دموکراسی در اسرائیل و آمریکا در خطر است
توماس فریدمن
نیویورک تایمز / ۱۷ مارس ۲۰۲۵
آیا ما شاهد فروپاشی تدریجی حاکمیت قانون در ایالات متحده و اسرائیل به‌طور هم‌زمان هستیم؟ هنوز برای پاسخ به این پرسش زود است، اما دیگر برای مطرح کردن آن زود نیست.
همان‌طور که خوانندگان ستون‌های من می‌دانند، من به روندهای سیاسی در اسرائیل توجه ویژه‌ای دارم، زیرا بسیاری از تحولات در آنجا به‌صورت کوچک‌تر و محدودتر رخ می‌دهد. اسرائیل برای من مانند یک تئاتر آزمایشی قبل از اجرای آن در صحنه اصلی است. اما آنچه امروز در این صحنه در حال اجراست، هولناک است. آیا این آینده ما در آمریکا نیز خواهد بود؟
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل — که نسخه‌ای مشابه از دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا است — روز یکشنبه قصد خود را برای برکناری رئیس مورد احترام سازمان شین بت، معادل اف‌بی‌آی در اسرائیل، یعنی رونن بار اعلام کرد. این جدیدترین اقدام نتانیاهو در تلاش‌هایی است که از زمان به قدرت رسیدن در اوایل سال ۲۰۲۳ آغاز کرد؛ تلاشی که به گفته دیوید هوروویتز در سرمقاله‌ای در «تایمز اسرائیل»، هدف آن «از بین بردن استقلال دستگاه قضایی و تمرکز کنترل تمام شاخه‌های حکومت در دستان خودش» است.
در طول ۷۷ سال تاریخ اسرائیل، هیچ رئیس شین بتی تاکنون توسط نخست‌وزیر برکنار نشده است — و قطعاً نه در میانه جنگی که در آن رونن بار یکی از ارشدترین مذاکره‌کنندگان اسرائیل در موضوع گروگان‌ها بوده است.
پس چرا اکنون؟ نتانیاهو ادعا کرده که دیگر به بار «اعتماد» ندارد، درحالی‌که او فرماندهی عملیات‌های متعددی از جمله نجات گروگان‌ها در غزه را بر عهده داشته است. این ادعا بی‌اساس است.
یوسی ملمان، کارشناس اطلاعاتی در هاآرتص، نوشت که «چند هفته پیش، پلیس اسرائیل با کمک شین بت تصمیم گرفت که تحقیقات درباره دو سخنگوی نتانیاهو و یک مشاور سابق او را آغاز کند. این تحقیقات به دلیل سوء‌ظن‌های جدی درباره ارتباطات مشکوک و معاملات مالی با قطر — کشوری که از سازمان‌های تروریستی از جمله حماس حمایت می‌کند — صورت گرفت، حتی معاملاتی که در خلال جنگ انجام شده است. این رسوایی که با عنوان “قطرگیت” شناخته می‌شود، پتانسیل آن را دارد که به اتهاماتی در حد خیانت منجر شود.»
اما برخلاف آمریکا، اسرائیل هنوز یک دادستان کل مستقل دارد — گالی بهاراو-میارا — که هم قدرت قانونی و هم تمامیت اخلاقی دارد. او اواخر یکشنبه اعلام کرد که نتانیاهو نمی‌تواند رونن بار را برکنار کند «تا زمانی که مبانی واقعی و حقوقی تصمیم شما به‌طور کامل بررسی شود و همچنین صلاحیت شما برای رسیدگی به این موضوع در شرایط کنونی ارزیابی گردد.» دلیل این امر آن است که خود نتانیاهو به اتهام فساد در دادگاه محاکمه می‌شود و بنابراین نباید در انتصابات نهادهای قضایی و امنیتی که ممکن است درگیر پرونده‌های او شوند، دخالت کند.
این موضوع در حال تبدیل شدن به یک بحران قانون اساسی است که اسرائیل هرگز مشابه آن را تجربه نکرده است. آیا این وضعیت برایتان آشنا به نظر نمی‌رسد؟ همان‌طور که نیویورک تایمز گزارش داده است، دولت ترامپ در حال ورود به «یک رویارویی قانون اساسی با قوه قضائیه» است، چرا که «هواپیماهای حامل بازداشت‌شدگان ونزوئلایی در السالوادور پیاده شدند، درحالی‌که یک قاضی فدرال دستور داده بود که این پروازها بازگردند و بازداشت‌شدگان به آمریکا بازگردانده شوند.»
وقت آن است که خودمان را گول نزنیم. حاکمیت قانون در هر دو کشور، آمریکا و اسرائیل، در خطر است، مگر اینکه برخی خطوط قرمز همین حالا تعیین و از آن‌ها دفاع شود.
