فرار سرمایه در ایران تشدید شد

ایندی پندنت: آمارهای بانک مرکزی نشان از آن دارد که تنها در ۹ ماهه سال گذشته، بیش از ۱۰ میلیارد و ۱۳۴ میلیون دلار سرمایه از ایران خارج شده است. آماری که نشان می‌دهد شیب خروج سرمایه از ایران تندتر از قبل شده است.

چشم‌انداز پیش رو نشان می‌دهد باید انتظار آن را داشت که در سال جاری سرمایه‌های بیشتری مسیر خروج از ایران را دنبال کنند. این چشم‌انداز را بخش دیگری از آمار بانک مرکزی پیش‌رو قرار می‌دهد، جایی‌که روند رشد نقدینگی با افزایش همراه است.

میزان نقدینگی در پایان بهمن سال گذشته بیش از ۴۶۰۰ هزار میلیارد تومان اعلام شده و شرایط متغیرهای پولی و نرخ رشد این متغیرها، نشان می‌دهد نقدینگی در پایان اسفند سال قبل باید به عدد پنج هزار میلیارد تومان هم رسیده باشد. این مسئله یعنی اقتصاد ایران با مخاطرات بیشتری مواجه شده و تورم باز هم مسیر صعودی را طی خواهد کرد. این یکی از مولفه‌هایی است که در تصمیم‌گیری صاحبان سرمایه‌ برای خروج از اقتصاد ایران اثرگذاری مستقیم دارد.

گزارشی که بانک مرکزی ایران از خروج سرمایه منتشر کرده، حاکی از آن است که رقم خالص حساب سرمایه کوتاه‌مدت به عدد ۹ میلیارد و ۷۱۱ میلیون دلار رسیده و این عدد در بلند‌مدت (در ۹ ماهه سال گذشته) از منفی ۴۲۴ میلیون دلار هم فراتر رفته است. این اعداد در مقایسه با مدت مشابه سال پیش از آن رشد منفی داشته‌اند.

پیش از این نیز بانک مرکزی در گزارشی از روند نزولی میزان تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در سال ۱۴۰۰ نسبت خبر داده بود. طبق این گزارش، سال گذشته تشکیل سرمایه ثابت ناخالص حدود ۱۷۹ هزار و ۸۵۸ میلیارد تومان بود که این رقم نشان می‌داد میزان تشکیل سرمایه در ایران، طی ده سال بیش از ۵۱ درصد رشد منفی داشته است. همین مولفه نیز بیانگر رشد خروج سرمایه از ایران بود.

در سال‌های اخیر ترکیه، امارات متحده عربی و گرجستان، میزبان بخشی از سرمایه‌های خارج شده از ایران بوده‌اند. مدتی قبل بود که امارات متحده عربی اعلام کرد زمین رایگان در اختیار سرمایه‌گذاران و کارخانه‌های ایرانی قرار خواهد داد. تامین اعتبار برای تشکیل و راه‌اندازی کارخانه نیز از دیگر مزایایی بود که از طرف امارات برای جذب سرمایه‌های ایرانی اعلام شد.

روند خروج سرمایه به دلیل نابسامانی‌های سیاسی، نبود ثبات و امنیت برای سرمایه‌گذاری، تورم بالا و مولفه‌های ضعیف اقتصادی، از جمله عواملی به شمار می‌آید که رشد خروج سرمایه از ایران را در یک دهه اخیر سرعت بیشتری بخشیده است.

گزارش‌های قبلی بانک مرکزی میزان خروج سرمایه از ایران در فاصله سال ۱۳۹۰ تا ابتدای سال ۱۳۹۹ را بالغ بر ۱۰۰ میلیارد دلار اعلام کرده بود، یعنی در این مدت سالانه حدود ۱۱ میلیارد دلار از ایران خارج شده است.

حالا تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی نشان از آن دارد که تنها در ۹ ماهه نخست سال گذشته، خروج سرمایه از ایران از مرز ۱۰ میلیارد دلار هم عبور کرده و پیش‌بینی می‌شود این رقم در برآوردهای بعدی برای کل سال ۱۴۰۰، به بیش از ۱۱ میلیارد دلار هم برسد.