انتخابات فرانسه

جمعه ۲۱ ارديبهشت ۱۳۸۶

دنیا در دهه اخیربه راست چرخیده است. در این میان فرانسه زادگاه اندیشه های عدالت خواهانه، بیش از هر کشور دیگری از سنت ها و ارزش های عدالت خوهانه خود فاصله گرفته و به گرایش راست افراطی پناه برده است. انتخابات اخیر ریاست جمهوری غلبه ناسیو نالیسم فرانسوی بر ارزش های سوسیال دموکرات بود. در بازار مکاره لیبرالیسم لگام گسیخته که رسانه های دیداری و شنیداری فرانسه را نیز کم و بیش در اختیار خود دارند، شعار « آزادی، برابری و برادری » روز به روز خریداران کم تری پیدا کرده است.

جهانی شدن به سبک مورد پسند اربابان آزمند سرمایه های مالی و شرکت های بزرگ چند ملیتی مستلزم خرد کردن مقاومت تشکل های صنفی، سندیکاهای کارگری و نابودی ارزش های عدالت خواهانه و برابری طلبانه است. سیاست مداران راست می بایست در حوزه فعالیت خود، مدیران با کفایتی باشند در بسیج اقشار متوسط و مردمانی که خود قربانی جهانی شدن لگام گسیخته شده اند، علیه این نهاد ها و ارزشها ی پدید آورنده آنها.

نیکلا سرکوزی رهبر حزب راست گرای یو ـ ام ـ پ، اتحاد برای اکثريت رياست جمهوری، حزبی که بسیاری از سران آن در دهه گذشته رسوائی های مالی بزرگ به بار آورده اند نمونه شگفت انگیزی در بسيج ترس و نفرت مردم از مهاجران خارجی و سایر خصائل تنگ نظرانه و خود پرستانه انسانی را در انتخابات اخیر به نمایش گذاشت :

تحریک احساسات تند ناسیو نالیستی علیه کارگران خارجی ، دفاع از کاهش مالیات ثروتمندان و سرمایه های بزرگ ، مثلا حذف مالیات بر ارث و کاهش مالیات بر در آمد های کلان که مستقیما به سود حدود یک میلیون فرانسوی ثروتمند و مرفه تمام می شود و به جای آن دفاع از افزایش مالیات بر ارزش افزوده که همه مصرف کنندگان ، یعنی کل جامعه را در بر می گیرد.

سرکوزی در این انتخابات تا آن جا پیش رفت که جنایات جنسی و خود کشی جوانان را امری ژنتیکی اعلام کرد و بدین ترتیب گرایش به بزه کارهای اجتماعی را که بیشتر در میان اقشار ندار و محروم رخ می دهد وراثتی وانمود کرد. این نگرش که می تواند آبشخور تفکرات نژاد پرستانه باشد از جانب بسیاری از علمای نامدار ژنتیک و پزشکان و فیلسوفان فرانسوی مورد انتقاد قرار گرفت ، اما از محبوبیت سرکوزی چیزی کم نشد . رفتار و گفتار سرکوزی در طول شش ماهه مبارزات انتخاباتی به گونه ای بود که احساسات ناسیو نالیستی فرانسوی و خوی پول پرستانه مالیات دهندگان را علیه اقشار کم در آمد ، بویژه ساکنان عرب و آفریقائی حومه شهر های بزرگ تحریک و خارجیان و حتی فرانسوی های عرب تبار را تحقیر می کرد. در این انتخابات آرای حزب نئو فاشیست ژان ماری لوپن به نفع حزب یوـ ام ـ پ سرکوزی کاهش یافت اما ایدئولوژی حزب لوپن از محدوده پیشین خود فراتر رفت و به حزب سرکوزی سرایت کرد.

سرکوزی بسیاری از آرای حزب نئو فاشیست فران ناسیونال را از آن جهت از آن خود کرد که بخشی از گفتمان و شعارهای این حزب را به عاریت گرفت.

برای نمونه او وعده داد که در صورت به قدرت رسیدن از هویت ملی فرانسوی در برابر مها جران خارجی که به زعم حزب نئو فاشیست به خاطر ورود انبوه مهاجران به فرانسه در مخاطره قرار گرفته بود ، دفاع کند و برای این منظور وزارت هویت ملی و امور مهاجرت تاسیس نماید.

