راه مصدق ، راه حذف نیست

جمعه ٣٠ ارديبهشت ١٣٨٤

به دنبال یاداشت کوتاهم- "در حاشیه مراسم بزرگداشت مصدق "- که در رابطه با روش‌های به کار گرفته شده در بهره‌گیری از نام مصدق با اهداف گوناگون ، و نیز بهره‌برداری از این نام برای "تسویه حساب‌ها و تصفیه خرده حساب‌های سیاسی" نوشتم و نمونه‌ای ارائه دادم، استاد بزرگوارم اسماعیل نوری علا با اشاره به یادداشت من مقاله‌ای اَموزنده در باره فایده برگذاری مراسم بزرگداشت مصدق در سایت ایران امروز منتشر کرد. اگر چه نوری علا در مقاله‌اش به یادداشت و نام من اشاره داشت اما مطلب ایشان پاسخ به مشکل من و "نگرانی و بیم"‌هایم را شامل نمی‌شد. نکات مطروحه در یادداشت من نه به بی‌اهمیت بودن و بی‌فایدگی بزرگداشت مصدق بلکه به امکان بهره‌گیری ناشایست و فرصت‌طلبانه از نام مصدق اشاره داشت، که ایشان نیز خود در مقاله‌اش به نمونه‌هائی از این سوء استفاده‌ها اشاره دارند.
باری ، پس از انتشار یادداشت کوتاهم، هیات هماهنگی این بزرگداشت که می‌توانستند به آن يادداشت به عنوان انتقاد یک ایرانی ی دوستدار و طرفدار مصدق نگاه کنند، عکس‌العملی بیگانه با اندیشه و کردار مصدق از خود نشان دادند که شرح آن چنين است: من، در حاشیه و زیرنویس یادداشت کوتاهم، به این نکته اشاره کرده بودم که دوست عزیزی بدون اطلاع من نام حقیرم را میان نام‌های حمایت کنندگان این بزرگداشت گذاشته است. و ضمن سپاسگزاری از این دوست، که بی‌شک به علاقه و ارادت من نسبت به مصدق واقف بوده است، نوشتم که افتحار می‌کنم نام من به عنوان حمایت کنندگان این بزرگداشت آمده باشد، اگر این بزرگداشت با "هدف تسویه حساب با جریان‌های سیاسی دیگر"، بر پا نشده باشد. برای نمونه هم به سخنان اَقای ناصر کاخساز در مصاحبه‌ی اخیرش با "سایت ایران امروز" اشاره کردم.
اما هیات برگزار کننده‌ی این بزرگداشت فردای انتشار یادداشت من ـ بدون ذره‌ای درنگ و تفکر روی نکات طرح شده در اَن یادداشت ـ فرمان دادند تا نام من از لیست حمایت کنندگان حذف شود!
تردیدی نیست که، در اين گونه موارد، نحوه‌ی برخورد گروه برگزار کننده با انتقاد‌ها و اعتراض‌های ديگران خود می‌تواند نوعی سنجش و اَزمایش ميزان اَزادیخواهی و دموکرات منشی آنان تلقی شود. لذا، پرسش من اين است که مگر براستی هدف از برگذاری این بزرگداشت "تسویه حساب با جریان‌های سیاسی" دیگر است که تا این حد در امر حذف تعجیل بخرج داده می‌شود؟ همچنين، هنگامی که برگزار کنندگان یک بزرگداشت در برابر سخن انتقاد کننده و سوال کننده‌ای «خودی» اينگونه شتابزده به حذف رو می‌اَورند ، زبانم لال، در روزگار قدرت با منتقدین و معترضین چه خواهند کرد؟
گمان من هميشه اين بوده است که راه مصدق راه حذف نیست. ‌ای کاش همه تلاش کنیم تا «در عمل» به او وفادار باشیم.