عرب‌های اسرائیل؛ مرغ عزا و عروسی

توضیح: ناتاشا فتح یکی‌ از ژورنالیست‌های بنام شبکه سراسری کانادا (سی‌-بی‌-سی‌) است. او دختر تارق فتح نویسنده و ژورنالیست پاکستانی‌-کانادایی است که از منتقدان جدی و با پشتکار اسلام سیاسی و فناتیک بود و در اوائل سال ۲۰۲۳ درگذشت. در جریان انقلاب زن، زندگی‌، آزادی ناتاشا با مصاحبه‌های متعددی که با فعالین ایرانی‌، همچون مسیح علی‌نژاد و نازنین بنیادی انجام داد، به معرفی‌ و گسترش این جنبش در کانادا کمک زیادی کرد. متن زیر ترجمه مصاحبه‌ای است که این ژورنالیست اخیرا و در ارتباط با جنگ غزه با یکی‌ از ساکنین عرب اسرائیل انجام داده است.
آرش جهاندار
۷ نوامبر ۲۰۲۳

****

‌بیش از ۴ هفته از حمله خونین حماس به ساکنین اسرائیل و از جمله شرکت کنندگان در فستیوال موسیقی‌ در نزدیکی مرز اسرائیل و غزه می‌‌گذرد. آواد دراشه یکی‌ از اعضای تیم کمک‌های اولیه در فستیوال موسیقی‌ بود. او بوسیله اعضای حماس مورد اصابت گلوله قرار گرفته و کشته شد. اواد به جامعه عرب اسراییلی تعلق داشت که تقریبا ۲۰ درصد جمعیت اسرائیل را تشکیل می‌‌دهند. من در این‌باره با پسر عموی آواد، محمد دراشه، مصاحبه زیر را انجام داده‌ام. محمد مسئول “مرکز گیوات هویوا برای ایجاد جامعه مشترک” در اسرائیل است.

ناتاشا: محمد، ضمن تشکر برای شرکت در این مصاحبه، قبل از هرچیز برای از دست رفتن آواد متأسفم و مرگ او را به شما تسلیت می‌‌گویم. آواد مرد جوانی بود که در حال انجام وظیفه جانش را از دست داد. لطفا جزئیات واقعه هفتم اکتبر را برای ما شرح دهید.

محمد: آواد در حقیقت کارش را به عنوان یکی‌ از اعضای کمک‌های اولیه و راننده آمبولانس در فستیوال موسیقی‌ از صبح روز پنج شنبه، ۵ اکتبر، آغاز کرد. او همراه با یک تیم ۶ نفره و دو آمبولانس دیگر مسئولیت ارائه سرویس کمک‌های اولیه پزشکی‌ به شرکت‌کنندگان در فستیوال را بر عهده داشت. در چنین فستیوال‌هایی‌ همیشه ممکن است برای شرکت‌کنندگان حوادثی همچون شکستگی، مصرف بیش از اندازه الکل یا سایر مواد مخدر پیش بیاید. تا غروب روز شنبه همه چیز بطور عادی پیش می‌‌رفت تا اینکه در حدود ساعت ۸ شب یکی‌ از اعضای تیم کمک‌های اولیه طی یک تماس تلفنی‌ به ما اطلأع داد که آواد مورد اصابت گلوله قرار گرفته است. در پاسخ سوال ما درباره علت حادثه همکار او گفت که پس از اصابت چند راکت به منطقه فستیوال، همه آنها برای کمک به مصدومان به سرعت به حرکت در آمدند. پس از مدتی‌ تیراندازی به شرکت‌کنندگان از فاصله نزدیک آغاز شد. بسیاری شروع به فرار از محل کردند و همکاران آواد از او خواستند که او هم محل را ترک کند. اما آواد نپذیرفت و گفت که هنوز مصدومینی در محل هستند که احتیاج به کمک فوری دارند. او به همکارانش گفت که چون زبان عربی‌ می‌داند، شاید ماندن او در محل مفیدتر باشد. در حدود ۳۰ ثانیه بعد دوستانش صدای شلیک گلوله شنیدند و از فاصله چهل-پنجاه متری دیدند که آواد به زمین افتاده است. از آنجا که محل فستیوال هنوز امن نبود ما تا ۶ روز بعد هنوز خبری از آواد نداشتیم. ما در تمام این مدت منتظر بودیم تا بدانیم چه بر سر او آمده است. در روز چهارشنبه وقتی‌ از خانواده‌اش نمونه دی‌ان‌ای خواستند، ما خودمان را برای خبر بد آماده کردیم. پس از آن ما جنازه او را تحویل گرفتیم و بعد با شرکت بیش از بیست هزار نفر پس از ادای احترام او را به خاک سپردیم. همکاران او با بیش از ۴۰ آمبولانس در این مراسم شرکت کردند همچنین بیش از هزار نفر از یهودیان در مراسم خاک‌سپاری شرکت داشتند. او همچنان که می‌‌خواست و زندگی‌ می‌‌کرد با عشق به خدمت به هم‌نوعانش و در حالی‌ که هنوز باندزخم بندی در دستش بود، از میان ما رفت. او تا آنجا که فرصت داشت حداکثر تلاش خود را برای کمک به مصدومان و نجات جان آنها انجام داد. هرچند که همه ما، به‌خصوص پدر و مادر و خواهران و برادرش، در رنج و غم عظیمی‌ به سر می‌‌بریم اما از سوی دیگر او با مرگ خود نشان داد که او به ارزش‌هایی‌ که همه ما به آنها باور داریم، تا پای جان وفادار بود به همین جهت همه ما به عمیقا به آواد افتخار می‌‌کنیم. اینها ارزش‌های انسانی‌ است که میان همه ما، فلسطینی، مسلمان، یهودی و غیره مشترک است. برای آواد مهم نبود که کسی‌ را که مداوا می‌‌کند یهودی است یا مسلمان، مهم این بود که بتواند به بهترین وجه به او کمک کند و این باید برای همه کارکنان خدمات پزشکی‌ درس و افتخار بزرگی‌ باشد.

