نقش جمهوری آذربایجان در کاهش تنش‌ها میان اسرائیل و ترکیه
الهام علی‌اف، رئیس جمهوری آذربایجان اخیرا در یک مجمع بین‌المللی معتبر که در دانشکده دیپلماسی وزارت امور خارجه آذربایجان برگزار شد، نگرانی خود را از افزایش تنش‌ها میان اسرائیل و ترکیه ابراز کرد.
او تأکید کرد که جمهوری آذربایجان مدت‌هاست که دوستی نزدیک با هر دو کشور داشته و در حال انجام تمام تلاش خود برای کاهش تنش‌ها و تشویق به آشتی میان آن‌هاست.
روزنامه اسرائیلی جروزالم پست در مقاله‌ای تحلیلی نوشت متاسفانه اسرائیل اکنون با موج جدیدی از فشار در روابط خود با ترکیه روبه‌روست. این موقعیت تنش‌زا نگران‌کننده است زیرا ترکیه حضور نظامی و سیاسی خود را در سوریه گسترش داده و عملاً به همسایه شمالی اسرائیل تبدیل شده است.
در پی افزایش دخالت ترکیه در سوریه، تماس‌هایی در سطح حرفه‌ای میان سرویس‌های امنیتی اسرائیل و ترکیه برقرار شده تا اقدامات میدانی را هماهنگ کنند.
قابل توجه است که پیش از آن‌که نیروهای ترکیه برخی پایگاه‌های نظامی در سوریه را اشغال کنند، اسرائیل آن‌ها را هدف حملات هوایی قرار داده بود؛ از جمله پایگاه هوایی تی۴ که انتظار می‌رود نیروی هوایی ترکیه در آینده نزدیک از آن استفاده کند.
تحلیل‌گر روزنامه اسرائیلی می‌نویسد این سطح از هماهنگی نشان‌دهنده درک متقابل و تمایل دو طرف به اجتناب از رویارویی مستقیم است.
با این حال، اوضاع همچنان به‌شدت ناپایدار باقی مانده است. سخنان بی‌پروایانه و تحریک‌آمیز به شعله‌ور شدن تنش‌ها دامن می‌زند و ممکن است نهایتاً به بروز یک درگیری منجر شود.
اغلب این اتفاق می‌افتد که اظهارات نسنجیده سیاستمداران افراطی بحرانی را ایجاد می‌کند که در نهایت باید توسط دیپلمات‌های حرفه‌ای حل‌وفصل شود.
رئیس‌جمهور علی‌اف اظهار داشت: «آذربایجان هر آنچه در توان دارد برای جلوگیری از تشدید این درگیری انجام می‌دهد.»
نویسنده مقاله جروزالم پست با نقل این جمله می‌نویسد: «و ما به‌خوبی می‌دانیم که آذربایجان تا چه اندازه می‌تواند مؤثر باشد. در سال ۲۰۱۶ نیز تا حد زیادی به لطف تلاش‌های باکو بود که شکاف دیپلماتیک جدی میان اسرائیل و ترکیه برطرف شد. بهبود روابطی که در پی آن حاصل شد، چند سالی دوام آورد. با این حال، این روابط اکنون بار دیگر دستخوش فشار شدید شده‌اند.»
در فضای امروز که از بی‌اعتمادی عمیق و احساسات شدید آکنده است، ضروری است که نقاط اشتراک و درک متقابل شناسایی شود. دیپلماسی منطقی و حرفه‌ای حیاتی است.
جنگ احتمالی اسرائیل و ترکیه به نفع ایران است
چه‌کسی جز ایران ممکن است از جنگ میان اسرائیل و ترکیه سود ببرد؟ زیرا ایران پس از کاهش چشمگیر نفوذ منطقه‌ای‌اش، چنین درگیری‌ای را یک فرصت ژئوپولیتیکی برای خود خواهد دانست.
با توجه به کاهش حضور منطقه‌ای ایران، به طور ویژه سوریه‌ای بی‌ثبات و غرق در آشوب و افراط‌گرایی و فاقد حکومت مقتدر نیز به نفع تهران است. نه اسرائیل و نه ترکیه خواهان بازگشت سپاه پاسداران به سوریه نیستند. از این منظر، حفظ ثبات در سوریه می‌تواند یکی از معدود زمینه‌های اشتراک منافع میان این دو کشور باشد.
منابع اسرائیلی و ترکیه‌ای تأیید کرده‌اند که مذاکرات فنی مستقیم میان دو کشور در جریان است تا از برخورد نظامی در سوریه جلوگیری شود. نخستین نشست از این نوع میان مقامات عالی‌رتبه در تاریخ ۹ آوریل در باکو، پایتخت آذربایجان برگزار شد.
چرا باکو؟ زیرا آذربایجان تنها کشوری است که روابطی عمیق و مبتنی بر اعتماد با هر دو کشور اسرائیل و ترکیه دارد. رئیس‌جمهور علی‌اف مورد احترام و اعتماد رهبران هر دو کشور است و همین امر آذربایجان را در جایگاه میانجیگری قدرتمندی قرار داده که می‌تواند به‌طور واقعی از تشدید بحران جلوگیری کند.
نویسنده مقاله برای بخش دیدگاه جروزالم پست می‌نویسد: «ما می‌خواهیم و تلاش می‌کنیم که در صلح با همسایگانمان زندگی کنیم. به همین دلیل است که نقش صلح‌جویانه آذربایجان در این بحران بسیار حیاتی است. چنین جنگی نه‌تنها ثبات منطقه را تهدید می‌کند، بلکه ممکن است پیامدهایی پیش‌بینی‌ناپذیری در پی داشته باشد. در حالی که چنین جنگی قابل پیشگیری است.»
یورونیوز فارسی
