سلمان رشدی در دادگاه با مهاجم متهم روبرو شد

سلمان رشدی روز سه‌شنبه با آرامش و گاهی با طنزی خشک علیه فردی که متهم به تلاش برای قتل اوست شهادت داد. این اولین باری بود که این دو نفر پس از حمله با چاقو در سال ۲۰۲۲ که در صحنه یک موسسه هنری در نیویورک رخ داد، در یک مکان حضور داشتند.

هادی مطر، ۲۶ ساله، اتهامات «اقدام به قتل درجه دو» و «حمله درجه دو» را نپذیرفته است.

به گزارش رویترز، رشدی، ۷۷ ساله، با کت و شلوار تیره، پیراهن سفید و کراوات خاکستری وارد دادگاه شد. عدسی سمت راست عینک رشدی سیاه شده بود تا چشمی را که چاقوی مهاجمش تا عصب بینایی آن را سوراخ کرده بود، بپوشاند.

دو معاون کلانتر با دقت در کنار مطر ایستاده بودند، در حالی که او بر سر میزی به همراه تیم وکلای مدافع عمومی خود نشسته بود.

رشدی در دادگاهی در مایویل، چند مایل شمال مؤسسه چاتاکوئا – پناهگاه هنری روستایی در کنار دریاچه که در ۱۲ اوت ۲۰۲۲ مورد حمله قرار گرفت – شهادت داد: «متوجه شدم که شخصی از سمت راستم به سرعت به سوی من حمله می‌کند.»

این نویسنده جنجالی که دهه‌ها هدف تهدیدهای مرگ بوده است، آن صبح بر روی صحنه آمفی‌تئاتر روباز مؤسسه نشسته بود و آماده سخنرانی درباره محافظت از نویسندگان در برابر آسیب بود.

رشدی گفت: «او ضربه‌ای بسیار شدید به من زد. در ابتدا فکر کردم که به من مشت زده است. فکر می‌کردم با مشت مرا می‌زند. اما خیلی زود متوجه شدم که مقدار زیادی خون روی لباس‌هایم جاری شده است، و در آن لحظه متوجه شدم که او مکرراً مرا می‌زند. چاقو زدن، بریدن.»

همسر رشدی، شاعر راشل الیزا گریفیتس، در جایگاه تماشاگران عمومی نشسته بود و وقتی رشدی از فرو افتادنش در حالی که غرق در خون بود صحبت کرد، اشک در چشمانش حلقه زد. او در کنار نویسنده بیل بوفورد، یکی از دوستان رشدی، نشسته بود که دست گریفیتس را گرفت تا به او دلداری دهد.

مطر که پیراهنی گشاد و آبی به تن داشت، گاهی به رشدی نگاه می‌کرد و در عین حال صفحه‌ای از یک دفترچه حقوقی زرد را با جوهری تیره پر می‌کرد. رشدی در خاطراتش درباره این حمله نوشته بود که مشتاق است در دادگاه با او روبه‌رو شود.

مدتی پس از حمله، مطر، که تابعیت دوگانه آمریکایی-لبنانی دارد و اهل نیوجرسی است، در مصاحبه‌ای از زندان با روزنامه «نیویورک پست» گفت که از رشدی خوشش نمی‌آید زیرا معتقد است که او به اسلام توهین کرده است. او همچنین اظهار داشت که از زنده ماندن رشدی متعجب شده است.

وکلای مدافع او منکر حضور مطر در آمفی‌تئاتر در آن روز نشده‌اند، اما به هیئت منصفه گفته‌اند که شواهد دادستان نمی‌تواند فراتر از هر شک معقولی ثابت کند که مطر قصد مجرمانه لازم برای محکومیت به جرم «اقدام به قتل» را داشته است.

رشدی که در هند در یک خانواده مسلمان کشمیری به دنیا آمده است، بیشتر دهه ۱۹۹۰ را در بریتانیا در خفا گذراند، زیرا پس از انتشار رمان «آیات شیطانی» در سال ۱۹۸۸ با تهدیدهای مرگ مواجه شده بود.