ناتاشا: محمد، شما به نکات بسیار مهمی‌ اشاره کردید که مشکل می‌‌توان به همه آنها پرداخت. در این ماجرا مایلم از شما خواهش کنم در اینجا به چند مورد با جزئیات بیشتری بپردازیم. این برای من تکان دهنده بود که گفتید وقتی‌ پس از آغاز گلوله‌باران همه برای نجات خود پا به فرار گذاشتند و همکاران آواد از او خواستند که همراه آنها منطقه را ترک کند، او اینکار را نکرد. آیا به عنوان یک عرب اسراییلی او احتمالا فکر می‌کرد که با دانستن زبان عربی‌ ممکن است جلوی افراد حماس را بگیرد و آنها را قانع کند که از ادامه جنایات خودداری کنند؟ شما فکر می‌‌کنید که در ذهن او چه می‌‌گذشت؟

محمد: روشن است که این برای من و شما بسیار مشکل است که خودمان را در چنین شرایطی قرار دهیم. آنچه من می‌دانم این است که او انسان نترسی بود و به‌نظر من روشن است که او احتمالا تصور می‌‌کرده است که با دانستن زبان می‌‌تواند با حمله‌کنندگان به‌طور منطقی‌ گفت‌وگو کند و شاید هم بتواند در آن شرایط شانس این را داشته باشد که به کمک‌های درمانی خود ادامه دهد. شاید این ناشی‌ از ساده اندیشی‌ و شاید این فرض او بوده که این یک شرایط جنگی، و نه یک حمله بی‌رحمانه ناگهانی برای کشتار، است و او احتمالا می‌تواند به ارائه خدمات خود ادامه دهد. شاید رفتار او ناشی‌ از ساده انگاری او و امید او به این بوده است که می‌‌تواند جان تعداد بیشتری را نجات دهد. بر اساس دانسته‌های ما همکاران او هرچه از دستشان بر می‌‌آمد انجام دادند و بعد در هنگام گلوله‌باران به او اصرار کردند که آنجا را ترک کند. اما با اینکه به روشنی او از خطر آگاه بود از رفتن امتناع کرد.

ناتاشا: این چیزی به‌جز شجاعت نیست.

محمد: بله، ما او را یک قهرمان می‌‌دانیم و مثل یک قهرمان هم او را به خاک سپردیم. نه فقط عرب‌های اسراییلی بلکه یهودیان اسراییلی هم او را یک قهرمان می‌دانند. اما آرزوی من این است که کاش او یک قهرمان زنده بود نه قهرمان جان‌باخته.

ناتاشا: محمد، دلیل مهم دیگری که من خواستم که با ما مصاحبه کنید این است که شما یک شهروند اسراییلی هستید و همراه با خانواده و بستگان خود و بسیاری دیگر از عرب‌های فلسطینی در اسرائیل زندگی‌ می‌‌کنید. مناسبات میان دو جامعه همواره برای خود من و بسیاری دیگر تا حد زیادی ناشناخته است و گاه طوری از آنها یاد می‌‌شود که انگار دو جامعه به کلی‌ جداگانه هستند که در کشور اسرائیل زندگی‌ می‌‌کنند. شما اشاره کردید که در مراسم خاک‌سپاری آواد بیش از ۲۰ هزار نفر، از جمله یهودیان اسرائیل، شرکت کردند. سوال من از شما این است که درگیری اخیر بر روابط میان عرب‌های اسرائیل و یهودیان این کشور چه تاثیری داشته است؟

