نشست اضطراری رهبران اروپایی درباره ترامپ!

امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، روز دوشنبه رهبران کشورهای کلیدی اتحادیه اروپا و بریتانیا را به کاخ الیزه دعوت کرد تا در نشستی اضطراری درباره چگونگی واکنش به دیپلماسی تهاجمی آمریکا در قبال اوکراین گفت‌وگو کنند. این تحولات، شراکت دیرینه اروپا و آمریکا را از یک اتحاد قابل اعتماد به یک معضل سیاسی بالقوه تبدیل کرده است.

به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، نخستین سفر مقامات عالی‌رتبه دولت جدید ایالات متحده به اروپا این احساس را ایجاد کرده است که دولت ترامپ آماده است تا کرملین را در آغوش بگیرد، در حالی که بسیاری از متحدان دیرینه اروپایی خود را نادیده می‌گیرد.

با وجود هشدارهای شدیداللحنی که ماه‌ها پیش از انتخاب مجدد دونالد ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور ایالات متحده مطرح شده بود، رهبران اتحادیه اروپا به طور علنی این پیش‌بینی‌های بدبینانه را نادیده گرفتند و به نوعی امیدوار بودند که ترامپ در کنار اروپا بایستد، در حالی که این قاره در نهایت شروع به انجام اقدامی برای تقویت نیروهای دفاعی خود کرده تا وابستگی خود به قدرت نظامی واشنگتن را کاهش دهد.

اما مجموعه‌ای از سخنرانی‌های معاون رئیس‌جمهور، جی.دی. ونس، و وزیر دفاع، پیت هگست، در جریان اولین سفرهایشان به اروپا در هفته گذشته، هم تعهدات امنیتی اروپا و هم اصول اساسی دموکراتیک حاکم در این قاره را زیر سوال برد. مکرون اظهار داشت که این انتقادات تند و تهدیدهای عدم همکاری در مواجهه با خطرات نظامی، به منزله یک شوک اساسی برای اروپا بود.

نقطه عطف زمانی رخ داد که ترامپ تصمیم گرفت سیاست چندین ساله ایالات متحده را تغییر داده و با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، مذاکراتی با هدف پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین آغاز کند. سپس، نماینده ویژه ترامپ در امور اوکراین و روسیه روز شنبه عملاً احتمال مشارکت دیگر کشورهای اروپایی در هرگونه مذاکرات صلح درباره اوکراین را منتفی اعلام کرد.

آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان، هفته گذشته را «لحظه‌ای حیاتی» توصیف کرد و گفت: «این لحظه‌ای است که اروپا باید بایستد و اقدام کند.»

نشست اضطراری مکرون برای پاسخ به بحران

مکرون امیدوار است که نشست روز دوشنبه بتواند پاسخی برای این بحران باشد. اگرچه ژان-نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، سعی کرد اهمیت این نشست اضطراری را کم‌رنگ جلوه دهد، اما تلاش‌های آخر هفته برای سازماندهی این نشست، به موضوعی اساسی‌تر اشاره دارد.

از زمان جنگ جهانی دوم، ایالات متحده و کشورهای اروپای غربی در مقابله با اتحاد جماهیر شوروی در دوران جنگ سرد، و همچنین در برابر اقدامات تهاجمی روزافزون روسیه در مرزهای خود، اساساً در یک مسیر مشترک حرکت کرده‌اند. اگرچه مدت‌هاست که ایالات متحده از امتناع بسیاری از کشورهای ناتو در اروپا از افزایش هزینه‌های دفاعی‌شان گلایه دارد، اما این نارضایتی‌ها تا به امروز به سطحی نرسیده بودند که به وضوح در عرصه سیاست ظاهر شوند.

روز دوشنبه، مکرون با رهبران آلمان، بریتانیا، ایتالیا، لهستان، اسپانیا، هلند، دانمارک و اتحادیه اروپا درباره چگونگی برخورد با بحران امنیتی اروپا گفت‌وگو خواهد کرد. دبیرکل ناتو، مارک روته، نیز در این نشست حضور خواهد داشت.