از جمله شعار های حزب نئو فاشیست فران نا سیونال رساندن میزان مهاجرت به صفر بود. به ادعای این حزب دلیل بیکاری فرانسویان مهاجران خارجی هستند. سرکوزی برای جلب رای دهندگان ژان ماری لوپن از مدتها پیش با این ایده همراه شده بود و احساسات ناسیو نالیستی فرانسوی را علیه خارجیانی که گویا علاوه بر گرفتن کار فرانسویان، با بهره گیری از مزایای صندوق های تامین اجتماعی فرانسوی موجودیت این نهاد ها را در مخاطره قرار داده اند ، تحریک می نمود. او وعده می داد که مهاجران غیر قانونی را دستگیرکرده و به کشورهایشان بفرستد و مهاجرت را صرفا به امری گزینشی که محدود به نیازهای فرانسه در رشته های مختلف خواهد بود، منحصر نماید. بارها در میتینگ های انتخاباتی تکرار کرد که شرط فرانسوی بودن دوست داشتن فرانسه ـ البته به سبک سرکوزی ـ یعنی افتخار کردن به تاریخ و سنت های فرانسه است و اگر کسی فرانسه را دوست ندارد باید از اینجا برود . طبیعی است که این گفتمان سرکوزی اقلیت های قومی و فرانسویان آفریقائی و عرب تبار را هدف قرار می داد. این بخش از مردم فرانسه که محروم ترین اقشار جامعه و ساکنان حومه های شهر های بزرگ را تشکیل می دهند در پنج سال گذشته حکومت راست گرای فرانسه که سرکوزی سرپرستی وزارت کشور آن را بر عهده داشت بیش از پیش زیر فشارهای اقتصادی و تبعیض آمیز دولت راست گرای فرانسه قرار داشتند. مهاجران و فرانسوی ها ی رنگین پوست و یا عرب تبار از شیوه برخورد تبعیض آمیز پلیس فرانسه که این بخش از فرانسویان را به دیده افراد مشکوک می نگرد و هر روزه هزاران نفر از آنان را کنترل می کندبارها نارضایتی خود را از طریق شورش های منطقه ای که طغیان یک ماهه حومه شهر های بزرگ در پائیز دو هزار و پنج اوج آن بود، ابراز کرد ه اند.

نیکلا سرکوزی در برخورد با اعتراضات و انتقاداتی که از این ناحیه متوجه وی بود همواره با شعارهای ناسیونالیستی و یا ضرورت حفظ نظم و امنیت در جامعه فرانسه افکار عمومی اکثریت نیمی از فرانسویان را علیه نیمه دیگر بسیج کرد.

بر خلاف نیکلا سرکوزی خانم سه گولن رویال مبلغ مدارا وخصلت های انسان دوستانه و عدالت خواهانه جامعه فرانسه بود. خصلت هائی که زیر تبلیغات رسانه های وابسته به سرمایه های مالی و اربابان قدرت در سالهای گذشته رو به ضعف گذاشته اند.

سه گولن رویال آینده امید بخش برای فرانسه و اروپا را در گرو تحقق اهداف زیر اعلام می کرد:

توزیع عادلانه ثروت از طریق مالیات بر ثروت های کلان، افزایش دستمزد ها ، آموزش رایگان برای همگان ، افزایش بودجه آموزش و پرورش، ایجاد پانصد هزار شغل جدید برای جوانان بیکار، ایجاد سالیانه صدو بیست هزار مسکن جدید برای اقشار کم در آمد، برخورد انسان دوستانه با مهاجران و توجه به تنوع قومی و نژادی به عنوان واقعیت ملی جمهوری فرانسه. سه گولن رویال نیز بر اهمیت دفاع از هویت ملی فرانسوی تاکید داشت اما بر خلاف سرکوزی هویت ملی فرانسوی را آینده مشترک ، منافع مشترک، سرزمین مشترک و زندگی مشترک در جمهوری مبتنی بر ارزش های جهانشمول حقوق بشر تعریف می کرد و تنوع قومی، نژادی و مذهبی را از جمله عناصر این هویت می دانست.

در تعریف سرکوزی از هویت اما، ارزش های مسیحیت، تاریخ فرانسه، زبان فرانسه و عناصر دیگری برجسته می شدند که طبعا نقطه مشترک همه فرانسوی ها نبود و اقلیت چند میلیونی مسلمانان و فرانسویان آفریقائی و آسیائی تبار را در بر نمی گرفت. این نگرش خطرناک و تبعیض آمیز از هویت ملی می تواند ـ اگر بر آن اصرار شودـ منشاء نا آرا می ها و بحران های بزرگی در آینده بشود.