محمد: اگر اجازه دهید قبل از پاسخ به سوال شما تاکید کنم که اولا عرب‌های اسرائیل در حدود ۲۰ درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می‌‌دهند و دوم اینکه ما به کشور اسرائیل مهاجرت نکردیم بلکه این اسرائیل بود که به سرزمین ما مهاجرت کرد. اجداد من از حدود ۸۰۰ سال پیش در همین جایی‌ که ما هستیم، زندگی‌ می‌‌کردند. من نسل بیست و هفتم و نوه من نسل بیست و نهم از اجداد من هستند و بنابرین جایی‌ که ما در آن زندگی‌ می‌‌کنیم خانه و وطن ماست. اما سوالی که همواره برای ما مطرح بوده این است که آیا اسرائیل کشور ما هم بوده است یا نه. اگر بخواهیم به زبان سیاسی صحبت کنیم اسرائیل تاکنون به عنوان کشور ما با ما رفتار نکرده است. رفتار دولت اسرائیل حاکی‌ از این بوده است که تنها کشور یهودیان ساکن یا حتی خارج از آن است و اغلب از پذیرفتن این واقعیت خودداری کرده است که باید از حقوق همه ساکنین و شهروندان کشور دفاع و محافظت کند. در نتیجه این رفتار اسرائیل ما همواره انواع تبعیض رنج برده‌ایم. اگرچه در دهه‌های اخیر در زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی وضعیت تا حدی بهبود یافته است اما در زمینه سیاسی با تصویب قوانین نژادپرستانه، که طبق آنها جامعه به دو لایه تقسیم شده و به یهودیان حقوق بیشتری نسبت به شهروندان عرب داده شده است، ما عقبگرد کرده‌ایم.

این آسان نیست که شما به عنوان طبقه زیردست یا درجه دوم در یک کشور زندگی‌ کنید به‌خصوص در شرایطی که کشورتان با مردمی که مانند شما هستند، در جنگ است. وقتی‌ که کشور ما اسرائیل با مردم فلسطین در جنگ است بسیاری از یهودیان اسرائیل ما عرب‌ها را بدون اینکه تقصیری داشته باشیم، ستون پنجم دشمن می‌دانند. آنها به این واقعیت توجه نمی‌‌کنند که ۲۴ درصد پزشکان، ۴۴ درصد پرستاران، ۵۵ درصد از داروسازان و ۵۰ درصد رانندگان تاکسی و اتوبوس در این کشور عرب‌های فلسطینی هستند. ما با حداکثر توان و امکاناتمان به انجام وظیفه و مسئولیت اجتماعی خود، حتی در شرایط بحرانی مانند وضعیت کنونی، مشغول هستیم با این‌حال هنوز شاهد این هستیم که اینجا و آنجا برخی‌ به عرب‌ها حمله می‌‌کنند و شعار می‌دهند “مرگ بر عرب”. برای این دسته ما یک هدف آسان و مرغ عزا و عروسی‌ هستیم. در مواردی دانشجویان عرب را برای حفاظت از آنها از دانشگاه‌های اسرائیل خارج کرده‌ا‌ند. ما از وزیر امنیت کشور می‌‌شنویم که نیروهای انتظامی اسراییلی باید برای سرکوبی شهروندان عربی‌ که جرات کنند دست به تظاهرات بزنند، آماده باشند. بیشتر از ۲۶۰ نفر از عرب‌های اسرائیل تنها به دلیل اینکه در هنگام نماز برای کاهش قربانیان جنگ در فلسطین دعا کرده‌ا‌ند، دستگیر شده‌ا‌ند. این که ما با مردم فلسطین همدردی نشان می‌‌دهیم به این معنی‌ نیست که از تروریسم و حماس حمایت می‌‌کنیم. خیر، ما از حقوق انسانی‌ مردم فلسطین دفاع می‌‌کنیم.

ناتاشا: محمد، من می‌دانم که این ممکن نیست که شما از سوی همه عرب‌های اسراییلی با ما صحبت کنید، اما شما نماینده یک سازمان بزرگ در اسرائیل هستید و در عین حال شبکه گسترده‌ای از خانواده، دوستان و وابستگان در اطراف خود دارید. سوال دیگر من این است آیا شما تحت فشار هستید تا میان شهروندی اسرائیل از یکسو و وابستگی اتنیکی خود، به عنوان عرب‌های اسرائیل، به سمت یکی‌ از آنها سمتگیری کرده یا آن را انتخاب کنید؟ در این‌مورد چه نوع گفت‌وگو‌هایی‌ میان جامعه عرب‌های اسرائیل جریان دارد؟

