تاثیر بحران آب بر زندگی زنان خوزستان

الناز محمدی، روزنامه‌نگار

در شماره جدید ماهنامه اندیشه پویا گزارشی منتشر شده درباره تاثیر بحران آب بر زندگی زنان خوزستان. بر اساس اطلاعات این گزارش، بر اساس پژوهش انجمن زنان ریحانه، در دو سال گذشته ۶۰ زن در خوزستان قربانی قتل‌های منتسب به ناموس شده‌اند.

در نتیجه بحران آب، در سه سال گذشته کودک‌همسری، زن‌کشی و خشونت علیه زنان در خوزستان افزایش معنادار داشته است. یک منبع آگاه در اداره ثبت احوال اهواز گفته، روزانه یک تا سه ازدواج زیر پانزده سال ثبت می‌شود.

بررسی اندیشه پویا نشان می‌دهد در برنامه‌های ملی سازگاری با کم‌آبی هیچ برنامه ویژه‌ای برای زنان وجود ندارد.

کنشگران اجتماعی خوزستان می‌گویند در سه سال گذشته خشونت علیه زنان به طور چشمگیری در خوزستان افزایش داشته است. یک منبع آگاه به اندیشه‌پویا گفته در شهر اهواز حدود ۳۵۰۰ زن تن‌فروشی می‌کنند.

پونه پیل‌رام، رئیس سابق کمیسیون زنان فرمانداری اهواز، پژوهشگر اجتماعی و مدیر یک مرکز کاهش گذری آسیب زنان در اهواز هم می‌گوید تن‌فروشی که زنان خوزستان درگیر آنند، آسیبی چندبعدی است؛ بر اساس بررسی‌هایی که او انجام داده، این زنان گرفتار باندهای قاچاق بدن، قاچاق انسان و موادمخدر شده‌اند و افزایش تعداد آنها، تعداد بچه‌های بدون شناسنامه را هم بیشتر کرده است.

پونه پیل‌رام: «از سال ۹۷ به بعد، بیکاری‌های ناشی از بی‌آبی و فقر و تورم، خانواده‌ها را گرفتار کرده. ما در خوزستان می‌بینیم وقتی در خانواده‌ای نتوانند زندگی افراد را تامین کنند، اولین کسی را که از خانه بیرون می‌کنند دخترانند و این دختران گرفتار انواع آسیب‌ها می‌شوند. وقتی ما می‌گوییم زنان در سالهای گذشته از بحران آب، آسیب بیشتری دیده‌اند، کسی جدی نمی‌گیرد و حتی می‌گویند چرا در این باره صحبت می‌کنید. شاید باورتان نشود، من دختر هفده‌ساله‌ای را در مرکزم داشتم که تابستان‌ها برای اینکه دو ساعت بتواند با کولر گازی خنک شود، تن‌فروشی می‌کرد.»

تنها بررسی رسمی که در سال‌های گذشته درباره زنان خوزستان انجام شده، سند ارتقای وضعیت زنان و خانواده استان خوزستان است که سال ۱۳۹۸ در مرکز تحقیقات زنان دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. این سند، طلاق، ازدواج، بیکاری و بی‌سوادی زنان خوزستان را با مشارکت شش هزار زن بررسی کرده است و نشان می‌دهد در سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸، نرخ بیکاری زنان دارای تحصیلات عالی در کشور ۵۸٫۷ اما در خوزستان این آمار ۶۰٫۸ درصد است، یعنی بیشتر از میانگین کشوری.

الهام، اهل شهر باغملک در شرق خوزستان، دو سال پیش و وقتی سیزده سال داشت ازدواج کرد؛ ازدواجی اجباری که او را از درس خواندن بازداشت. باغملک و روستاهای اطراف آن هم چندسالی است دچار کم‌آبی‌اند؛ الهام هر روز با تن نحیفش مجبور است ساعت شش صبح از خواب بیدار شود و دبه‌ای پلاستیکی را از لوله‌های آب پر کند تا ساعت به ۱۱ نرسیده، بتواند هم غذا بپزد، هم خانه را تمیز کند و هم آنقدر آب دخیزه کند تا فردا صبح. الهام می‌گوید دلش به شوهر کردن رضا نبوده اما خانواده‌اش گفته‌اند که باید شوهر کند چون دیگر خوردن سر سفره پدر بس است.

افزایش قتل‌های ناموسی و پرونده‌های زن‌کشی، روی دیگر سکه آسیب‌های آمده از بحران آب در خوزستان است. عاطفه بروایه، کنشگر اجتماعی عرب می‌گوید فقری که این سالها دامن‌گیر خوزستانی‌ها شده فقط مادی نبوده و به موضوعات فرهنگی و اجتماعی هم کشیده شده است؛ عادت‌هایی که به گفته او در جامعه عرب رو به تغییر بود، به دلیل شرایط اقتصادی و اقلیمی و فقر افزایش داشته و خشونت علیه زنان مانند جرایم «ناموسی» در خوزستان به طور محسوسی شدت گرفته است.

بروایه و همکارانش از دو سال پیش، مشغول جمع‌آوری اطلاعات و پژوهش درباره زنانی‌اند که به دلایل منتسب به «ناموس» کشته شده‌اند. بر اساس اطلاعات این پژوهش، از سال ۱۳۹۸ تا تابستان ۱۴۰۰، حدود ۶۰ زن در خوزستان به این دلیل کشته شده‌اند؛ تعدادی که به گفته بروایه، از این هم بیشتر است و این فقط اطلاعاتی است که او و همکارانش توانسته‌اند در این دو سال به دست آورند.

این پژوهش نشان می‌دهد که این قتل‌ها عمدتا در مناطق عرب‌نشین بوده و این زنان اهل شهرهای مختلفی مثل شوش، اهواز، آبادان، کارون و ... بوده‌اند. بیشتر زنان کشته‌شده جوان و نوجوان بوده‌اند و بین آنها زن یازده و پانزده ساله هم بوده است. تعداد زنان مجردی که به دلیل داشتن رابطه، کشته شده‌اند بیشتر از زنان متاهل با دلیل مشابه بوده است.

تعداد زنان مجردی که به دلیل داشتن رابطه، کشته شده‌اند بیشتر از زنان متاهل با دلیل مشابه بوده است. اطلاعات این پژوهش نشان می‌دهد از این ۶۰ مورد، حتی یک فرد مجرم یا همان قاتل، مجازات نشده است و حتی خانواده‌ها از آن‌ها شکایتی نکرده‌اند.