رمان آیات شیطانی باعث شد که آیت‌الله روح‌الله خمینی، رهبر وقت ایران، فتوایی صادر کند و از مسلمانان بخواهد که رشدی را به دلیل آنچه که او «کفرگویی علیه اسلام» خوانده بود، به قتل برسانند.

هیئت منصفه چیزی درباره این فتوا یا تهدیدهای جانی علیه رشدی نشنیده است، زیرا دفتر دادستانی چاتاکوئا اعلام کرده که این مسائل برای اثبات اتهامات مطر ارتباطی ندارند.

رشدی بیش از دو دهه پیش زندگی منزوی خود را ترک کرد و به شهر نیویورک نقل مکان نمود.

اصابت ۱۵ ضربه چاقو به رشدی

در صحنه مؤسسه چاتاکوئا، رشدی تقریباً ۱۵ بار مورد اصابت چاقو قرار گرفت: در سر، گردن، بالاتنه و دست چپ، که باعث کوری چشم راست و آسیب به کبد و روده‌هایش شد و طبق گفته جراحانش، او را تا آستانه مرگ پیش برد.

رشدی گفت که ضربه چاقو به چشم راستش، که تقریباً به مغز او نفوذ کرده بود، خطرناک‌ترین جراحتش بود.

او در حالی که عینکش را از روی چشم برمی‌داشت و به هیئت منصفه نگاه می‌کرد، گفت: «می‌توانید ببینید که از آن چه باقی مانده است. هیچ دیدی در این چشم ندارم.» او همچنین جای زخم‌های روی گردن و دست چپش را نشان داد.

اتهام حمله به دلیل زخمی شدن هنری ریس، یکی از بنیان‌گذاران City of Asylum در پیتزبورگ، مطرح شده است. این سازمان غیرانتفاعی به نویسندگان در تبعید کمک می‌کند، و ریس در آن صبح در حال گفتگو با رشدی بود.

رشدی مهاجم خود را فردی با لباس‌های تیره و ماسک سیاه توصیف کرد.

او در دادگاه گفت: «چشمانش خیلی در ذهنم ماند، که تیره بودند و به نظرم بسیار خشن آمدند.»

یکی از وکلای مدافع مطر به این توصیف اعتراض کرد و قاضی دیوید فولی این جمله را از پرونده حذف کرد.

رشدی سپس تصحیح کرد: «خب، نه خشن.»

جیسون اشمیت، دادستان چاتاکوئا، سؤال خود را تغییر داد و از رشدی پرسید که چگونه به این نتیجه رسید که مهاجمش خشن بوده است.

رشدی پاسخ داد: «او چندین بار دیگر هم به من ضربه زد، حدود شش بار دیگر. در مقطعی فکر کردم که در حال مرگ هستم. این اولین فکری بود که به ذهنم رسید.»

در صورت محکومیت به جرم اقدام به قتل، مطر با حداکثر ۲۵ سال حبس مواجه خواهد شد. او همچنین در دادگاهی در بوفالو با اتهامات فدرال مرتبط با تروریسم روبه‌رو است.

لین شافر، یکی از وکلای مدافع مطر، در بازجویی متقابل از رشدی پرسید که چگونه توانسته شهادت دهد که ۱۵ ضربه چاقو به او وارد شده است.

رشدی پاسخ داد: «من در آن لحظه مشغول شمردن نبودم. همان‌طور که گفتم، ذهنم جای دیگری بود. اما بعداً می‌توانستم آن‌ها را روی بدنم ببینم. نیازی نبود کسی به من بگوید.»

شافر همچنین از او درباره فعالیتش به عنوان نویسنده و حضورهای کوتاهش در فیلم‌ها پرسید و اشاره کرد که «خاطرات بریجت جونز» یکی از فیلم‌های مورد علاقه اوست.

رشدی با لحنی طنزآمیز پاسخ داد: «مهم‌ترین اثر من.»

چند دقیقه بعد، رشدی از جایگاه شاهدان پایین آمد و هنگام خروج از دادگاه از کنار میز مطر عبور کرد.