خانم رویال برای گسترش دموکراسی در فرانسه خواستار پایان دادن به جمهوری پنجم و ایجاد جمهوری ششم از طریق مراجعه به آرای عمومی ( رفراندوم) بود. برخی مشخصات جمهوری پیشنهادی وی و فرق آن با جمهوری پنجم :

ـ افزایش قدرت پارلمان از طریق لغو قانون ۹ ⁄٣٤ .مطابق این قانون حکومتی که دارای اکثریت پارلمانی است می تواند مسائلی را بدون به بحث گذاشتن در مجلس و بدون توجه به نظر اقلیت تصویب و به مرحله اجرا بگذارد.

ـ استقلال کامل قوه قضائیه از قوه مجریه. در جمهوری پنجم رئیس جمهور شخصا رئیس شورای قانون اساسی را که قدرت زیادی دارد بر می گزیند. علاوه بر این قدرت حاکم از طریق وزیر داد گستری هنوز می تواند در قوه قضائیه اعمال نفوذ کند. در سالهای گذشته کاخ الیزه توانسته بود پرونده چندین رسوائی مالی را با اعمال نفوذ به دست بایگانی بسپارد و یا پرونده های مالی مقامات دولتی را از دست قاضی های مستقل بیرون آورد.

سه گولن رویال بر آن بود که نه تنها رئیس شورای قانون اساسی بلکه صدها پست مهم دیگر که رئیس جمهور شخص مسئولان آن را بر می گزیند و از این طریق حزب حاکم در همه امور صاحب نفوذ و اختیار می شود، از طریق توافق سه چهارم مجلس بر گزیده شوند، تا نه فقط اکثریت بلکه اقلیت نیز بتواند در گزینش این مقامات موثر باشد. علاوه بر این پیشنهاد داشت که ریاست کمیسیون بسیار مهم مالی مجلس نیز در اختیار اقلیت قرار گیرد تا از اعمال نفوذ قدرت حاکم در این کمیسون جلوگیری شود.

عدم تمرکز ، دموکراسی مشارکتی که بحث بر انگیخت بسیار تشویق سندیکا ها و اربابان صنایع به مذاکره زیر نظارت دولت ، گزینش شورای نظارت بر بی طرفی رسانه های شنیداری و دیداری توسط سه چهارم اعضای مجلس از جمله پیشنهاد های خانم سه گولن رویال برای گسترش دموکراسی در فرانسه، مدرنیزه کردن دولت در فرانسه و جلو گیری از تبدیل رسانه ها به ابزار دست سرما یه های بزرگ بود.

بر خلاف خانم رویال ، نیکلا سر کوزی از تمرکز هر چه بیشتر امور در دست دولت بر خورد قاطع تر از پلیس و داد گستری با مجرمان و از افزایش اقتدار رئیس جمهور و مقامات دولتی برای ایجاد نظم و امنیت در جامعه دفاع می کرد.

برخی واژه های گزنده در گفتمان سر کوزی از جمله اراذل و اوباش،فاسد و دزد جیب بر و نظایر آن که مرتب تکرار می شد عمدتا اقشار محروم و جوانان حومه شهر های بزرگ را مورد هدف قرار می داد که قطعا به ایجاد نفرت در میان فرانسویان دارا و ندار دامن زده است.

مدل مورد علاقه ی نیکلا سرکوزی سرمایه داری انگلوساکسون است آن هم از نوع ریگانی و تاچری آن.

برنامه سرکوزی نابودی دستاورد های سوسیال فرانسوی است. دستاورد هائی که نتیجه مبارزات طولانی جنبش های کاری و چپ از انقلاب کبیر فرانسه تا به امروز بوده است. این پروژه اگر بخواهد در فرانسه اجرا شودمستلزم تمرکز هرچه بیش تر قدرت در دست رئیس جمهور، پلیسی کردن فضای جامعه، دامن زدن به ناسیو نالیسم، محدود کردن دموکراسی، تضعیف سندیکای کارگری و سلطه هر چه بیشتر دولت و سر مایه های بزرگ بر رسانه ها است.

به سخن دیگر پیاده کردن مدل اقتصاد امریکائی در فرانسه مستلزم محدود کردن دموکراسی است.

