نقشه ایران برای قتل خاخام در آذربایجان خنثی شد

به گفته مقامات امنیتی غربی و خاورمیانه‌ای، در پاییز گذشته، یک افسر از نیروی قدس ایران با عقیل اصلانوف، قاچاقچی مواد مخدر اهل گرجستان، ملاقات کرد.

این افسر عکسی از یک چهره برجسته یهودی در جمهوری آذربایجان به اصلانوف داد و دستورالعمل‌های دقیقی برای چگونگی قتل او ارائه کرد. به گفته این مقامات که به دلیل حساسیت اطلاعات به شرط ناشناس ماندن صحبت کردند، اصلانوف پذیرفت که خاخام شنئور سگال را در ازای ۲۰۰ هزار دلار به قتل برساند.

به گفته این مقامات، این توطئه که در اوایل ژانویه توسط سرویس امنیت دولتی جمهوری آذربایجان خنثی شد، همچنین شامل طرحی برای حمله به یک مرکز آموزشی بود. اصلانوف و یک همدست محلی دستگیر و به اتهام توطئه برای انجام یک اقدام تروریستی متهم شدند. این موضوع در بیانیه‌ای در ماه ژانویه از سوی سرویس امنیت دولتی و گزارش‌های رسانه‌های محلی اعلام شد.

هدف این توطئه پیش‌تر گزارش نشده بود.

خاخام سگال به واشنگتن پست گفت که از طریق رسانه‌های جمهوری آذربایجان از وجود طرحی علیه یک شخصیت مذهبی و بازداشت دو مظنون مطلع شده است. او اظهار داشت که در جمهوری آذربایجان احساس امنیت می‌کند: «ما اینجا با آرامش زندگی می‌کنیم. من در خیابان‌ها قدم می‌زنم و هیچ ترسی ندارم.» 

مقامات جمهوری آذربایجان و ایران به درخواست‌های متعدد برای اظهارنظر پاسخ ندادند.

به گفته مقامات امنیتی، مورد سگال جدیدترین تلاش برای ترور یا حمله‌ای است که ایران، اغلب با استفاده باند‌های جنایی که به سلاح دسترسی دارند، سازمان‌دهی کرده است. این اقدامات بخشی از کمپین رو به تشدید ایران علیه چهره‌ها یا اهداف یهودی و دیاسپورای ایرانی در سراسر جهان است.

این افزایش حملات هدفمند پس از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حماس به اسرائیل و آغاز جنگ اسرائیل در غزه شدت گرفت. مقامات افزودند که استفاده از جنایتکاران به ایران امکان می‌دهد تا حدودی مسئولیت خود را انکار کند. سرویس امنیت دولتی اعلام کرد که اصلانوف پیش‌تر در قاچاق مواد مخدر دست داشته است.

دادستان‌های آلمانی، ایران را متهم کرده‌اند که در سال ۲۰۲۳ باند‌های جنایی برای حمله به کنیسه‌ها و یک مدرسه استفاده کرده است. در مارس ۲۰۲۴، پلیس پرو یک مرد ایرانی که گفته می‌شود عضو نیروی قدس بود و دو همدست محلی را به دلیل طرح حمله به یک شهروند اسرائیلی ساکن در این کشور آمریکای جنوبی دستگیر کرد.

ماه گذشته، هیئت منصفه فدرال در نیویورک، رفعت امیروف و پولاد عمر اف را به دلیل توطئه برای قتل مسیح علینژاد، روزنامه‌نگار و فعال ایرانی-آمریکایی، مجرم شناخت. این دو نفر که با یک گروه جنایی سازمان‌یافته روس مرتبط بودند، به اتهام قتل اجاره‌ای و جرایم مرتبط محکوم شدند. دادستان‌ها اعلام کردند که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران (IRGC) به آنها ۵۰۰ هزار دلار برای قتل علی‌نژاد در محل اقامتش در بروکلین پیشنهاد داده بود.

علی‌نژاد به خاطر انتقاد صریح از قوانین حجاب اجباری و نقض حقوق بشر در ایران شناخته شده است. او کمپین «آزادی یواشکی من» را راه‌اندازی کرد که زنان ایرانی را تشویق می‌کند عکس‌هایی از خود بدون حجاب به اشتراک بگذارند.

امیروف و عمروف قرار است در سپتامبر محکوم شوند و ممکن است با حبس ابد روبه‌رو شوند.

به گفته مقامات امنیتی، برای پیشبرد طرح ادعایی در جمهوری آذربایجان، اصلانوف در ایران با مأموران نیروی قدس، شاخه عملیات خارجی سپاه پاسداران، ملاقات کرد. این ملاقات توسط محمد گل‌کاری، یک تبعه ایرانی با ارتباطات گسترده جنایی، هماهنگ شده بود.

پس از بازگشت به باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان، اصلانوف، جیحون اسماعیل‌اف، شهروند آذربایجانی، را به خدمت گرفت و آنها با هم شروع به زیر نظر گرفتن سگال کردند.

سرویس امنیت دولتی در بیانیه خود اعلام کرد که این دو نفر «برای جمع‌آوری اطلاعات درباره یکی از اعضای یک جامعه مذهبی تلاش کردند و مکان اقامت و محل کار او را از طریق یک برنامه تلفن همراه مناسب به نماینده یک آژانس سرویس ویژه خارجی ارسال کردند.» مقامات در باکو هویت هدف را فاش نکردند.

مقامات گفتند که این ممکن است اولین باری نباشد که ایران سعی در قتل کسی در جمهوری آذربایجان داشته است. در سال ۲۰۲۳، فضیل مصطفی، قانون‌گذار آذربایجانی، از یک سوءقصد جان سالم به در برد که در آن با تفنگ کلاشنیکف به او شلیک شده بود. سرویس امنیت دولتی بعداً این حادثه را یک حمله تروریستی اعلام کرد، در حالی که بازرسان انگشت اتهام را به سوی ایران نشانه رفتند و به انتقاد مصطفی از تهران به دلیل دامن زدن به اختلافات مذهبی در جمهوری آذربایجان اشاره کردند.

مصطفی در مصاحبه‌ای با رسانه محلی «صدای روز» (Gununsesi.info) گفت که مظنونان «دستورات خود را اجرا کردند و برای آن پول دریافت کردند» و «اربابان آنها روحانیون ارشد در دولت ایران هستند.»

تابستان گذشته، پنج متهم در پرونده مصطفی به اتهام خیانت، تلاش برای قتل یک دولتمرد یا شخصیت عمومی و قاچاق غیرقانونی سلاح مجرم شناخته شدند. آنها به حبس‌هایی از چهار سال تا حبس ابد محکوم شدند.

ایران و جمهوری آذربایجان، اگرچه با مرز مشترک و پیوندهای تاریخی و قومی به هم متصل هستند، مدت‌هاست که به دلیل حمایت تهران از ارمنستان، دشمن منطقه‌ای جمهوری آذربایجان، با هم اختلاف دارند. تنش‌ها بین باکو و تهران به طور دوره‌ای بر سر منطقه قره‌باغ کوهستانی، منطقه جدایی‌طلب مورد حمایت ارمنستان که جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۲۳ آن را بازپس گرفت، بالا گرفته است.

مری ایلیوشینا و سعاد مخنت 
واشنگتن پست / ۵ آوریل ۲۰۲۵