احتمال حمله اسرائیل به ایران در ماه‌های آینده

جان هادسون، مایکل برنباوم و الن ناکاشیما
واشنگتن پست / ۱۲ فوریه ۲۰۲۵ 

بر اساس ارزیابی‌های اطلاعاتی ایالات متحده، اسرائیل احتمالاً در ماه‌های آینده حمله‌ای پیشگیرانه علیه برنامه هسته‌ای ایران انجام خواهد داد. این حمله می‌تواند برنامه هسته‌ای تهران را برای هفته‌ها یا شاید ماه‌ها به عقب بیندازد، اما همچنین تنش‌ها را در سراسر خاورمیانه تشدید کرده و بار دیگر احتمال یک درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر را افزایش خواهد داد.

هشدارها درباره احتمال حمله اسرائیل در چندین گزارش اطلاعاتی که مربوط به پایان دولت بایدن و آغاز دولت ترامپ است، مطرح شده‌اند. جامع‌ترین این گزارش‌ها، ارزیابی‌ای است که اوایل ژانویه توسط اداره اطلاعات ستاد مشترک نیروهای مسلح و آژانس اطلاعات دفاعی تهیه شده است.

این گزارش هشدار داده است که اسرائیل احتمالاً در شش ماه نخست سال ۲۰۲۵ حمله‌ای به تأسیسات هسته‌ای فردو و نطنز ایران انجام خواهد داد. مقامات کنونی و سابق ایالات متحده که با این اطلاعات آشنا هستند، به واشنگتن پست گفتند که این ارزیابی بر اساس تحلیل برنامه‌ریزی‌های اسرائیل پس از حمله هوایی آن کشور به ایران در اواخر اکتبر انجام شده است؛ حمله‌ای که پدافند هوایی ایران را تضعیف کرده و تهران را در معرض حمله‌ای بعدی قرار داده است. این مقامات به شرط ناشناس ماندن صحبت کردند، زیرا اطلاعات مورد بحث کاملاً محرمانه است.

دولت اسرائیل، سیا، آژانس اطلاعات دفاعی و دفتر مدیر اطلاعات ملی از اظهار نظر در این باره خودداری کردند. سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، برایان هیوز، گفت که رئیس‌جمهور دونالد ترامپ «به‌وضوح اعلام کرده است که اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند.» 

هیوز در گفت‌وگو با واشنگتن پست اظهار داشت: «در حالی که او ترجیح می‌دهد اختلافات دیرینه آمریکا با رژیم ایران را از طریق مذاکره و به‌صورت مسالمت‌آمیز حل کند، اما بی‌نهایت منتظر نخواهد ماند، اگر ایران به‌زودی برای توافق آماده نباشد.» 

هیوز از اظهار نظر درباره جزئیات اطلاعاتی مربوطه خودداری کرد.

آزمونی زودهنگام برای ترامپ

احتمال حمله قریب‌الوقوع اسرائیل، آزمونی زودهنگام برای ترامپ محسوب می‌شود؛ کسی که در کارزار انتخاباتی خود وعده داده بود صلح را بازگردانده و درگیری‌های نظامی در خاورمیانه و اروپا را کاهش دهد، در عین حال که حمایت قاطع خود از اسرائیل را حفظ کند.

گزارش اطلاعات نظامی دو گزینه احتمالی برای حمله را مطرح کرده است که در هر دو مورد، ایالات متحده با ارائه سوخت‌گیری هوایی، اطلاعات، نظارت و شناسایی از اسرائیل حمایت خواهد کرد. به گفته منابع آگاه از این گزارش، چنین وابستگی اسرائیل به ایالات متحده، حتی در صورت حمله‌ای که نتایج محدودی به همراه داشته باشد، بر نقش واشنگتن و میزان نفوذ آن بر مسیر اقدامات اسرائیل تأکید دارد.

