تجربه تلخ خبرنگار ایتالیایی در زندان ایران

«در یک بازی گرفتار شدم»
پس از انتخاب رئیس‌جمهوری میانه‌رو در ایران در سال گذشته، چچلیا سالا، خبرنگار ایتالیایی، امیدوار بود که شاید تغییری در این کشور که از راه دور خبرهای آن را پوشش می‌داد، رخ داده باشد.

دو سال بود که ایران درخواست ویزای خبرنگاری او را رد می‌کرد، اما پس از انتخابات، به او ویزا داد. همکاران و دوستانش گفتند که دولت جدید ایران به نظر می‌رسد برای بهبود روابط با اروپا، رویکرد بازتری نسبت به خبرنگاران خارجی دارد.

سالا، ۲۹ ساله، از سال ۲۰۲۱ که قبل از خیزش زنان و دختران برای پایان دادن به حکومت روحانیان بود، به ایران سفر نکرده بود. بنابراین به تهران، پایتخت ایران، پرواز کرد.

او اخیرا در مصاحبه‌ای در رم گفت: «می‌خواستم با چشم خودم ببینم چه چیزی تغییر کرده است.» 

اما به جای این‌که تغییرات را ببیند، تجربه‌ای مستقیم از چیزهایی که تغییر نکرده بود، پیدا کرد.

بازداشت در هتل و انتقال به اوین
در ۱۹ دسامبر، زمانی که او در حال آماده کردن یک قسمت از پادکست روزانه‌اش برای ایتالیا بود، دو مأمور از واحد اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به اتاق هتلش در تهران آمدند. او گفت که وقتی سعی کرد تلفنش را بردارد، یکی از مأموران آن را به طرف دیگر اتاق پرتاب کرد.

به گفته سالا، آنها چشم‌بند به او زدند و او را به زندان بدنام اوین، جایی که اکثر زندانیان سیاسی ایران نگهداری می‌شوند و برخی شکنجه می‌شوند، منتقل کردند.

در مقطعی، وقتی او پرسید که به چه چیزی متهم شده است، به او گفته شد که او «کارهای غیرقانونی زیادی در مکان‌های مختلف انجام داده است.» 

دیپلماسی گروگان‌گیری ایران
ایران از زمان انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹، بازداشت اتباع خارجی و دو تابعیتی را به عنوان یکی از اصول سیاست خارجی خود استفاده کرده است. این بازداشت‌شدگان – اعم از خبرنگاران، بازرگانان، امدادگران، دیپلمات‌ها و گردشگران – به‌نوعی گروگان‌هایی هستند که تهران از آنها برای تبادل زندانیان و آزادسازی دارایی‌های مسدودشده استفاده می‌کند.

سالا از همان ابتدا نگران بود که برای تبادل گروگان بازداشت شده است.

او گفت که خوانده بود سه روز قبل، ایتالیا یک مهندس ایرانی به نام «محمد عابدینی نجف‌آبادی» را به درخواست ایالات متحده دستگیر کرده است. آقای عابدینی به دلیل نقش احتمالی در فراهم کردن فناوری پهپاد برای ایران که در حمله‌ای منجر به کشته شدن سه سرباز آمریکایی در اردن شده بود، تحت تعقیب بود.

او گفت: «من در یک بازی گرفتار شدم که خیلی بزرگ‌تر از من بود.» 

روزهای سخت در اوین
سالا نگران بود که اگر ایالات متحده بر استرداد عابدینی اصرار کند، ممکن است سال‌ها در زندان بماند و آزادی او به تصمیم رئیس‌جمهوری جدید آمریکا، دونالد ترامپ، بستگی داشته باشد.

او گفت که در اوین، مأموران به او یونیفورم زندان دادند – یک گرم‌کن طوسی، یک پیراهن و شلوار آبی، یک روسری آبی و یک چادر بلند. آنها عینکش را هم گرفتند که بدون آن تقریباً نابینا بود.

سلول او تنها دو پتو داشت و هیچ تشک یا بالشی نبود. نور دائماً روشن بود و او نمی‌توانست بخوابد.

او گفت که تنها پس از چند روز، زمانی که دیوارهای زرد کمرنگ سلول را با دقت بررسی کرد، لکه‌ای از خون، علامت‌هایی موازی که شاید نشان روزهای یک زندانی قبلی بود، و کلمه «آزادی» به فارسی را دید.

بازجویی و تهدید
سالا گفت که ساعت‌های طولانی در بازجویی‌هایی که تقریباً روزانه انجام می‌شد، چشم‌بند زده و رو به دیوار نشسته بود.

بازجوی او به زبان انگلیسی روان صحبت می‌کرد و با پرسیدن این‌که ترجیح می‌دهد پیتزای رومی بخورد یا ناپلی، نشان داد که ایتالیا را خوب می‌شناسد.

سالا گفت که گاهی اجازه داشت با والدین و دوست‌پسرش در ایتالیا صحبت کند. وقتی مادرش به خبرنگاران شرایط دخترش در زندان را گفت، بازجو به سالا گفته بود که به دلیل این اظهارات، ایران او را مدت طولانی‌تری بازداشت خواهد کرد.

او گفت: «بازی آنها این است که به شما امید بدهند و سپس از امیدتان برای شکستن شما استفاده کنند.» 

آزادی و بازگشت به ایتالیا
در ۸ ژانویه، سالا در هواپیمایی به سمت خانه بود و کمی بعد ایتالیا آقای عابدینی را آزاد کرد. به گفته دو مقام ایرانی، آزادی سالا تا حدی با کمک ایلان ماسک انجام شد. ماسک در پلتفرم ایکس نوشت: «نقش کوچکی داشتم.» 

سالا گفت که مشتاق بازگشت به کارش است. او افزود: «عجله دارم تا دوباره خبرنگار باشم. تا داستان کسی دیگر را تعریف کنم.» 

تجربه او به‌طور گسترده‌ای بازتاب داشته است، به‌ویژه برای خبرنگارانی که قصد سفر به ایران دارند.

او گفت: «البته که دیگر به ایران نمی‌روم. حداقل تا وقتی که جمهوری اسلامی وجود داشته باشد.»

گزارش از اما بوبولا، از رم
نیویورک‌تایمز، ۱۸ ژانویه ۲۰۲۵