همزمانی عمدی دو حادثه؟ / احمد زیدآبادی

درست پیش از سفر ابراهیم رئیسی به مسقط، سرهنگ پاسدار حسن صیاد خدایی در مقابل منزلش در تهران ترور شد.

همزمانی این دو حادثه تصادفی به نظر نمی‌رسد.

پادشاهی عمان در سال‌های اخیر  بین ایران و آمریکا نقش میانجی را بازی کرده و در جهت دستیابی به برخی توافقات و یا کاهش تنش بین دو طرف، تلاش مؤثری به خرج داده است.

از این رو، سفر آقای رئیسی به عمان می‌توانست علامت مثبتی از نهایی شدنِ موضوعِ آزادی برخی زندانیان دو تابعیتی و همینطور مانع‌زدایی در مسیر مذاکرات وین تفسیر شود.

این سفر اما اینک تحت‌الشعاع ترور سرهنگ خدایی قرار گرفته و آقای رئیسی با وعدۀ انتقام، تهران را به مقصد مسقط ترک کرده است. بنابراین، مذاکرات او با سران عمان عملاً نمی‌تواند با ذهنیتی آرام و طبیعی و بدون خشم صورت گیرد.

با این حساب، عاملان ترور سرهنگ خدایاری، تشنج‌زدایی در روابط خارجی ایران و بخصوص مذاکرات احیای برجام را هدف قرار داده‌اند. بدین ترتیب، هویت عاملان ترور نیز قابل حدس است. طیف قدرتمندی در داخل دولت اسرائیل به صراحت مخالف بهبود روابط خارجی ایران و احیای برجام است، از این رو، انگشت اتهامِ ترور سرهنگ خدایی در درجۀ نخست به سوی آنان نشانه خواهد رفت. رسانه‌های اسرائیلی نیز اطلاعاتی در مورد نقش و جایگاه سرهنگ خدایاری در نیروی قدس سپاه منتشر کرده‌اند که اگر هم تماماً ساختگی باشد، از پیگیری و حساسیت محافل اسرائیلی نسبت به عملکرد وی حکایت دارد. این هم خود قرینۀ دیگری برای دخالت عوامل موساد در این حادثه به شمار می‌رود.

بنابراین، چنانچه عملیات ترورِ سرهنگ خدایی به طور قطع کار موساد باشد، به صورت طبیعی بحث نفوذ هم پیش می‌آید. انجام عملیات ترور علیه یک نظامی ناپیدا از چشم رسانه‌ها، آن هم در روز روشن و در یکی از نقاط مرکزی و حساس تهران، نشان از پیچیدگی ماجرا هم به لحاظ فنی و هم به لحاظ امنیتی و سیاسی دارد و از هر جهت تأمل‌برانگیز است.

در هر صورت، این عملیات ترور، در روند احیای برجام خلل و مانع تازه‌ای به وجود می‌آورد و افزون بر آن، جنگ غیررسمی و اعلام نشدۀ بین ایران و اسرائیل را که فعلاً به ضربات متقابل پنهان و کنترل شده علیه یکدیگر محدود است، بیش از پیش تشدید می‌کند.

به نظرم نیروهای تصمیم‌گیر در تهران لازم است فارغ از خشم ناشی از این نوع ترورها با محاسباتی کاملاً خونسردانه، حداقل در نزد خود روشن سازند که نهایتاً قرار است این منازعات تا کجا پیش رود و به چه نقطه‌ای برسد. اگر آنها در محاسبات خود، احیای برجام و کاهش تنش را ضروری تشخیص دادند، لازم است شک و تردیدها را کنار گذاشته و قاطعانه و سریع بخصوص در جهت احیای برجام گام بردارند چرا که ظاهراً دست‌های قدرتمندی در کار است که اوضاع را به کلی از کنترل خارج کند.