بر اساس گزارش اطلاعاتی، یکی از گزینه‌های حمله اسرائیل، حمله از راه دور یا حمله ایستاده (standoff strike) است که طی آن، هواپیماهای اسرائیلی از خارج از حریم هوایی ایران موشک‌های بالستیک پرتاب‌شونده از هوا (ALBM) را شلیک خواهند کرد. گزینه خطرناک‌تر، حمله نزدیک (stand-in attack) خواهد بود که در آن، جنگنده‌های اسرائیلی وارد حریم هوایی ایران شده، در نزدیکی سایت‌های هسته‌ای پرواز کرده و بمب‌های نفوذگر BLU-109 را که برای تخریب پناهگاه‌های مستحکم طراحی شده‌اند، رها خواهند کرد. دولت ترامپ هفته گذشته فروش کیت‌های هدایت این بمب‌ها را تأیید کرده و به کنگره اطلاع داده است.

ارزیابی‌های ایالات متحده نشان می‌دهند که حمله اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران، در بهترین حالت، فعالیت‌های آن را چند ماه و در بدترین حالت تنها چند هفته به تأخیر خواهد انداخت. مقامات کنونی و سابق ایالات متحده گفته‌اند که هرگونه حمله همچنین ممکن است ایران را به سمت غنی‌سازی اورانیوم با درجه تسلیحاتی سوق دهد؛ موضوعی که از مدت‌ها پیش برای ایالات متحده و اسرائیل یک خط قرمز محسوب می‌شود.

چارچوب زمانی شش‌ماهه برای عملیات احتمالی و جزئیات مربوط به دو سناریوی حمله تاکنون گزارش نشده بودند. روزنامه وال استریت ژورنال روز چهارشنبه (۱۲ فوریه ۲۰۲۵) گزارش داد که اسرائیل در حال بررسی یک حمله به ایران در سال جاری است.

برخی مقامات اسرائیلی با ارزیابی‌های اطلاعاتی ایالات متحده درباره تأثیر مورد انتظار حمله به تأسیسات ایران موافق نیستند و معتقدند که این حمله می‌تواند توانایی‌های تهران را به میزان قابل‌توجهی عقب بیندازد. یکی از مقامات سابق ایالات متحده گفت: «این یکی از تفاوت‌های ارزیابی اطلاعاتی ما با تحلیل آن‌ها بود.»

زمانی برای تصمیم‌گیری‌های کلیدی

این افشاگری هم‌زمان شده است با بحث‌های گسترده‌ای در داخل دولت ترامپ درباره نحوه استفاده مناسب از قدرت نظامی در خاورمیانه.

ترامپ خود را با تیمی امنیتی با دیدگاه‌های ایدئولوژیک متنوع احاطه کرده است. این تیم شامل بازهای سیاست خارجی مانند مایکل والتز، مشاور امنیت ملی، و مارکو روبیو، وزیر خارجه، طرفداران محدودیت در اقدامات نظامی مانند معاون رئیس‌جمهور جی‌دی ونس و مدیر اطلاعات ملی تولسی گبرد، و همچنین افرادی مانند البریج کولبی که بر تمرکز مجدد منابع نظامی آمریکا به شرق آسیا برای مقابله با چین تأکید دارند، می‌شود.

اواخر ژانویه، مایکل والتز احتمال حمایت ایالات متحده از حمله اسرائیل به برنامه هسته‌ای ایران را مطرح کرد و در مصاحبه‌ای با سی‌بی‌اس نیوز گفت: «اکنون لحظه تصمیم‌گیری‌های کلیدی است و ما طی یک ماه آینده این تصمیمات را خواهیم گرفت.» 

او در گفت‌وگو با مجری برنامه Face the Nation، مارگارت برنان، اظهار داشت: «ایران در موضع ضعف قرار دارد. سامانه‌های پدافند هوایی ایران از بین رفته است.»

ترامپ نیز اوایل این هفته، به افزایش احتمال حمله اسرائیل اشاره کرد و به فاکس نیوز گفت: «همه فکر می‌کنند که اسرائیل، با کمک یا تأیید ما، وارد عمل شده و ایران را به شدت بمباران خواهد کرد. من ترجیح می‌دهم که این اتفاق رخ ندهد.»