در سیاست خارجی نیکلا سرکوزی طرفدار همکاری بیشتر با ایالات متحده و حمایت بیشتر از دولت اسرائیل است. معروف است که وی در جریان حمله بوش به عراق با سیاست فرانسه به شدت مخالفت داشته و در سفر به امریکا مخالفت خود را با سیاست شیراک به اطلاع جورج بوش رسانده است. در جریان انتخابات، خانم رویال به این موضع سرکوزی نیز اشاره داشت، و بر این مسئله تاکید کرد که اروپا به يک قطب نيرومند در جهان چند قطبی تبديل شود به نحوی که بتواند در برابر یکه تازی های امریکا در جهان ایستادگی کند.

بخشی از ميثاق صد ماده ای خانم رويال به دفاع از محيط زيست مربوط ميباشد.

او بر آن بود که فرانسه و اروپا بايد در مسئله دفاع از محيط زيست که آينده زيست را در جهان به خطر انداخته، پيشگام باشند.

او معتقد بود که پروژه دفاع از محيط زيست ميتواند موجب ايجاد رشته های جديد پژوهشی و صنعتی و در نتيجه پيدايش صد ها هزار شغل جديد در فرانسه گردد.

بحران مزمن اقتصاد فرانسه در بیست و پنج سال اخیر که موجب رشد بیکاری، کاهش رشد اقتصادی و نیز کاهش قدرت خرید اقشار متوسط فرانسه شده بستر مناسب تحریک احساسات ناسیونالیستی و ضد خارجی و نسبت دادن همه مصائب جامعه به مهاجران خارجی بوده است.

نیکلا سرکوزی توانست با بسیج این احساسات و گسترش نفرت کور علیه مهاجران خارجی و فرانسویان افریقائی و عرب تبار حومه شهرها، خانم رویال که چپ مدرن قرن بیست و یکم فرانسه را نمایندگی می کرد و خواهان گسترش دموکراسی و صلح اجتماعی، تامین شانس برابر برای همه کودکان فرانسوی و حفظ دستاورد های سوسیال بود، شکست دهد.

با انتخاب سرکوزی به ریاست جمهوری فرانسه ، این کشور به یک دوره بحرانی و پر تلاطم پنج ساله وارد می شود. دوره ای که قطعا طیف وسیع نیروهای چپ و میانه به همراه سندیکا ها و مجموعه وسیعی از جامعه مدنی در برابر یورش راست افراطی به دستاورد های سوسیال و دموکراتیک جامعه فرانسه ایستادگی خواهند کرد.

چشم انداز اعتصاب ها و اعتراضات وسیع در فرانسه از هم اکنون قابل روئیت است.

اگر مارگارت تاچر در جامعه انگلستان موفق شد پروژه خود را عملی کند ، بر عکس ویژگی های جامعه فرانسه به گونه ای است که پروژه نیکلا سرکوزی نمی تواند به این آسانی ها در این کشور پیاده شود.

بسیاری از رای دهندگان فرانسوی به امید اشتغال و یا بهبود وضعیت اقتصادی خود به سرکوزی رای داده اند. وقتی که این قبیل رای دهندگان از خواب غفلت بیدارشدند تعادل قوا به سود نیروهای دموکراتیک و سوسیال دموکرات به هم خواهد خورد. فرانسه برای پیاده کردن راه ترقی و تعالی خود تجربه تلخی در پیش دارد، تجربه ای به بهای بر باد رفتن یک دوره پر ارزش پنج ساله .

پشتیبانی ضمنی اکثر رسانه های شنیداری و دیداری فرانسه از سرکوزی در طول انتخابات و بالا خره دخالت های حساب شده اکثر موسسات نظر سنجی به نفع نیکلا سرکوزی نشان داد که محافل قدرت مند مالی که در سالهای گذشته نفوذ خود را در شبکه رادیو ـ تلویزیونی های فرانسه افزایش داده اند، مصمم اند که از این نهاد ها برای جو سازی و جهت دادن به افکار عمومی به نفع سیاست های راست گرایانه بهره برداری کنند.

