اکسیوس: ترامپ دیپلماسی را بر حمله نظامی ترجیح می‌دهد
باراک راوید / اکسیوس / ۱۹ آوریل ۲۰۲۵
دور دوم گفت‌وگوهای هسته‌ای میان ایالات متحده و ایران در رم در حال برگزاری است. استیو ویتکوف، فرستاده رئیس‌جمهور ترامپ، و عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران، ریاست هیئت‌های دو کشور را بر عهده دارند.
چرا این موضوع مهم است: این مذاکرات در حالی انجام می‌شود که همچنان درون دولت ترامپ — و همچنین بین ایالات متحده و اسرائیل — بر سر این‌که دیپلماسی یا حمله نظامی کدام‌یک احتمال بیشتری برای جلوگیری از دستیابی تهران به بمب دارد، بحث‌های داغی جریان دارد.
فعلاً ترامپ از فشار تندروها — از جمله بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل — جلوگیری کرده و تمرکز خود را بر دستیابی به توافق گذاشته است.
ترامپ روز جمعه در دفتر بیضی کاخ سفید به خبرنگاران گفت: «من می‌خواهم ایران کشوری عالی، مرفه و فوق‌العاده باشد. اما آن‌ها نباید سلاح هسته‌ای داشته باشند. اگر سلاح هسته‌ای داشته باشند، همه شما بسیار ناراحت خواهید شد چون زندگی‌تان در خطر جدی قرار می‌گیرد.»
وضعیت فعلی: دور اول مذاکرات که آخر هفته گذشته در عمان برگزار شد، بیشتر بر تعیین فضای کلی و ساختار گفت‌وگوها متمرکز بود. اما مقام‌های آمریکایی می‌گویند هدف آن‌ها از دور دوم، تدوین یک چارچوب برای نحوه پیشبرد مذاکرات است.
صحنه مذاکرات: مذاکرات کمی پیش از ظهر به وقت محلی در محل اقامت سفیر عمان در محله آرام دیپلماتیک شهر رم آغاز شد.
ده‌ها خبرنگار در خیابان باریکی در مقابل ساختمان دیپلماتیک عمان جمع شده بودند. عراقچی اولین کسی بود که پس از یک مسیر کوتاه از سفارت ایران — که تنها ۹۰ متر با محل اقامت سفیر فاصله دارد — به آنجا رسید.
کاروان ویتکوف ۳۰ دقیقه بعد وارد شد، اما ابتدا ورودی ساختمان را رد کرد و مجبور شد در خیابان باریک عقب برود و دور بزند.
وزیر امور خارجه عمان، بدر البوسعیدی، نیز در این مذاکرات به‌عنوان میانجی اصلی حضور دارد.
پشت پرده: آمریکا خواهان تغییر محل مذاکرات بود، تا حدی به دلیل زمان طولانی پرواز میان واشنگتن و مسقط. اما ایرانی‌ها خواستار حفظ نقش عمان — یکی از معدود کشورهایی که با هر دو طرف روابط دوستانه دارد — به‌عنوان میانجی بودند.
ویتکوف پس از یک دیدار محرمانه در پاریس در روز جمعه که توسط اکسیوس فاش شد، به رم سفر کرد.
در آن دیدار، دو مقام ارشد اسرائیلی — ران درمر، وزیر امور استراتژیک، و دیوید برنئا، رئیس موساد — برای برگزاری یک جلسه کم‌سروصدا و تلاش برای تأثیرگذاری بر موضع آمریکا پیش از مذاکرات، به‌صورت پنهانی وارد پاریس شدند.
نقطه اصطکاک: مقام‌های آمریکایی می‌گویند هدف آن‌ها دستیابی به توافقی است که شامل حذف برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران باشد، اما طرف ایرانی به‌روشنی اعلام کرده است که این موضوع خط قرمز آن‌هاست.
اظهارنظرها: علی شمخانی، مشاور ارشد رهبر معظم انقلاب، روز شنبه در شبکه ایکس (توییتر سابق) اصول ایران برای توافق هسته‌ای را بیان کرد.
او تأکید کرد که مذاکره‌کنندگان ایرانی «اختیارات کامل» برای رسیدن به توافقی بر پایه «جدیت و توازن» دارند، اما چنین توافقی باید شامل تضمین‌هایی باشد که آمریکا دیگر مانند سال ۲۰۱۸، در دوره ترامپ، از توافق خارج نخواهد شد.
شمخانی همچنین افزود که این توافق باید شامل لغو تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران باشد، و به‌هیچ‌وجه نباید شامل برچیدن کامل زیرساخت هسته‌ای ایران شود. نتانیاهو از آمریکا خواسته تنها توافقی را بپذیرد که این موضوع را شامل شود.
او در پایان گفت در جریان مذاکرات، آمریکا باید اسرائیل را مهار کرده و از تهدید به حمله علیه ایران دست بردارد. شمخانی نتیجه‌گیری کرد: «ایران برای دستیابی به یک توافق متوازن آمده، نه برای تسلیم شدن.»
