نفت ۱۰۰ دلاری تهدیدی برای اقتصاد جهان

عبور قیمت هر بشکه نفت خام از مرز ۱۰۰ دلار می‌تواند از طریق تضعیف چشم‌انداز رشد جهانی و افزایش تورم یک ضربه مضاعف به اقتصاد جهان باشد. این اتفاق نگران‌کننده‌ای برای فدرال‌رزرو و سایر بانک‌های مرکزی دنیاست.

به گزارش تجارت‌نیوز، عبور قیمت هر بشکه نفت خام از مرز ۱۰۰ دلار می‌تواند از طریق تضعیف چشم‌انداز رشد جهانی و افزایش تورم یک ضربه مضاعف به اقتصاد جهان باشد. این اتفاق نگران‌کننده‌ای برای فدرال‌رزرو و سایر بانک‌های مرکزی دنیاست. چرا که آنها به دنبال مهار قوی‌ترین تورم چند دهه اخیر هستند بدون اینکه تاثیری روی روند بهبود اقتصاد پسا کرونا داشته باشند. مقامات مالی گروه ۲۰ در این هفته برای اولین بار در سال جاری با یکدیگر به صورت مجازی دیدار می‌کنند تا در مورد تورم به عنوان یکی از دغدغه‌های اصلی خود صحبت کنند.

در حال که صادرکنندگان انرژی از رونق نفت سود می‌برند، اکثر کشورهای دنیا شاهد افزایش قیمت‌ها خواهند بود. چرا که افزایش هزینه‌های انرژی هم قیمت نهایی محصول و هم هزینه حمل و نقل بالاتر خواهد رفت. در نتیجه مصرف‌کنندگان هم این فشار تورمی را به دوش خواهند کشید.

بر اساس مدل ارائه‌شده توسط بلومبرگ، صعود قیمت نفت به ۱۰۰ دلار در انتهای این ماه از ۷۰ دلار در انتهای سال ۲۰۲۱ احتمالا تورم آمریکا و اروپا را در نیمه دوم سال نیم واحد درصد افزایش خواهد داد.

از سوی دیگر بانک جی‌پی مورگان هشدار داده که نفت ۱۵۰ دلاری تقریبا موجب توقف توسعه جهانی شده و تورم را به بیش از هفت درصد می‌رساند. بیش از سه برابر هدفی که اغلب سیاستگذاران پولی انتظار آن را می‌کشند.

محرک‌های اصلی رشد قیمت نفت

نفت تقریبا ۵۰ درصد بالاتر از سال گذشته معامله می‌شود و البته در این میان قیمت گاز طبیعی و دیگر کامودیتی‌ها هم با رشد همراه بوده است. رشد تقاضای جهانی در دوران پساقرنطینه، تنش‌های جئوپلیتیک ایجاد شده از سوی روسیه و محدودیت زنجیره تامین محرک‌های اصلی این رشد بوده‌اند. با این حال تنها عاملی که می‌تواند از شدت این رشد بکاهد، احیای توافق هسته‌ای ایران است. این در حالی است که همین دو سال پیش، قیمت نفت برای مدت کوتاهی به زیر صفر رسیده بود.

سوخت‌های فسیلی، نفت، زغال‌سنگ و گاز طبیعی بیش از ۸۰ درصد انرژی اقتصاد جهانی را تامین می‌کنند. بر اساس شرکت مشاوره اقتصادی گویکال، هزینه سبد انرژی نسبت به سال گذشته ۵۰ درصد افزایش یافته است.

بحران انرژی همچنین فشار مداومی روی زنجیره تامین جهانی ایجاد کرده که باعث افزایش هزینه‌ها و تاخیر در مواد اولیه و کالاهای نهایی شده است.

سناریوهای پیش‌رو چیست؟

اقتصاددانان در حال ارائه سناریوهای مختلفی در خصوص نفت و تاثیر آن بر اقتصاد هستند. بانک گلدمن‌ساکس پیش‌بینی کرده در سه ماهه سوم امسال نفت ۱۰۰ دلاری می‌شود و این موضوع تورم را ۵۰ درصد افزایش خواهد داد. در این میان اقتصادهای نوظهور بیشترین ضربه را خواهند خورد.

صندوق بین‌المللی پول اخیرا پیش‌بینی خود از تورم جهانی را به ۳٫۹ درصد در اقتصادهای پیشرفته و ۵٫۹ درصد در اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه افزایش داده است.

اقتصاددانان HSBC هم در گزارشی نوشتند: « با توجه به تورم فعلی که بیشترین سطح در چند دهه اخیر است و نااطمینانی حول چشم‌انداز تورمی، بدترین خبر برای اقتصاد جهانی افزایش بیشتر قیمت انرژی است.»

برنده‌ها و بازنده‌های نفت ۱۰۰ دلاری

چین، بزرگترین واردکننده نفت و صادرکننده کالای دنیا هنوز دچار تورم شدید نشده است. اما با توجه به اینکه تولیدکنندگان حالا نگران هزینه‌های تولید و کمبود انرژی هستند، اقتصاد این کشور هم آسیب‌پذیر است.

با توجه به اینکه فشارهای قیمتی بسیار بیشتر از حد انتظار بوده، بانک‌های مرکزی اکنون مبارزه با تورم را بر حمایت از تقاضا در اولویت قرار داده‌اند. قیمت‌های مصرف‌کننده به بالاترین سطح چهار دهه اخیر در ایالات متحده رسیده است. این موضوع فدرال‌رزرو را به این سمت سوق داده که احتمالا در سال جاری هفت بار نرخ بهره را افزایش دهد.

اندرو بیلی، رئیس بانک مرکزی انگلستان در این ماه با اشاره به «فشار ناشی از قیمت انرژی»، تصمیم به افزایش نرخ بهره گرفت. کریستین لاگارد، رئیس بانک مرکزی اروپا هم گفت که چگونگی تاثیر قیمت بر اقتصاد منطقه یورو را به دقت بررسی خواهند کرد. بانک مرکزی هند هم روز پنجشنبه قیمت نفت را به عنوان یک ریسک جدی برای اقتصاد معرفی کرد.

بدون شک، اقتصاد جهانی دیگر مانند دهه ۱۹۷۰ نیست و انرژی جایگزین می‌تواند کمی از شدت فشارها کم کند. مارک زندی اقتصاددان ارشد مودی برآورد کرده که به ازای هر ۱۰ دلار افزایش قیمت هر بشکه نفت، ۰٫۱ واحد از رشد اقتصادی سال آینده کم خواهد شد.

اما دیگر تولیدکنندگان نفت دلیل خوبی برای جشن گرفتن دارند. به عنوان مثال، بودجه روسیه می‌تواند ۶۵ میلیارد دلار درآمد مازاد داشته باشد و این موضوع می‌تواند تحریم‌ها علیه کرملین را کم‌اثر کند.