پس از هر میتینگ بزرگ سه گولن رویال موسسات نظر سنجی، گویی برای تضعیف روحیه طرفداران خانم رویال ماموریت داشتند، بالا رفتن محبوبیت نیکلا سرکوزی را در افکار عمومی اعلام کنند . کار جانب داری شبکه های رادیوـ تلویزیون و موسسات نظر سنجی به جائی رسید که روزنامه های مستقل لیبراسیون و لوموند صریحا به انتقاد از این شیوه های جانبدارانه پرداختند و منتقدان طنز پرداز برنامه گی نی یول که در کانال چهار تلویزیون برنامه هفتگی اجرا می کنند، بارها به زبان طنز به دخالت های این موسسات به سود سرکوزی اشاره داشتند. برای نمونه در یکی از این برنامه ها آدمکی که نقش رئیس شبکه کانال یک تلویزیون فرانسه ( پر بیننده ترین شبکه) را بازی می کرد ضمن خوش آمد به آدمک سرکوزی با دشنام های زشت از سه گولن رویال استقبال می کرد اما به سرکوزی می گفت به خانه خودتان خوش آمدید و یا در برنامه دیگری نشان می داد که چگونه با هر میتینگ چند ده هزار نفری رویال موسسات نظر سنجی یک ضربه به وی وارد می سازند، تا طرفداران او را دلسرد کنند.

رادیو ـ تلویزیون پیوستن یکی از اعضای بلند پایه حزب سوسیالیست ( عضو کمیسیون اقتصادی حزب) به اردوی سرکوزی را بسیار بزرگ کردند و بارها با او ( اریک بسون) که به شدت علیه سه گولن رویال تبلیغ می کرد مصاحبه داشتند. بسیاری از کادر های سر شناس حزب سوسیالیست در این مبارزه انتخاباتی آنطور که باید از خانم رویال حمایت نکردند.

٨٥ در صد رای دهندگان در انتخابات دور دوم شرکت کردند. سرکوزی با ٥٣ در صد برنده و خانم رویال با ٤٧در صد بازنده انتخابات معرفی شدند.

در اردوی بازنده ( حزب سوسیالیست) دعوا بر سر رهبری آغاز شده است. خانم رویال اما در تصمیم خود به ماندن در رهبری حزب و تلاش برای نوسازی حزب در نخستین پیام خود پس از اعلام نتایج انتخابات پا فشاری کرد. در روزهای آینده دو گرایش مهم در حزب سوسیالیست فرانسه در برابر هم قرار می گیرند و هر یک می کوشند رهبری حزب را از آن خود کنند، خانم رویال و بسیاری از رهبران حزب به تعدیل شعارها و برنامه حزب و همکاری با نیروهای سانتریست گرایش دارند. اما لوران فابیوس و برخی از دیگر رهبران حزب طرفدار بازگشت به ارزش های رادیکال حزب سوسیالیست و ایجاد ائتلاف چپ با گروههای کوچک چپ کمونیستی و تروتسکی هستند. این گرایش با واقعیات امروز جامعه فرانسه سازگار نیست و نمی تواند برنامه قابل قبولی که بخش بزرگی از مردم فرانسه را به خود جلب کند، ارائه دهد.

مشکل بزرگ چپ و حزب سوسیالیست فرانسه عقب ماندن ازشرایط نوین فرانسه و جهان است. ایدئولوژی، برنامه و محصول مستقیم این دو یعنی سیاست های حزب باید به نحوی دگرگون شود که بتواند ارزش های سوسیال را با الزامات رشد اقتصادی و روند اجتناب ناپذیر جهانی شدن سازگار سازد. از این پس سوسیال دموکراسی نمی تواند بدون در نظر گرفتن روند سریع جهانی شدن و ضرورت های حفظ سود آوری سرمایه در چهارچوبه ملی، بطور موثر از حقوق کارگران و سندیکاها در برابر زیاده خواهی های ذاتی سرمایه دفاع کند.

باید امید وار بود که خانم رویال و هم فکران او بتوانند حزب سوسیالیست فرانسه را در این مسیر به پیش ببرند . در غیر این صورت امکان پیروزی سوسیالیست ها در انتخابات آینده فرانسه کاهش می یابد و به یک جریان منقد قدرت ( بر قدرت) تبدیل می شوند. اتحاد سانتریست های فرانسه به رهبری فرانسوا بیرو با جریان سوسیال دموکرات حزب سوسیالیست فرانسه و ایجاد یک حزب نوین دموکرات سوسیال در فرانسه نیز در چشم انداز آتی امری محتمل است.


علی کشتگر
١٨ اردیبهشت ١٣٨٦