مقامات فرانسوی اعلام کردند که انتظار نمی‌رود تصمیمات قاطعی در این نشست گرفته شود، اما نمایش اتحاد میان رهبران اروپایی هدف اصلی آن خواهد بود.

بارو گفت: «یک موج اتحاد در سراسر اروپا در حال وزیدن است، اتحادی که شاید از زمان همه‌گیری کووید-۱۹ تاکنون تجربه نکرده بودیم.» وی به سال ۲۰۲۰ اشاره کرد، زمانی که ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا برای جلوگیری از یک فاجعه بهداشتی در کنار یکدیگر ایستادند.

تداوم نیاز اروپا به حمایت آمریکا

با این حال، ارتباط نزدیک با ایالات متحده در آینده نزدیک همچنان ضروری خواهد بود، زیرا افزایش تولید تجهیزات دفاعی در اروپا و ادغام آن در یک نیروی موثر، سال‌ها زمان خواهد برد.

این وابستگی به آمریکا در موضوع جنگ اوکراین نیز صدق می‌کند. کیر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، در مقاله‌ای که روز دوشنبه در روزنامه دیلی تلگراف منتشر شد، نوشت: «حمایت ایالات متحده همچنان حیاتی خواهد بود و تضمین امنیتی آمریکا برای برقراری صلح پایدار ضروری است، زیرا تنها ایالات متحده می‌تواند پوتین را از حمله مجدد باز دارد.»

در حالی که بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا هنوز در حال بررسی هستند که آیا باید نیروهایی برای یک نیروی احتمالی در اوکراین پس از یک توافق صلح ارسال کنند یا نه، استارمر تأکید کرد که بریتانیا «آماده و مایل است که برای تضمین‌های امنیتی اوکراین، در صورت لزوم، نیروهای خود را در این کشور مستقر کند.»

وی افزود: «من این سخن را به سادگی بیان نمی‌کنم. مسئولیتی که با احتمال به خطر انداختن جان سربازان بریتانیایی همراه است را عمیقاً احساس می‌کنم.»

چالش‌های اروپا در زمینه افزایش هزینه‌های دفاعی

کشورهای اروپایی مصمم هستند که از اوکراین حمایت کنند و درباره افزایش هزینه‌های دفاعی نیز اتفاق نظر دارند. با این حال، حتی اگر توافق کلی برای عبور از هدف ۲٪ تولید ناخالص داخلی برای هزینه‌های دفاعی وجود داشته باشد، هنوز مشخص نیست که چگونه می‌توان این مقدار را به ۳٪ رساند.

برخی از کشورهای اتحادیه اروپا بر توافقی برای استقراض مشترک برای پروژه‌های دفاعی بزرگ اصرار دارند، در حالی که برخی دیگر معتقدند که کشورهایی که از حداقل هزینه‌های دفاعی عقب هستند، ابتدا باید به آستانه ۲٪ برسند. این مسئله نیز در نشست الیزه مورد بحث قرار خواهد گرفت.

اعتراض برخی کشورهای اتحادیه اروپا به نشست الیزه

با این حال، برخی کشورهای عضو اتحادیه اروپا از این که فقط رهبران معدودی برای این نشست انتخاب شده‌اند، ابراز نارضایتی کرده‌اند. برای بسیاری از تصمیمات مهم، اتحادیه اروپا به حمایت هر ۲۷ کشور عضو نیاز دارد. این موضوع مسئله حق وتو را مطرح می‌کند، که ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان و یکی از متحدان سرسخت پوتین، بارها تهدید کرده است که از آن استفاده خواهد کرد.

ناتاشا پیرک موسار، رئیس‌جمهور اسلوونی، نیز لیست گزینشی دعوت‌شدگان را دلیلی بر رفتار نابرابر با کشورهای عضو اتحادیه اروپا دانست. وی گفت: «این اروپا، اروپایی نیست که در خارج از قاره مورد احترام باشد. این اروپایی نیست که بتواند به عنوان یک شریک جدی برای آمریکای شمالی خود عمل کند.»