محمد: پاسخ این سوال بسیار سخت است. اخیرا دو سخنرانی‌ از سوی دو تن از رهبران حماس، یکی از طرف اسماعیل هنیه به نمایندگی‌ سیاسی و دیگری از سوی ابو ابیده به نمایندگی‌ نظامی، پخش شده است. هر دو آنها از عرب‌های اسرائیل خواسته‌ا‌ند که در خیابان‌های اسرائیل زمین را زیر پای یهودیان به آتش بکشند. در واقع آنها از ما می‌‌خواهند که جبهه جنگ جدیدی را بر علیه یهودیان در اسرائیل بگشاییم. آنها قبلا هم بارها چنین دعوتی کرده‌ا‌ند اما ما هرگز تن به چنین کاری نداده‌ایم، هیچ عربی‌ دست به این‌کار نزده است. ما هرگز مایل نیستیم که در جنگ شرکت کنیم، ما می‌‌خواهیم در ایجاد صلح نقش داشته باشیم. از سوی دیگر یهودیان اسرائیل دائما از ما می‌‌خواهند که نه تنها وفاداری خود را به اسرائیل اعلام کنیم بلکه هر نوع رابطه با مردم فلسطین و پیشینه عربی‌ یا اسلامی خود مطلقا انکار نماییم. ما زیر بار این درخواست هم نخواهیم رفت چرا که این هویت ماست، با آن احساس غرور می‌‌کنیم و حاضر نیستیم که برای منافع اجتماعی و اقتصادی آن را از دست بدهیم. ما می‌‌خواهیم که احترام و کرامت انسانی‌ خود را به عنوان عرب‌های فلسطینی حفظ کنیم و از سوی دیگر هم حاضر نیستیم چه در جنگ بر علیه برادران فلسطینی خود و چه بر علیه یهودیان اسرائیل شرکت کنیم.

ما می‌دانیم که چطور با یهودیان اسرائیل در صلح زندگی‌ کنیم اما راه جنگ با آنها را نمی‌‌دانیم. ما با دانستن و پذیرفتن اینکه یهودیان اسرائیل هم همواره شهروندان همین کشور هستند، می‌‌خواهیم در این سرزمین زندگی‌ کنیم. ما این را خوب می‌دانیم که امروزه کشیده شدن به درگیری و خشونت ترمیم و بازسازی روابط میان ما را بسیار مشکل خواهد کرد. ما سعی‌ می‌کنیم صدمه به روابط میان عرب‌ها و یهودیان اسرائیل را به حداقل برسانیم. هرچند که در زمان همین مصاحبه، کارکنان و دانشجویانی هستند که تنها به دلیل عرب بودن از محل کار یا تحصیل خود اخراج شده‌ا‌ند. بسیاری از عرب‌های اسرائیل، از جمله برادران خود من، به دلیل ترس از حملات احتمالی‌ از رفتن به محل کار خودداری می‌‌کنند. به همین دلیل بسیاری از عرب‌ها برای خرید به محل‌های غیر عرب نمی‌‌روند. البته کسانی‌ که در خدمات اساسی‌ اجتماعی شاغل هستند، با وجود همه این فشارها و تبعیض‌های نژادی همچنان به انجام وظیفه ادامه می‌‌دهند. من به هیچ‌وجه نمی‌‌خواهم ابعاد آنچه را که با حمله حماس در هفتم اکتبر اتفاق افتاد، کم اهمیت جلوه دهم، اما حملاتی که به غزه صورت می‌‌گیرد متناسب با حمله هفتم اکتبر نیست. تاکید من این است که جان ساکنین غزه هم اهمیت دارد.

ناتاشا: قبل از اینکه با شما خداحافظی کنم مایلم که توجه شما و بینندگان را به این نکته جلب کنم. در هفته‌های اخیر همه ما صحنه‌های وحشتناک و غیر قابل وصفی را از این جنگ دیده‌ایم اما در عین حال شاهد جرقه‌هایی‌ از انسانیت و امید هم بوده‌ایم. یکی‌ از آنها مربوط بود به آن مادر بزرگ ۸۴ ساله بود که وقتی‌ او را آزاد می‌‌کردند برگشت و در حالیکه دست یکی‌ از افراد حماس را می‌‌گرفت و به او گفت “سلام”. به نظر من این صحنه زیبائی‌ از انسانیت و شجاعت بود. صحنه بی‌نظیر دیگری از انسانیت و شجاعت به وسیله پسر عموی شما آواد خلق شد. او در حالیکه زیر رگبار گلوله قرار داشت، برای نجات مجروحان و با امید گفت‌وگو با حماس برای جلوگیری از کشتار بیشتر در محل حمله ماند و جان خود را از دست داد. من در اینجا برای وقتی‌ که به ما دادید و همینطور نکات مهمی‌ که با ما در میان گذاشتید، از شما بسیار سپاس‌گذارم و بار دیگر از دست دادن آواد را به شما صمیمانه تسلیت می‌‌گویم.

 

---

نظر خوانندگان: