامی هم مانند هر حکومت ديگری برای خود گروهای فکری (Think Tank) دارد که برای آن توليد فکر و ايده و استراتژی می‌کنند. در اين باره نشريه نامه چاپ تهران در شماره اخير خود چنين می‌نويسد: « برخی گمان می‌كنند حكومتگران جمهوری اسلامی فقط تندروهايی هستند كه صدها سال از زمانه خود عقب بوده و همگی شمشير را از رو بسته‌اند، در صورتی كه چنين نيست بلكه آنان از مديران و مشاورينی نيز برخوردارند كه ... به حفظ منفعت و مصلحت خود و نظام می‌پردازند. در همين ارتباط نظام جمهوری اسلامی مدتهاست "اتاق فكر" را سامان داده ... » [کيوان صميمی، مدير مسئول ماهنامه نامه، چاپ تهران]
وی در ادامه می‌گويد:
« بر اين اساس می‌توان تصور كرد كه اتاق فكر ... حدود يك سال است سناريوی نهمين انتخابات رياست جمهوری را مديريت كرده. ... نياز بسيار شديد جمهوری اسلامی به درصد قابل قبول مشاركت مردم به‌منظور كاهش بخشی از فشارهای خارج، علت وجودی كانديداهای متعدد از هر دو جناحِ درون حاكميت بود ... با نشان دادن نرمش اوليه توسط اتاق فكر و ايجاد زمينه برای طرح كوتاه مدت كانديدايی از اپوزيسيون حتی بسياری از طرفداران طيفی از مخالفان قانونی نيز ساده انگارانه به مشاركتِ شديداً مورد نياز جمهوری اسلامی پاسخ مثبت دادند.» همانجا

دوم: استراتژی رژيم در انتخابات نهم چه بود
توطئه‌ای در کار نيست. استراتژی رژيم از اول روشن بوده است. آيت الله خامنه‌ای چندين و چند بار بروشنی آنرا اعلام کرده و همه آنرا می‌دانند: با توجه به تمام مسائل داخلی و بين المللی ... وغيره، مهمترين مسئله در انتخابات نهم بالابردن مشارکت مردم است. بقدری اين پيام خامنه‌ای روشن بوده و تکرار شده و اولويت آن جا افتاده که حتی دعواهای جناح راست حول محور آن باز آفرينی شد. چنانکه وقتی "ريش سفيدان" اين جناح از تعدد کانديدا‌های خود گلايه کردند و به اصرار از چهار کانديدای خود خواستند که از ميان خود يکی را برگزينند و سه نفر ديگر به نفع وی کنار روند، پاسخ شنيدند که رهبر گقته مهمترين مسئله ما بالا بردن مشارکت مردم است و برای اين امر داشتن کانديداهای متعدد مفيدتر است. آنها حتی پيروزی جناح خود را نسبت به اين اولويت، ثانوی تبلِيغ می‌کردند. اکنون بايد از اصلاح طلبان پيشرو و آپوزيسيون "معقول" پرسيد که چگونه مبحثی تا اين حد مهم بطور کامل از ادبيات آنان حذف شد؟

سوم: استراتژی رژيم برای استحاله اصلاح طلبان "پيشرو" از زبان خودش
در ايجا به دو سخنرانی رجوع می‌شود که اولی سخنرانی رهبر جمهوری اسلامی است که خود مقدمه‌ای است برای درک سخن نفر دوم که رهبر حزب الله ايران می‌باشد:
الف: چند ماه قبل از انتخابات نهم، آيت الله خامنه‌ای طی يک سخنرانی که در آن چشم انداز آينده جمهوری اسلامی را ترسيم می‌نمود، نظام جمهوری اسلامی را به يک پرنده تشبيح کرد که برای قرار گرفتن در صراط مستقيم نيازمند داشتن دوبال می‌باشد، که همانا دو جناح جمهوری اسلامی هستند. البته خامنه‌ای تاکيد نمود که هردو جناح بايد اسلامی و اصولگرا باشند. وی اين جناح‌ها را اصولگرايان "عدالت محور" و "توسعه محور" تبيين کرده است.

ب : قطعه آخر پازل ما مربوط به سخنان الله کرم رهبر حزب الله ايران است. وی در ارتباط با تحولاتی که قرار است در بستر انتخابات نهم بوقوع بپيوندند سخنانی ايراد کرده است که بسيار قابل توجه می‌باشد. می‌توان انتظار داشت که اين سخنان بازتاب نظرات "اتاق فکر" فوق الذکر باشد. نقل قول زير از سايت انصارحزب الله ١٣ خرداد گرفته شده که بدون کم و کاست در زير می‌آيد. اين سخنان حداقل ٢ هفته قبل از دور اول انتخابات ايراد شده‌اند. (توضيح چند کلمه در براکت اضافه شده است.)