ترامپ افزود: «دو راه برای متوقف کردن آن‌ها وجود دارد: با بمب یا با یک تکه کاغذ نوشته‌شده.» او ادامه داد: «من دوست دارم بدون بمباران آن‌ها به توافقی دست پیدا کنم.»

اظهارات ترامپ که پس از اعمال مجدد سیاست «فشار حداکثری» علیه ایران مطرح شد — سیاستی که هدف آن کاهش صادرات نفت ایران به صفر برای دستیابی به یک توافق هسته‌ای بود — موجب خشم مقامات تهران شد.

سعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل متحد، در واکنش گفت: «این اظهارات بی‌پروا و تحریک‌آمیز به‌طور آشکار قوانین بین‌المللی را نقض می‌کند … قوانینی که تهدید یا استفاده از زور علیه کشورهای دارای حاکمیت را ممنوع کرده است.»

سیاست خاورمیانه یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات درون ائتلاف ترامپ است، ائتلافی که شامل حامیان سرسخت اسرائیل و مخالفان مداخله نظامی می‌شود.

جناح نومحافظه‌کار حزب جمهوری‌خواه — که به دنبال حفظ حضور نظامی پایدار ایالات متحده در خاورمیانه از طریق صادرات تسلیحات به اسرائیل، توافق‌های نظامی با کشورهای خلیج فارس و گشت‌های گسترده دریایی در دریای مدیترانه است — با استفاده از کارزارهای تبلیغاتی پشت پرده، علیه منصوبان ترامپ که نسبت به «جنگ‌های بی‌پایان» آمریکا ابراز تردید کرده‌اند، موضع گرفته است.

برخلاف دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ که تمایلات ضدجنگ او با مقاومت شدید مقامات ارشد نظامی و شخصیت‌های برجسته دوره جرج دبلیو بوش — مانند اچ. آر. مک‌مستر و جان بولتون — مواجه شد، تیم جدید او شامل مقاماتی در سطح ارشد و میانی است که در تردید نسبت به درگیری‌های نظامی خارجی با رئیس‌جمهور هم‌نظر هستند.

دونالد ترامپ جونیور، پسر ارشد ترامپ، که از حمایت جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور، و مفسر محافظه‌کار تاکر کارلسون برخوردار است، مانعی بزرگ در برابر ورود نومحافظه‌کاران به دولت ترامپ بوده است. این تلاش‌ها شامل جلوگیری از انتصاب مایک پمپئو، وزیر خارجه پیشین، به عنوان وزیر دفاع در دولت دوم ترامپ بوده است. پمپئو در نهایت از تمام سمت‌های احتمالی دولتی کنار گذاشته شد و حتی جزو افرادی که دارای حفاظت امنیتی ویژه هستند نیز دیگر محسوب نمی‌شود.

هنوز مشخص نیست که آیا ترامپ اجازه حمله اسرائیل به ایران را تأیید خواهد کرد یا نه. تا پایان دولت بایدن، مقامات آمریکایی معتقد نبودند که ایران تصمیم به دستیابی به سلاح هسته‌ای گرفته باشد و همچنین به همتایان اسرائیلی خود اعلام نکرده بودند که ایالات متحده در چنین حمله‌ای شرکت خواهد کرد یا خیر.

اواخر ژانویه، پس از آغاز به کار دولت ترامپ، یک گزارش جدید از آژانس اطلاعات دفاعی مجدداً تأیید کرد که اسرائیل در سال جاری حمله به ایران را مدنظر دارد، اما جزئیات بسیار کمتری نسبت به ارزیابی‌های پیشین ارائه کرد. ارزیابی مشابهی نیز در اکتبر در گزارشی از شورای اطلاعات ملی منتشر شد، به گفته افرادی که با این اطلاعات آشنا هستند.