« دکتر الله کرم با اشاره به فرمايشات مقام معظم رهبری در جمع استادان و دانشجويان کرمانی اظهار داشت: دچار تحولات عميق در ساخت سياسی خواهيم بود. وی در باره اين تغييرات در ساختار سياسی کشور گفت: ما شروع کار دو جريان را شاهد خواهيم بود. که ساختار سياسی داخلی را از شکل سه وجهی گذشته (چپ، راست و کارگزاران [منظور: رفسنجانی] ) به سوی ديدگاه اصولگرائی عدالت محور و اصولگرائی رشد محور تغيير می‌دهند.
دبير کل حزب الله گفت: به هم ريختگی ساختار سياسی و شکل گيری جديد آن به صورتی خواهد بود که جريان چپ اصولگرا [منظور: کروبی] به سوی جريان عدالت خواه حرکت کرده و جناح اصولگرای عدالت محور را تشکيل خواهند داد. اين نگرش معتقد به جلو بردن بدنه اجتماعی و گروه‌های عقب نگه داشته [ منظور: مردم مخالف رژيم] شده در طول ١٥ سال گذشته خواهد بود. جالب اينجا است که نگرش اصولگرائی عدالت خواه هرگز در پی کند کردن و يا متوقف کردن سرعت حرکتی گروه‌ها و بدنه ی اجتماعی جلو برده شده [منظور: طرفداران حزب الله] در طول ١٥ سال گذشته نخواهد بود.
در اين ميان به نظر می‌آيد چريان تجديد نظر طلب [منظور: جبهه مشارکت] که از جناح چپ جدا شده و نام اصلاح طلب را برخود نهاده و در طول اين مدت سعی داشت نمايندگی بدنه اجتماعی خاکستری [منظور: مردم مخالف نظام] را برعهده داشته باشد، به سوی جريان اصولگرای رشد محور حرکت کند و مطالبات خود را در آن جست و جو نمايد.، زيرا معتقدند عوامل و منابعی در ساخت اصولگرای رشد محور وجود دارد که امکان برآورده شدن برخی از مطالبات جريان تجديد نظرطلب و بدنه خاکستری را تسهيل می‌نمايد. جالب اينجاست که جريان ميانه (کارگزاران) که سعی دارد نمايندگی طبقه تکنوکرات را بر عهده داشته باشد در جناح اصولگرای رشد محور جای می‌گيرد.
البته لازم به ذکر است که هر دو جريان اصولگرای عدالت محور و اصولگرای رشد محور معتقد به اسلام و انقلاب و امام و رهبری خواهند بود از اين رو هرگروهی که يکی از اين موارد را قبول نداشته باشد در جريان تجديد نظرطلبها جای خواهد داشت. گرجه جريان تجديد نظر طلب همواره سعی دارد بدنه ی اجتماعی خاکستری را هدايت و در هر انتخابات آنها را به سوی يکی از جريانات فوق رهبری کرده و از اين طريق بر منابع خود بيافزايد.
اين استاد دانشگاه اشاره کرد: در انتخابات آتی هر گروهی خارج از اين دو جريان عمل کند دچار ريزش نيرو حتی در همين انتخابات آينده خواهد شد.»
خلاصه سخن دکتر الله کرم چنين است:
بزودی شاهد « به هم ريختگی ساختار سياسی و شکل گيری جديد آن » خواهيم بود. در پی اين بهم ريختگی دوجناح سياسی جديد بوجود می‌آيند که عبارتند از:
الف - جناح اصولگرای "عدالت محور" که شامل چپ سنتی (کروبی) و ديگر اصولگرايان خواهد بود
ب – جناح اصولگرای "رشد محور" که شامل رفسنجانی است که اصلاح طلبان هم به آن جلب خواهند شد.
اما جمله آخر نقل قول فوق هم قابل توجه است: « در انتخابات آتی هر گروهی خارج از اين دو جريان عمل کند دچار ريزش نيرو، حتی در همين انتخابات آينده خواهد شد.»
در اينجا يک پرسش باقی می‌ماند: آيا در سناريوی مزبور کروبی بازی خراب کن بوده و يا خود بخشی از بازی بوده است. فضاوت آن بعهده خواننده است. ولی يک چيز را نمی‌تواند کتمان کرد: که اصلاح طلبان "پيشرو" بدون آنکه خود بدانند بازيگرانی خوب و سربراهی در سناريوی الله کردم بودند. به همين گونه می‌توان از آپوزيسيون "معقول" نام برد که براستی در جهت بالا بردن مشارکت مردم در انتخابات نهم هيچ کوتاهی نکردند.

در خاتمه: جند کلمه با دوستان آپوزيسيون "معقول" (آپوزيسيون رام و خوشخو و سربراه)
امروز صفحات نشريات سياسی اينترنتی پر است از خطابه‌های شديد و غليظ اپوزيسيون "معقول" بر عليه کسانی که در دور اول انتخابات رای ندادند يا تحريم کردند. ساده لوحانه دليل انتخاب نشدن معين را بگردن اينها می‌اندازند. از خود نمی‌پرسند اين تحريم کنندگان مگر چقدر نفوذ داشتند که اراده آنها می‌توانست معين را از رتبه پنجم به رتبه اول و يا دوم بالا بيآورد. من تاکنون فکر می‌کردم اشتباه اين دوستان ناشی از بی اطلاعی آنان از استراتژی رهبر جمهوری اسلامی مبنی بر حداکثر کردن مشارکت مردم در انتخابات نهم است. ولی اکنون روشن شد که موضوع ساده تر از اين چيزها است. دوستان ما در جمع و تفريق آرای دکتر معين و تعيين فاصله آن با نفر دوم مشکل دارند.